Poreklo stanovništva sela Donje Goračiće, opština Sjenica. Prema studiji „Sela sjeničkog kraja antropogeografska proučavanja“ Mile A. Pavlović iz 2009. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Selo Donje Goračiće se nalazi severozapadno od Sjenice na južnim padinama planine Zlatar u planinskoj zoni poznatoj pod imenom Goveđak, sa desne strane puta Sjenica – Prijepolje. Selo se nalazi između Vilovanskog brda i Debelog brda. Od Sjenice je udaljeno 15 km i sa njom ima redovne saobraćajne veze. Smešteno je u visinskom pojasu 1.160-1.200 m i pripada razbijenom tipu naselja. U okviru sela izdvaja se nekoliko zaselaka: Varine, Skradiik, Kovačevići, Nedovići i Ranitovići. Površina seoskog atara i Katastarske opštine iznosi 901 ha, a po popisu 2002. godine u selu je živelo 57 stanovnika.
U ataru sela nema značajnijih izvora, a poznatiji su Ranitovića izvor (zvani Ponor) i Nedovića voda. Kroz Donje Goračiće teku potoci Veljušnica, Veliki potok, Goračanska rijeka i Mala rijeka. Veljušnica je duga 15 km i najveća je leva pritoka Uvca. U gornjem toku poznata je kao Goračanska reka, a tek u donjem toku, kroz klisuru, nosi naziv Veljušnica. Između Veljušnice i Uvca nalazi se prostrani šumski kompleks – Derventa.
U Donjim Goračićima nalaze se Žuta pećina i jama Golubnjača. Na teritoriji sela postoje veće površine pod livadama, od kojih je najpoznatija pod imenom Varine.
Na osnovu istraživanja na terenu došlo se do podatka da selo vodi poreklo po mestu na kome je nastalo. Taj prostor js bio pošumljen (donja gora) i otuda mu i ime.
Ovo selo spada u stara naselja. Pominje se i turskom popisu iz 1455. godins kao Miladovine (5 domaćinstava), „a u popisima XVI veka upisano je sa današnjim nazivom, kao drugim imenom istog sela”. [Nedeljković, 1999, 96] Iz popisa sa kraja XVI veka Goračiće je imalo 19 domaćinstava [Premović-Aleksić, 1997, 50]. Prema podacima iz 1912. pominje se kao Donje i Gornje Goračiće sa 23 domaćinstva, od kojih su njih 20 u čifčijskom odnosu, a 1921. godine pod sadašnjim imenom i ima 22 domaćinstva i 168 stanovnika. Administrativnim podelama selo Gornje Goračiće je 1955. godine pripalo opštini Prijepolje.
Osnovna škola u selu otvorena je 1945. a prestala je sa radom 1981, godine tako da su 3 učenika osnovne škole dnevni migranti iz ovog sela i u školu idu u Lopiže. U periodu 1962—1985. godine u selu je postojala četvororazredna osnovna škola. Selo je makadamski put dobilo 1946, struju 1973, asfaltni put 1982, vodovod 1988. i telefon 2006. godine.
Prirodni uslovi su opredelili da su najvažnija zanimanja stanovništva stočarstvo i ratarstvo. Seje se semenski krompir, ovas, ječam i pšenica.
Dnevne migrante čine 3 učenika osnovne škole, koji školu pohađaju u Aljinovićima (opština Prijepolje).
Demografske procese u ovom sjeničkom selu najbolje ilustruju tabele koje slede. U periodu 1948-1961. broj stanovnika je bio u porastu (10%), a zatim sledi period stalnog smanjivanja do 2002. godine, do kada js smanjenje iznosilo 69%. Podaci o domaćinstvima u Donjim Goračićima dati u tabelama 1. i 2. u tesnoj su vezi sa demografskim procesima. U periodu 1948-1981. broj domaćinstava je stalno povećavan (za 52%) da bi do 2002. godins opao za 19%. Prosečan broj članova u domaćinstvu je u opadanju od 1953, tako da su 1991. evidentirana 4 domaćinstva sa 5 i više članova (13,79%), a 2002. godine 2 (7,69%).
Broj stanovnika i domaćinstava sa prosečnim brojem članova u domaćinstvu
Godina Broj stanovnnka Broj domaćinstava Srednji broj članova u domaćinsgvu
1948. 166 21 7,90
1953. 181 21 8,61
1961. 183 24 7,62
1971. 148 29 5,10
1981. 111 32 3,46
1991. 75 29 2,58
2002. 57 26 2,19
Domaćinstva u Donjim Goračićima:
1. Nedović Vukomir
Domaćinstvo ima 2 člana. Udaljeno je od Sjenics, osnovne škole i autobuske stanice 16 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom, i strujom od 1975. godine. Bave se uzgojem goveda.
Poreklo: Familija se doselila iz Crne Gore u XVIII veku.
2. Ranitović Risto
Domaćinstvo ima 4 člana domaćinstva. Udaljenost od Sjenice, osnovne škole i autobuske stanice iznosi 16 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, sa vodom i strujom od 1975. godine. Dva člana domaćinstva su učenici osnovne škole. Bave se uzgojem goveda.
Poreklo: Familija se doselila iz Crne Gore u XVIII veku, ranije su se prezivali Aranitović.
3. Kovačević Antonije
Domaćinstvo ima 8 članova. Udaljenost od osnovne škole iznosi 5 km, a od autobuske stanice 2 km. Kuća je građena od tvrdog materijala sa sanitarnim uređajima i vodom, sa strujom od 1975. godine. Domaćinstvo gaji goveda, ovce i živinu. Četiri lica su zaposlena van teritorije Sjeničkog kraja. Jedan član traži posao, a 1 je student.
Poreklo: Familija se doselila iz Crne Gore pre 200 godina.
Rod: Vasojevići.
4. Kovačević Milan
Domaćinstvo ima 5 članova. Udaljeno je od osnovne škole 5 km, a od autobuske stanice 2 km. Kuća koju poseduje zidana je od tvrdog materijala i poseduje sanitarne uređaje. Dva lica traže posao. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda.
5. Brajović Radiša
Domaćinstvo ima 4 člana. Udaljeno je od osnovne škole 5 km, a od autobuske stanice 2 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala i poseduje sanitarne uređaje. Dva lica traže posao, a 2 su studenti. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda.
Rod: Kikovići.
6. Nedović Jezdimir
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole 5 km, a od autobuske stanice 2 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala i poseduje sanitarne uređaje. Jedno lice je zaposleno u Sjenici, jedno traži posao, a 2 pohađaju osnovnu školu.
Poreklo: Familija potiče iz sela Prijelozi kod Berana, odakle su se doselili pre 200 godina.
Rod: Sekulići.
7. Rakonjac Vukomir
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole 5 km, a od autobuske stanice 2 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala i poseduje sanitarne uređaje. Jedno lice je zaposleno van teritorije Sjeničkog kraja, 2 lica traže posao, a jedno studira. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda.
Rod: Šoškići.
8. Ranitović Marko
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole 5 km, a od autobuske stanice 2 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala i poseduje sanitarne uređaje. Jedno lice je zaposleno van teritorije Sjeničkog kraja, a jedno traži posao. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda.
Rod: Jerinići.
9. Ranitović Raco
Domaćinstvo ima 4 člana. Udaljeno je od osnovne škole 5 km, a od autobuske stanice 2 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala c poseduje sanitarne uređaje. Jedno lice je zaposleno van teritorije Sjeničkog kraja, a 2 lica traže posao. U domaćinstvu je 1 učenik srednje škole. Bave se uzgojem goveda, ovaca i živine.
Rod: Jerinići.
10. Nedović Radiša
Domaćinstvo ima 7 članova. Udaljeno je od osnovne škole 5 km, a od autobuske stanice 2 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala i poseduje sanitarne uređaje. Jedno lice je zaposleno u Sjenici, a 2 lica traže posao. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda i živine.
Poreklo: Familija potiče iz sela Prijelozi iz Crne Gore, odakle su se doselili pre 200 godina.
Rod: Rakonjci.
11. Kovačević Dragoman
Domaćinstvo ima 5 članova. Udaljeno je od osnovne škole 5 km, a od autobuske stanice 2 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala i poseduje sanitarne uređaje. Jedno lice je zaposleno van teritorije Sjeničkog kraja, a 2 lica traže posao. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda i ovaca.
12. Ranitović Miro
Domaćinstvo ima 2 člana,
13. Ranitović Ljubo
Domaćinstvo ima 2 člana,
14. Ranitović Raca
Domaćinstvo ima 2 člana,
15. Rakonjac Rade
Domaćinstvo ima 2 člana,
16. Nedović Jezdo
Domaćinstvo ima 2 člana,
17. Brajović Rade
Jednočlano domaćinstvo,
18. Ranitović Tihomir
Domaćinstvo ima 2 člana,
19. Kovačević Blagoje
Domaćinstvo ima 2 člana,
20. Kovačević Rale
Domaćinstvo ima 2 člana,
21. Rakonjac Jela
Jednočlano domaćinstvo,
22. Rakonjac Stoja
Jednočlano domaćinstvo,
23. Rakonjac Zoran
Domaćinstvo ima 2 člana.
Donje Goračiće – zaselak Vorine:
1.Vasojević Miroslav
Domaćinstvo ima 2 člana,
2. Vasojević Mileta
Domaćinstvo ima 2 člana,
3. Vasojević Vojimirka
Jednočlano domaćinstvo.
Iseljenici iz sela Donje Goračiće:
1. Vasojević Nikola
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili se 1975. godine u Baljevac radi zaposlenja, školovanja, sklapanja braka i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio gimnaziju. Porodična slava: Aleksandrovdan.
2. Ranitović Milorad
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1997. godine u Novi Pazar radi zaposlenja, školovanja, sklapanja braka i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio srednju školu (policajac). Porodična slava: Sv. Nikola.
3. Petrić Radomir
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili se 1984. godine u Kragujevac radi zaposlenja, školovanja, sklapanja braka i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio pravni fakultet. Porodična slava: Sv. Stefan.
4. Nedović Njegoš
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se 1997. godine u Beograd radi zaposlenja, školovanja, sklapanja braka i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio srednju vojnu školu (podoficir). Porodična slava: Sv. Nikola.
5. Ranitović Gordan
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1977. godine u Beograd radi zaposlenja, školovanja, sklapanja braka i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je magistar ekonomskih nauka. Porodična slava: Sv. Nikola.
6. Vasojević Jovan
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se 1975. godine u Berane radi zaposlenja, školovanja, sklapanja braka i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio višu pravnu školu. Porodična slava: Aleksandrovdan.
7. Kovačević Jovan
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1975. godine u Beograd radi zaposlenja, školovanja, sklapanja braka, školovanja dece i iz ostalih razloga. Nosilac domaćinstva je doktor geoloških nauka.
8. Kovačević Vladanko
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se 1988. godine u Beograd radi zaposlenja, školovanja, sklapanja braka i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio geološki fakultet. Porodična slava: Sv. arhangel Mihailo.
Na osnovu rezultata ankete, stanovnici Donjih Goračića iseljavali su se uglavnom u Beograd, Novi Pazar i Kragujevac.
Podaci u tabeli 3. ukazuju na to da je selo zahvatio veoma intenzivan proces starenja stanovništva. U popisnoj 1991. bilo je 42,67% stanovnika sa preko 60 godina života, a 2002. godine 52,67%. Indeks starenja 1991. bio je 2,30, a 2002. godine 4,29 indeksnih poena. Podaci iz ove tabele ukazuju na to da selo nema demografsku budućnost.
Stanovništvo po veroispovesti
Godina 1991. %
pravoslavni 73 97,34
muslimani – –
ostali 2 2,66
Stanovništvo po nacionalnoj pripadnosti
Godina 2002. %
Srbi 57 100,00
Bošnjaci – –
Muslimani – –
Ostali – –
Na osnovu podataka vidi se da je selo naseljeno srpskim stanovništvom čiji su preci doseljeni početkom XVIII veka iz Crne Gore i slavi Sv. Nikolu i Sv. arhangela Mihaila.
U selu je 1981. bilo 89 lica preko 15 godina života, 1991. godine 64 a 2002. godine 52. Iz prethodne tabele se vidi da se broj stanovnika bez školske spreme u periodu 1981-2002. godine povećao za 62%, a sa osnovnom školom za 27%, a smanjio se broj lica sa 4 razreda osnovne škole 84% i sa srednjom školom 50%. Nepismenih je 1991. bilo 35,93%, a 2002. godine 26,92% stanovnika.
Podaci ukazuju na to da je poljoprivreda dominantna grana jer 61,54% domaćinstava prihode ostvaruje iz ove delatnosti. Iako je stočarstvo osnovna grana, u periodu 1981-2002. ono beleži drastičan pad, tako da broj grla goveda i ovaca u 2002. godini ukazuje na to da ni ova grana stanovništvu ne može obezbediti neophodna sredstva za život.
IZVOR: UNIVERZITET U BEOGRADU GEOGRAFSKI FAKULTET, Mila A. Pavlović: SELA SJENIČKOG KRAJA antropogeografska proučavanja – naučna monografija, štampa „Forma B“, Beograd, 2009. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
Komentari (0)