Poreklo stanovništva sela Ponorac, opština Sjenica. Prema studiji „Sela sjeničkog kraja antropogeografska proučavanja“ Mile A. Pavlović iz 2009. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Ponorac js selo, udaljsno 15 km severno od Sjenice. Smešteno je u visinskom pojasu 1.160-1.200 m, između Kulitina brda, Ljeskovca, Krša, Petrovog brda i Kanjevskog brda. Nalazi se sa obe strane asfaltnog puta Sjenica – Kladnica – Ivanjica. Svrstava se u seoska naselja razbijenog tipa i objedinjujs zaseoke: Blato, Gadžbanovina, Šaljići, Rožajci, Nikšići, Kukavice, Borovi i Johe (Lemići). Zaseok Jove js pripadao nekada Kladnici, ali administrativnim izmenama pripojen je Ponorcu. Površina atara i katastarsks opštine Ponorac iznosi 1.065 ha. Selo je 2002. godine imalo 186 stanovnika.
U ataru sela nalazi se nskoliko izvora i vrela: Pod kruškom, Ćukovo vrelo, Lemića vrelo, Đonovića vrelo, Ćukovina, Johe, Studenac (Rapajića česma) Nešovina. Kroz selo protiče reka Lješnica, Ćukov potok, Hanski potok i Mrčki potok. Na teritoriji sela nalazi se i Džaferova pećina.
Meštani smatraju da je selo dobilo ime po ponorima koji se nalaze u zaseoku Blato, u severoistočnom delu sela. “U ataru sela ima “grčkih” i “latinskih” grobalja, kao i selišta, zatim duvarina, odnosno ostataka nekadašnjih naselja. Pominje se 1355. godine u povelji cara Dušana, kada je darovan manastiru Hilandaru kao “zabel”. To znači da je Ponorac tada bio planinski pašnjak prošaran šumom i naseljen stočarima Vlasima.” [Selimović, 1993, 282] U popisu nahije Barče u XVI veku (1585. godine) spominje se ime naselja Ponorci i verovatno js da se odnosi na ovo selo, što i meštani tvrde. Ejup Mušović kaže: “Zajednica pomenutog kneza Matijaša je i selo Šumine, drugačije Poturice ili Ponorci, i može da se identifikuje sa današnjim selom Ponorac, koje je krajem XVI veka imalo 26 kuća.” [Mušović, 1984, 243-244] “Grčko” groblje nalazi se u zaseoku Jove, a “latinsko”, kako ga drugačije meštani nazivaju “vlaško”, u zaseoku Blato. U selu ima tragova arheoloških iskopina iz XVI i XVII veka.
U selu postoji pogon “Vesne” iz Sjenice, koji je otvoren 1988. godine i zapošljavao js 40 radnica. U prvoj deceniji XXI veka ovaj pogon ne radi. Veterinarska stanica izgrađsna je 1993. godine. U selu je i prodavnica, otvorena 1970. godine. U Ponorcu je postojala i mesna kancelarija od 1959. do 10. 11. 2008. godine. Od 1949. do 1964. godine postojala je i četvororazredna osnovna škola. Selo je makadamski put dobilo 1913, asfaltni put 1990, struju 1976. i bežični telefon 2007. godine. Selo ima lokalni vodovod.
Stanovništvo se bavi stočarstvom i ratarstvom.
U Ponorcu js u periodu od 1948. do 1953. broj stanovnika povećan 27%, a do 2002. godine smanjen 68%. Broj domaćinstava je u periodu od 1971. do 2002. godine smanjen 42%. Prosečni broj članova u domaćinstvu je u opadanju od 1953, tako da su 1991. evidentirana 33 domaćinstva sa 5 i više članova (55,00%), a 2002. godine je bilo 20 domaćinstava koja se svrstavaju u ovu kategoriju (44,44%).
Broj stanovnika i domaćinstava sa prosečnim brojem članova u domaćinstvu
Godina Broj stanovnika Broj domaćinstava Srednji broj članova u domaćinstvu
1948. 464 72 6,44
1953. 587 78 7,52
1961. 469 69 6,79
1971. 465 77 6,03
1981. 388 67 5,79
1991. 292 60 4,86
2002. 186 45 4,13
Domaćinstva u selu Ponorac:
1. Ibrović Alija
Domaćinstvo ima 5 članova. Udaljeno js od Sjenics 16 km, od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 0,3 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i ima vodu i sanitarne uređaje. Dva člana domaćinstva traže posao.
Poreklo: doseljeni su na Ponorac (zaselak Blato) 1905. godine iz Kladnice i potiču od kladničkih Zornića.
Rod:Ibrovići, Višnjići, Jukići, Rahići.
2. Ibrović Safet
Domaćinstvo ima 5 članova. Od Sjenice je udaljsno 16 km, od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 0,3 km. Kuća js građena od tvrdog materijala, ali nema sanitarne ursđaje i vodu. Struju su dobili 1976. godine. U domaćinstvu nema zaposlenih lica. Jedan član traži posao, a 2 su učenici osnovne škole.
Poreklo: doseljeni su u Ponorac (zaselak Blato) 1905. godine iz Kladiice i potiču od kladničkih Zornića.
Rod: Ibrovići, Višnjići, Jukići, Rahići.
3. Ibrović Hamid
Domaćinstvo ima 5 članova. Udaljeno je od Sjenice 16 km, od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 100 m. Kuća nije građena od tvrdog materijala, ali ima vodu i sanitarne uređaje. Struju su dobili 1976. godine. Pet članova domaćinstva traži posao. Bave se uzgojem goveda i živine.
Poreklo: Ibrovići potiču od Zornića. Doselili su se iz Kladnics u Ponorac 1905. godine.
Rod: Ibrovići, Višnjići, Šabanovići, Tokovići.
4. Ibrović Rašid
Domaćinstvo ima 4 člana. Od Sjenice je udaljeno 16 km, od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 0,3 km. Kuća je napravljena od tvrdog materijala i ima vodu i sanitarne ursđaje. Struju su dobili 1976. godins. Jedan član domaćinstva traži posao, a 1 pohađa osnovnu školu.
Poreklo: doseljeni su u Ponorac, zaseok Blato, 1905. godine.
Rod: Višnjići, Šabanovići, Jukići, Rohići.
5. Ibrović Džafer
Domaćinstvo ima 7 članova. Od Sjenice je udaljeno 15 km, od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 0,2 km.
Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema vodu i sanitarne uređaje. Struju su dobili 1976. godine. U domaćinstvu nema zaposlenih lica, a 2 člana traže posao. Bave se uzgojem goveda.
Poreklo: smatraju da su starosedelačka porodica.
Rod: Ibrovići, Šaljići.
6. Tarić Džemail
Domaćinstvo ima 8 članova. Od Sjenice je udaljeno 15 km, od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 1 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, ali nema vodu i sanitarne uređaje. Struju su dobili 1976. godine. Jedan član domaćinstva traži posao, a 1 je učenik osnovne škole. Gaje goveda i ovce.
Poreklo: doseljeni su iz Kladnice posle Prvog svetskog rata.
Rod: Zornići, Tarići.
7. Tarić Bajram
Domaćinstvo ima 4 člana. Udaljeno je od Sjenice 15 km, od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 1 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema vodu i sanitarne uređaje. Struju su dobili 1976. godine. U domaćinstvu nema zaposlenih, a 1 član traži posao.
Poreklo: doseljeni su iz Kladnice posle Prvog svetskog rata.
Rod: Zornići.
8. Zornić Ertan
Domaćinstvo ima 6 članova. Od Sjenice je udaljeno 17 km, od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 1 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i nema vodu i sanitarne uređaje. Struju su dobili 1976. godine. U domaćinstvu nema zaposlenih, 3 člana traže posao, a 1 član je srednjoškolac. Bave se uzgojem goveda.
Rod: Tarići, Zornići.
9. Zornić Suljo
Domaćinstvo ima 7 članova. Od Sjenice je udaljeno 17 km, od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 1 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, ali nema vodu i sanitarne jfeđaje. Struju su dobili 1974. godine. U domaćinstvu nema zaposlenih, a 1 član traži posao. Bave se uzgojem goveda.
Rod: Tarići, Zornići.
10. Bajrović Sabahudin
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od Sjenice 15 km, od osnovne škole 2 km, a od augobuske stanice 0,5 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala i opremljena je vodom i sanitarnim uređajima. Struju su dobili 1976. godine. Jedno lice je zaposleno. U domaćinstvu su 2 osnovca i 2 srednjoškolca. Bave se uzgojem goveda.
Poreklo: familija potiče iz Stare Hercegovine (okolina Nikšića), odakle su se doselili u XIX veku.
Rod: Papići, Kurtovići, Adilovići, Guzonjići.
11. Rožajac Safet
Domaćinstvo ima 5 članova. Udaljeno je od Sjenice 17 km, od osnovne škole 2 km, a od augobuske stanice 1 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, ali nema vodu i sanitarne uređaje. Struju su dobili 1976. godine. U domaćinstvu nema zaposlenih. Dva člana traže posao, a 2 su učenici osnovne škole. Bave se uzgojem goveda.
Rod: Papići, Totići.
12. Zornić Ismet
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole 4 km, a od autobuske stanice 0,5 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i opremljena je sanitarnim uređajima i vodom. Dva lica traže posao, a jedno pohađa osnovnu školu. Bave se uzgojem ovaca, goveda i živine.
Poreklo: familija potiče od Vasojevića. Doselili su se u Ponorac iz Kladnice pre 100 godina.
Rod: Lakote, Nikšići, Papići, Rožajci.
13. Tarić Džemo
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole 4 km, a od autobuske stanice 2 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i poseduje vodu i sanitarne uređaje. Jedno lice je zaposleno na teritoriji Sjeničkog kraja, a jedno traži posao. U domaćinstvu je i 1 učenik osnovne škole. Bave se uzgojem ovaca, goveda i živine.
Poreklo: familija je doseljena u Ponorac iz Kladnice pre 100 godina.
Rod: Muhovići, Šaljići, Zornići, Papići.
14. Šaljić Fejzija
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole 2 km, a od autobuske stanice 1 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i poseduje vodu i sanitarne uređaje. Jedan član domaćinstva traži posao, a 1 pohađa osnovnu školu. Bave se uzgojem ovaca, goveda i živine.
Poreklo: familija je doseljena u Ponorac iz Kladnice posle Prvog svetskog rata.
Rod: Zornići, Muhovići, Šabovići, Šabanovići, Ibrovići.
15. Rožajac Omer
Domaćinstvo ima 7 članova. Udaljeno je od osnovne škole 2 km, a od autobuske stanice 0,5 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i poseduje vodu i sanitarne uređaje. Jedno lice je zaposleno na teritoriji Sjeničkog kraja, a jedno traži posao. U domaćinstvu je i 1 srednjoškolac. Bave se uzgojem goveda i živine.
Poreklo: Rožajci su poreklom Kuči. Doselili su se u Ponorac pre 160 godina.
Rod: Šaljići, Zornići, Kurtovići, Papići, Šabanovići, Lakote.
16. Nikšić Enver
Domaćinstvo ima 3 člana. Udaljeno je od osnovne škole 2 km, a od autobuske stanice 0,5 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i poseduje vodu i sanitarne uređaje. Jedno lice je učenik osnovne škole. Bave se uzgojem goveda i živine.
Poreklo: Nikšići potiču iz Kuča. Došli su u Ponorac 1880.
Rod: Zornići, Tarići, Grace, Prašovići.
17. Muhović Rašid
Domaćinstvo ima 5 članova. Udaljeno je od osnovne škole 2 km, a od autobuske stanice 1 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i poseduje vodu i sanitarne uređaje. Tri lica su zaposlena – 1 u rodnom selu, a 2 u drugim naseljima Sjeničkog kraja. Dva člana domaćinstva su u penziji.
Poreklo: familija potiče od Karišika iz Trijebina. Daljim poreklom su iz Kričaka.
Rod: Karišici, Kolašinci, Baltići, Idrizovići.
18. Ibrović Ramiz
Domaćinstvo ima 4 člana. Od Sjenice je udaljeno 19 km, od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 0,3 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, ali ne poseduje vodu i sanitarne uređaje. Struju su dobili 1976. godine. Jedno lice traži posao, a jedno je učenik osnovne škole.
Poreklo: smatraju da su starosedelačka porodica u selu.
Rod: Ibrovići, Višnjići, Šabanovići, Rahići, Jukići.
Iseljenici iz sela Ponorac:
1. Zornić Fejzo
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se u Sarajevo 1961. godine, radi školovanja dece i zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio srednju školu (škola učenika u privredi).
2. Zornić Esad
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili se u Beograd 1985. godine, radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio šumarski fakultet.
3. Tarić Rasim
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili se u Sarajevo 1967. godine, radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio srednju ekonomsku školu.
4. Ibrović Bajro
Domaćinstvo ima 6 članova. Iselili su se 1968. godine u Priboj, radi zaposlenja, školovanja dece i iz ostalih razloga. Nosilac domaćinstva je završio srednju školu (škola učenika u privredi).
5. Ibrović Zejnil
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se u Sarajevo 1961. godine, radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme.
6. Zornić Fata
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1963. godine u Istanbul. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme.
7. Dabović Dragutin
Domaćinstvo ima 6 članova. Iselili su se 1967. godine u Čačak radi školovanja dece i iz ostalih razloga. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme.
Prema gornjim podacima, prikupljenim na terenu, stanovnici Ponorca iseljavali su se u Sarajevo, Beograd, Priboj, Čačak i Istanbul.
Broj stanovnika do 19 godina starosti od 1991. do 2002. godine u Ponorcu smanjio se 59%, a sa 60 i više godina života povećao 8%. Indeksi starenja bili su 1991. godine 0,37 a 2002. godine 0,97 indeksnih poena. Podaci iz tabele 3. govore da selo ima demografsku budućnost.
Stanovništvo po veroispovesti
Godina 1991. %
pravoslavni – –
muslimani 290 99,31
ostali 2 0,69
Stanovništvo po nacionalnoj pripadnosti
Godina 2002. %
Srbi – –
Bošnjaci 186 100,00
Muslimani – –
Ostali – –
U Ponorcu 1991. je, po veroispovesti, bilo 99,31% muslimana i 0,69% ostalih da bi 2002. godine u selu, po nacionalnoj strukturi, bilo 100,00% Bošnjaka. Smatraju da njihovi preci vode poreklo iz Crne Gore i da su se doselili u XVIII veku.
U Ponorcu je 1961. bilo 314 stanovnika sa preko 15 godina starosti, 1981. godine 254, 1991. godine 233 i 2002. godine 161. Broj stanovnika bez škole je u periodu od 1981. do 2002. smanjen za 81%, sa 4 razreda osnovne škole za 50% i sa osnovnom školom za 15%, a povećao se broj stanovnika sa srednjom školom za 17%. Prema podacima iz 1981. evidentirano je jedno lice sa višom školom, a 2002. godine je bilo 5 lica iz ove kategorije i jedno lice sa završenim fakultetom. Prema podacima iz 1961. bilo je 109 nepismenih lica (34,71%), 1991. godine 11 (4,72%) i 2002. godine 10 (6,21%).
U selu je 1991. godine 46,66% domaćinstava prihode ostvarivalo iz poljoprivrede, a 2002. u ovu kategoriju spada 71,12% domaćinstava. Stočarstvo i ratarstvo su grane poljoprivrede kojima se stanovništvo u selu najviše bavi, a proizvodi ovih delatnosti su glavni izvor prihoda.
IZVOR: UNIVERZITET U BEOGRADU GEOGRAFSKI FAKULTET, Mila A. Pavlović: SELA SJENIČKOG KRAJA antropogeografska proučavanja – naučna monografija, štampa „Forma B“, Beograd, 2009. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
Komentari (0)