Poreklo stanovništva sela Čitluk, opština Sjenica. Prema studiji „Sela sjeničkog kraja antropogeografska proučavanja“ Mile A. Pavlović iz 2009. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Čitluk je selo koje je od Sjenice udaljeno 25 km. Nalazi se jugoistočno od Sjenice, u visinskom pojasu 1.150-1.200 m, na padinama planine Giljeve (1.499 m) i svrstava se u seoska naselja razbijenog tipa. U Čitluku se izdvajaju dve mahale – Burovska i Kurtagića mahala. Seoski atar, površine 207 ha, pripada Katastarskoj opštini Cetanoviće, površine 1.447 ha. U Čitluku su 2002. godine živela 142 stanovnika.
U ataru sela se nalazi vrelo iz koga se formira Čitlučki potok, koji protiče kroz selo i u letnjem periodu ponire. Postoji nekoliko manjih izvora i dva jača, Burovski i Kurtagićki. Voda ova dva izvora je kaptirana za seoski vodovod. Velike površine su pod prirodnim i veštačkim livadama, a katuni se nalaze u pravcu Bioca, ka Rakočkim bunarima, na potesu zvanom Greda. Ovaj prostor šuma deli na dva dela, tj. dva katuna: Burovski i Kurtagićki.
Naziv sela potiče od turske reči “čitluk” (veliko tursko imanje na kome su radile čifčije). Ubraja se u stara naselja. Na osnovu arheoloških istraživanja utvrđeni su tragovi kasnog srednjeg veka. Na brežuljku na istočnoj strani sela nalazi se lokalitet Krst, za koji se vezuje postojanje nekropola. Nešto dalje od ovog lokaliteta, na imanju Abita Kurtagića, nalazi se manje uzvišenje koje meštani nazivaju “Latinsko groblje”. Tragovi nekropola na ovom lokalitetu nisu utvrđeni [Premović-Aleksić, 1985, 47]. Pod današnjim nazivom selo se pominje u turskom popisu 1528. godine. U popisu 1921. godine mesto se javlja pod istim imenom, i to kao zaselak Cetanovića, a imalo je 73 doma i 146 stanovnika. Selo je 1979. godine dobilo status samostalnog naselja izdvajanjem iz sela Cetanoviće.
Imajući u vidu da je selo smešteno na padinama Giljeve, najvažnije zanimanje stanovništva je stočarstvo. Dominantno je ekstenzivno ovčarstvo. Pojedina domaćinstva leti izlaze sa stokom na stanove – privremena stočarska naselja na Giljevi.
Selo je struju dobilo 1978, vodovod 1986, makadamski put 1984, a telefon 2006. godine.
Od dnevnih migranata, 15 su učenici osnovne škole, 7 učenici srednjih škola, a 5 su radnici. Đaci u četvororazrednu osnovnu školu odlaze u Cetanoviće, u osmorazrednu u Rasno, a u srednju školu u Sjenicu.
U Čitluku je u periodu od 1948. do 1961. broj stanovnika porastao za 22% a do 2002. godine opao za 37%. Broj domaćinstava je u periodu od 1948. do 1953. porastao 3%, pa se do 1991. smanjio 26%, a u poslednjoj popisnoj deceniji (1991-2002. godine) porastao za 12%. Prosečan broj članova u domaćinstvu pratio je, uglavnom, brojčane promene stanovništva i domaćinstava. Prema podacima iz 1991. evidentirana su 23 domaćinstva sa 5 i više članova (88,46%), a 2002. godine je bilo 18 domaćinstava iz ove kategorije (62,06%). Najveće promene su ostvarene kod domaćinstava sa 8 i više članova, kojih je 1991. bilo 10, a 2002. godine su evidentirana samo 3.
Broj stanovnika i domaćinstava sa prosečnim brojem članova u domaćinstvu
Godina Broj stanovnnka Broj domaćinstava Srednji broj članova u domaćinstvu
1948. 186 34 5,47
1953. 209 35 5,97
1961. 226 32 7,06
1971. 193 31 6,22
1981. 205 30 6,83
1991. 181 26 6,96
2002. 142 29 3,78
Domaćinstva u selu Čitluku:
1.Kurtagić Đerim
Domaćinstvo ima 14 članova. Udaljeno je od Sjenice 16 km, od osnovne škole 7 km, a od autobuske stanice 2 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Struju su dobili 1978. godine. Četiri člana domaćinstva rade u Nemačkoj. Jedno lice pohađa osnovnu školu, jedno srednju školu, a jedno fakultet. Domaćinstvo se bavi uzgojem ovaca, goveda, živine.
Rod: Kurtagići.
2.Burović Hajdar
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole 7 kt. Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema sanitarne uređaje i vodu. Tri lica traže posao, a jedno pohađa osnovnu školu. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda.
Poreklo: Preci su se doselili u XVIII veku.
Rod: Burovići.
Iseljenici u selu Čitluk:
1.Kurtagić Šefto
Domaćinstvo ima 12 članova. Iselili su se 1963. godine u Orizare (Makedonija) radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme.
2.Kurtagić Elmaz
Domaćinstvo ima 10 članova. Iselili su se 1964. godine u Orizare (Makedonija) radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme.
3.Kurtagić Mahit
Domaćinstvo ima 7 članova. Iselili su se 1962. godine u Orizare (Makedonija), radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme.
Navedeni podaci ukazuju na to da su se meštani Čitluka uglavnom iseljavali u Makedoniju.
U selu je 1991. godine bilo 86 lica do 19 godina (47,51%), a sa 60 i više godine 13 (7,19%). Indeks starenja iste je 1991. iznosio 0,15, a 2002. godine 0,30 indeksnih poena, što govori da stanovništvo Čitluka pripada veoma mladoj populaciji.
Stanovništvo po veroispovesti
Godina 1991. %
pravoslavni – –
muslimani 180 99,45
ostali 1 0,55
Stanovnššpvo po nacionalnoj pripadnosti
Godina 2002. %
Srbi –
Bošnjaci 142 100,00
Muslimani – –
Ostali – –
U Čitluku po nacionalnoj strukturi, prema podacima iz 2002. godine, živi 100% Bošnjaka. Stanovnici smatraju da su ss njihovi preci doselili iz Crne Gore tokom XVIII vska. Krajem XX i početkom XXI veka meštani se intenzivno iseljavaju u Bosnu i zemlje zapadne Evrope.
U Čitluku je 1981. bilo 125 lica sa preko 15 godina starosti, 1991. godine 111, a 2002. godine 110. U periodu 1981-2002. godine broj stanovnika bez škole se smanjio 68%, sa osnovnom školom 47%, a povsćao se broj stanovnika sa 4 razreda osnovne škole 129%. Prema podacima iz 2002. godine bilo je 16 lica sa srednjom školom i 12 nepismenih stanovnika (10,90%).
Domaćinstva su i 1991. (88,46%) i 2002. (62,06%) izvore prihoda ostvarivala uglavnom iz poljoprivrsde, s tim što se udeo msšovitih domaćinstava 2002. znatno povećao (27,59% u odnosu na 11,54% 1991. godine). I ovde je stočarstvo vodeća grana, ali je zabrinjavajuće to što se i ovde beleži drastično smanjenje stočnog fonda. U selu je 1981. bilo je 1106 ovaca, a 2002. godine samo 657 iako su prirodni uslovi za razvoj ove grane povoljni.
IZVOR: UNIVERZITET U BEOGRADU GEOGRAFSKI FAKULTET, Mila A. Pavlović: SELA SJENIČKOG KRAJA antropogeografska proučavanja – naučna monografija, štampa „Forma B“, Beograd, 2009. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
Komentari (0)