Poreklo prezimena, selo Bačina (Varvarin)

Poreklo stanovništva naselja Bačina, opština Varvarin – Rasinski okrug. Prema knjizi Stanoja Mijatovića „Temnić”. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Položaj naselja.

Naselje se nalazi pod ograncima Juhora i kosama, koje od Blagotina polaze. Naselje je na zapadnom kraju velike ravnice koja se od Varvarina pruža uz Kalinićsku Reku. Veći deo sela je u ravnici ove reke a samo je neznatan deo u strani blagotinskih kosa. Naselje se proteže od severo-zapada na jugo-istok, niz reku. Kroz selo protiče Kalinićska Reka, koja je dosta ukopana, te ne čini osetne štete selu ni ključu.

Vode.

Meštani piju vodu iz bunara, koji su plitki i većinom nezidani.

Zemlje i šume.

Seoski atar je po prostoru dosta veliki, na istočnoj strani je ravan a na zapadnoj brdovit. Ravnu stranu zahvata ziratne zemlja a brdovita je sva pod šumom. U ravnici zemlja je veoma rodna, osobito u rečnoj ravnici a u brdovitoj je mešovita.

Skoro sve šume nalaze se na zapadnoj strani atara, u blagotinskim kosama. Ima ih podeljenih, to su privatni zabrani sa krupnijom gorom i nepodeljeni sa sitnom i krupnom gorom. Nepodeljena šuma je u Đerđelinu i Sodolu a ima je oko 2000 hektara. Sva je šuma graničeva.

Tip sela.

Selo je zbijeno i dosta ušoreno. Ušorenje je vršeno pored drumova, koji kroz ovo naselje prolaze, od Milutovca za Obrež i od manastira Kalenića u Varvarin. Između kuća je prosečna udaljenost od 15 do 30 metara. Selo se deli na četiri ma(h)ale, koje su: Kneževicka i Grabovačka Mala – na levoj strani reke – koji deli drum Bačina-Obrež a na desnoj strani reke su Banjska i Donja ili Glavičicka Mala.

U selu je 350 kuća i 625 poreskih glava.

Ime naselju.

Za ime sela narodno predanje kaže da je od bačija, koje su tu nekada bile. Za te bačije jedni vele da su bile seljaka iz starog sela Grabovca dok drugi kažu da su bačije bile u vlasništvu seljaka iz okolnih sela, koji su se tu posle doselili.

Starine u selu.

Pripoveda se da je u mestu Đerđelinu nekada bila varoš, zvana Đerđelin. Ta se varoš prostirala od zapada ka istoku, od današnjeg Đerđeline do Grabovca, mesta u ravnici, gde je nekada bilo staro selo Grabovac, ili se varoš prostirala od današnje đerđelinske do grabovačke česme. Zahvatala je celu ravniocu Grabovac i stranu današnjeg Đerđelina. Dućani su, kako se priča, u toj varoši bili toliko česti, da je mačka mogla po krovovima preći s kraja na kraj varoši. U Đerđelini i danas ima zidanih bunara za koje kažu da su iz tog vremena. Zatim, postoje zidine od nekakva gradića, koje se jedva poznaju.

U Grabovcu postoji neka razvalina za koju se priča da je od banje, koja je tu bila. Do banje je stara česma a odmah do nje razvaline za koju se drži da je od crkve.

Blizu ove crkvine je mesto Tovarnjača, gde su se tovarile i rastovarivale kamile, koje su donosile robu gradu Đerđelinu i odnosile ono što je bilo za odnošenje.

U Đerđelinu i okolini i danas se pronalaze stari rimski novci, stare mamuze, kose, motike i druge gvozdene i bronzane stvari. Još narodno predanje kaže da je iz narodnih pesama poznati Đerđelev Alija je bio iz ovoga grada, kao i da su ovaj grad zasnovali Turci.

Na istočnoj strani Bačine, odmah na kraju sela, nađene su humke i u ovima urne sa pepelom. Ove urne su u obliku velikih lončarskih ćupova, samo su mnog bolje gleđosane. Skoro u svakoj urni, osim pepela, nađe se i po koja druga stvar; kao nož, britva, grivna, minđuša, đinđuva i dr.

Na severnoj strani bačine postoji neko staro groblje, koje se zove Čivutsko groblje, gde su pokopani neki Čivuti, koji su tu izginuli. U blizina ovog groblja postoje dva zapuštena i zabataljena bunara o kojima se ništa ne zna, a do njih je neka razvalina, za koju se tvrdi da je bila crkva.

Pre nekoliko godina u ataru ovog mesta iskopan je jedan pečat na kome piše na turskom „sud opštine bačinske“ a kod osnovne škola pronađena je neka stara ikona.

U dnu sela, idući Varvarinu postoji nekoliko starih brestova za koje se priča da ih je tu posadio Car lazar. On je, vele, imao tu negde gumno gde je vr’o pšenicu, pa je jednom prilikom došao da poseti radnike. Kako je bila velika vrućina, to su se od sunčanih zraka u putu bio zaklonio jednom brestovo grančicom, koju je poslo pob’o u zemlju. Ta se grana primila i od nje porastao veliki brest a pored ovoga izniklo ih je još nekoliko.

Postanak sela i poreklo stanovnika.

Staro selo je bilo jugoistočno od sadašnjeg, kod Pojila ili Kneževih Vodenica na Kalinićskoj Reci i zvalo se Grabovac, kao što se to mesto tako zove, ili Gabrovac. Razlog zbog čega su se odavde preselili nije poznat. Zna se samo da su se poslednji iselili Grabovci, koji su zauzeli Grabovačku Malu i sadašnjem selu. Njih je tamo bilo ostalo 10 kuća, te su sami i sa stokom činili štetu Bačincima, zbog čega ih oi tuže, te ih vlast natera da se presele u Bačinu. Ovo se deslio pre 70-80 godina a matica starog sela, po svoj prilici, biće da je preseljena pre 130 do 150 godina.

Mita Petrović pominje kao zasebno selo i Bačinske Vodenice ili samo Vodenice sa 3 kuće. To je selo, po pričanju, bilo na Kalinićskoj reci, između Bačine i Varvarina. Tu je bilo 6 kuća od jedne porodice. Kada jednom neki od njih učini neku krivicu, pobeže u Ražanj a knez Mileta Radojković ostale preseli u Bačinu a sam uzme vodenice, te se to mesto naziva Kneževe Vodenice.

U selu, u Kneževickoj Mali, su ove porodice:

–Kneževići su došli sa Kosova. Ovako su nazvani što im je jedan od predaka bio knez. Oni su se prvi iselili iz starog sela u Bačinu, slave Andrijevdan.

–Rakići su sa Kosova, slave Nikoljdan.

–Gmitrovići su sa Kosova, slave Aranđelovdan, letnji i jesenji.

–Surdžići su iz okoline Prilepa u Makedoniji, slave Đurđic i Đurđevdan.

–Burdeljci su iz Krajkovca u Toplici. Oni su se direktno doselili u Bačinu odmah posle Grabovaca. Slave Lučindan.

U Grabovačkoj Mali su:

–Milosavci su prešli pre 70-80 godina iz starog sela a tamo su došli iz Čitluka kod Soko-Banje pre 160 godina, slave Aranđelovdan, letnji i jesenji.

–Mijailovići su iz Dugog Polja kod Soko-Banje, slave Nikoljdan.

–Pantići su iz okoline Soko-Banje, slave Đurđic i Pantelijevdan.

–Totići su iz okoline Soko-Banje, slaev Aranđelovdan.

–Đakovići, slave Sv. Petku. Ne znaju za svoje poreklo.

U Banjskoj Mali su:

–Jelići, koji su prešli iz starog sela, a tamo su došli iz Ribarske Banje u kruševačkom okrugu, slave Nikoljdan.

–Zdravinjci su iz Zdravinja, slave Nikoljdan.

–Anđelkovići su iz okoline Soko-Banje, slave Lazarevdan.

U Donjoj ili Glaičickoj Mali su:

–Markovići (Savići i Krupinići) su prešli iz starog sela a tamo su došli sa Kosova, slave Sv. Mojsila.

–Jovadžići su iz okoline Kumanova u Makedoniji, slave Nikoljdan.

–Čkopaljići su poreklom iz okoline Soko-Banje, slave Stevanjdan, zimski i letnji.

–Čolakovići (Žajkovići i Đorđevići) su iz Vučitrna u Staroj Srbiji, slave Đurđic i Đurđevdan.

–Krsmanovići su došli pre 150 godina iz Makedonije, slave Đurđic i Đurđevdan.

–Kajdunci (Ćirići) su sa Kosova, slave Sv. Ćirila i Metodija.

–Jevdići, slave Aranđelovdan. Ne znaju svoje poreklo.

–Gavrilovići su sa Kosova, slave Nikoljdan.

–Obradovići su sa Kosova, slave Jovanjdan, zimski i letnji.

–Popovići su iz Konjuha, slave Stevanjdan, zimski i letnji.

–Popovići drugi su iz Padeži, slave Nikoljdan.

–Mutavdžići su iz Kruševca, slave Nikoljdan.

–Nešići su iz Kruševca, slave Nikoljdan.

–Đorđevići su iz Makedonije, slave Jovanjdan.

–Naumovići i Kostići su iz Makedonije, slave Đurđic.

–Topići su iz Krivog Vira – okrug timočki, slave Jovanjdan, zimski i letnji.

–Joksimovići su iz Cernice, slave Mratindan-Minu.

–Milovanovići su iz Malog Izvora kod Paraćina, slave Mitrovdan.

–Petrovići su iz Ćićevca, slave Nikoljdan.

Sve do 1840 godine u Bačini je bila sreska kancelarija za srez temnićski, kada je preneta u Varvarin. I danas se radi na tome da se ovo povrati, što bi i trebalo da bude. Inače je Bačina vrlo lepo i bogato temnićsko selo. Ima osnovnu školu sa 4 nastavnika, opštinsku sudnicu, tri mehane, nekoliko dućana i 8 kuća Cigana-Roma – za koje se ne zna odakle su doseljeni. Po veri su muhamedanci ali slave Đurđevdan i Sv. Vasilija-Novu Godinu. Bave se isključivo kovačkim zanatom.

Seoska slava je Spasovdan a zavetina Sv. Arhanđeo – radi ljudskog zdravlja.

Groblja imaju tri, od kojih je najveće u Banjskoj Mali, drugo je u Donjoj Mali pod brdom Glavičicom i treće u Grabovačkoj Mali gde se, kao što je pomenuto, sahranjuju i Cerničani.

IZVOR: Stanoje Mijatović – Temnić. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.

DODATAK: Sajt o naselju Bačina