Poreklo prezimena Veselica

Piše: Saradnik portala Poreklo Ilija Šikman

Veselice vode poreklo od Sekulića, čiji su koreni iz današnje Crne Gore. Ogranak su grupe rodova Lalić-Prica-Šijan. U Bosansku Krajinu su se doselili iz Korenice (Lika). Od ove grupe rodova izvedena su prezimenima: Sekulići, Veselice, Šijani, Baslaći, Vujinovići, Miljkovići, Zubovići, Srijemci, Lalići. Svi slave Svetog Arhanđela, ali nisu povezani sa velikom grupom rodova Rodić-Stojsavljević, čija je „zakopina“ za svu Bosansku Krajinu Velika Popina (Gračac).

Šematizmom Dabrobosanske mitropolije Veselice su popisane sa slavom Sveti Arhanđel Mihail u 2 eparhije (Glinica i Rujnica). Spadaju u prezimena sa jednom slavom tako da je vrlo jasno da se radi o jednoj porodici (rodu).

Danas u Hrvatskoj, Veselice su Hrvati, većim delom iz Sinja. Srazmerno najviše Veselica u proteklih stotinu godina rođeno u Sinju. U Hrvatskoj danas živi oko osamdeset Veselica u više od trideset domaćinstava. Sredinom prošlog veka bilo je približno stotinu, pa se njihov broj do danas smanjio čak za jednu petinu. Ovo smanjene je najvećim delom posledica građanskaog rata u Hrvatskoj 1991-1995. godine kada se Veselice Srbi iseljavaju pod naletom hrvatske “Oluje”.

Poreklo prezimena

Prezime Veselica može biti matronimičkog porekla. Turci ih prozvali Veselicama po babi “veličasti”. Može biti i po karakternoj osobini pretka: vesel-čovek vesele naravi. Prezime je nastalo od prideva vesel i nastavka -ica, koji ima demunitivno-hiporisničko značenje. Dr Velimir Mihajlović, registruje prezime Veselica u Pomeniku manastira Beočina u Sremu posle 1620. godine, u Pounju i Zenici u Bosni, kao i u Hrvatskoj u okolini Sinja, Labina i Čazme. Po njemu, nastalo je gradnjom od muškog imena Vesel, dodajući nastavak -ica, Veselica, Veselić.

Migracija Seoba Veselica kreće sa juga iz Crne Gore i ide preko severne Dalmacije u Liku. Matica Veselica u Bosanskoj Krajini je iz Velike Popine iz okoline Gračaca. Najverovatnije da se za Laudonovog rata iz Pounja preseljavaju na Kordun.

Rasprostranjenost “Pounje u Bosanskoj Krajina”

Milan Karanović putujući po ovoj oblasti evidentirao je Veselice u:

Bugar (Bihać)-Veselica 2 kuće, slava Arhanđelovdan. Doseli iz Sadilovca (Kordun) gdje su se zvali Sekulići.

Glinica (Krupa)-Veselica 1 kuća, slava Arhanđelovdan. Dodelili iz Like pre Okupacije.

Drenovac (Krupa)-Veselica 1 kuća, slava Arhanđelovdan. Doselili iz Like pre Okupacije. Zvali se Sekulići.

Krndija (Cazin)-Veselica 1 kuća (1 kuća u Beširevića Krndiji), slava Arhanđelovdan. Došli iz Like pre Okupacije. Zvali se Sekulići. Nisu imali muškog potomka pa je prezime ugašeno. Pre Drugog svetskog rata iz Kršlje (Kordun) priženio se u navedenu porodicu Milan Radaković, koji je na kućištu Veselica ostao do 1968. godine kada je odselio u Bešku (Inđija).

Rujnica (Cazin)-Veselica, porodica izumrla. Ostalo opustelo Veseličko kućište, na koje su se naseli Grbići iz Vrela oko 1840. godine.

Veselice su prisutne u sedam županija Hrvatske, u ukupno 14 opština i 18 naselja, znatno više u urbanim sredinama (69%). Danas ih najviše živi u Valturi kod Pule (20), Zagrebu (20), Sinju (9). Labinu (7) i u Puli (5).

Veselice su danas u Bosni i Hercegovini popisani u dva naselja sa tri domaćinsta u Republici Srpskoj. Nema ih evidentiranih u Federaciji BiH.

U Republici Srbiji danas je evidentirano 32 domaćinstva u 18 naselja. Najviše ih živi u Beogradu (5) i Novom Sadu (5). Sve ostale Veselice žive na današnjem prostoru Vojvodine.

Poznati

Marko Veselica (1935-), ekonomista i političar

Vladimir Veselica (1938-) ministar, ekonomist i naučnik, Glavice

IZVORI: 

Milan Karanović “Pounje u Bosanskoj Krajini”, Beograd 1925. godine

Telefonski imenici bivših Republika SFRJ

*

DODATAK: Tekst Aleksandra Bačka o porodici Veselica. Priredila Vesna Veselica.

Porodica Veselica je iz mesta Bukovica kod Cazina u Bosanskoj Krajini. Krsna slava Veselica je Sv. Arhanđel Mihailo, 21. novembar (8. novembra po starom kalendaru).

Veselice su doseljene u Cazinsku Krajinu iz kraja na granici Korduna i Like, iz mesta Sadilovac. U Cazinskoj Krajini je je ova porodica, po podacima iz 1920-22. godine živela u mestima Bugar i Krndija (Beširevića Krndija) u delu ove oblasti prema reci Korani, dok je u nedalekom mestu Rujnica već u to vreme bila izumrla. Pored toga, Veselice su živele i u severnom delu Cazinske Krajine, u Glinici i Drenovcu. Svi ovi ogranci su zajedničkog porekla, slave Sv. Arhanđela, a doseljeni su u drugoj polovini 19. veka, pred austrougarsku okupaciju Bosne (1878. godine) ili neposredno posle nje.”

U Sadilovcu je, posle Drugog svetskog rata (1948. godine), bilo samo jedno domaćinstvo Veselica sa 4 ukućanina, dok su se drugi raselili na različite strane. Pored ogranka ove porodice koji je prešao u Cazinsku Krajinu, od njih su, svakako, i Veselice u Novom Selu kod Petrinje.

Staro prezime Veselica bilo je Sekulić. Svoje novo prezime je ova porodica najverovatnije dobila u Sadilovcu. Predanje kaže da su po nekoj babi iz njihove porodice, koja je bila “veseličasta”, dobili svoje sadašnje prezime. Međutim, Veselica je i lično žensko ime koje se i danas javlja među Srbima u pojedinim krajevima (istočna Bosna, jugozapadna i istočna Srbija, Bačka). Zbog toga se može reći da je prezime Veselica najverovatnije nastalo od istovetnog ženskog imena, i da spada u red prezimena bez nastavka, kakva su česta u krajiškim predelima (kao, ne primer, prezimena Uroš, Miloš, Bogdan i druga). Sekulići, koji su u srodstvu sa Veselicama ima i danas na više mesta, između ostalog u Zlopoljcu kod Bihaća. I oni slave Sv. Arahanđela Mihaila.

Postoje i Veselice i Veseličići koji nisu ni u kakvom srodstvu sa svojim prezimenjacima u Cazinskoj krajini. Takav je slučaj sa rimokatoličkom porodicom Veselica u Glavicama kod Sinja u Dalmaciji. Oni tu žive od kraja 17. veka i još od tog vremena se prezivaju Veselice (Veseličići), dakle imali su to prezime u periodu kada su se, po svemu sudeći, preci bosanskokrajiških Veselica još prezivali Sekulić. Predak ovih u Glavicama, pomenut 1709. godine, zvao se Vid Veseličić, i bio je poreklom od rimokatoličkih Veselica u Duvanjskom Polju. Ni Veseličići, rimokatolička porodica koja je u 15. veku živela kod Ribnika u južnoj Lici, nisu rod sa Veselicama-Sekulićima. Ti Veseličići su tu bili starinci, i predstavljali su rod u “hiži Tugomerića” u “plemenu Mogorovića”.

Sadilovac, koji se nalazi neposredno na nekadašnjoj austrijsko-turskoj granici, nasenjen je za vreme rata tih dveju država 1788-1791. godine. Naime, u tom ratu je uska oblast na nekadašnjoj granici, u kojoj se nalazi Sadilovac, prešla iz turskih u austrijske ruke. Tada je naseljeno i ovo mesto, sa 33 porodice, od kojih je oko polovine došlo iz unutrašnjosti austrijske teritorije (Lika, Kordun…), a ostale porodice su prebegle sa turske teritorije u Bosni. U ovom naseljavanju su, bez sumnje, u Sadilovac došli preci Sekulića, docnijih Veselica. Poreklom su iz korennčkog kraja u Lici, gde živi veći broj njihovih srodnika.

Brojne porodice Šijana, Prica i Lalića u koreničkom kraju su u srodstvu sd Veselicama i Sekulićima. I one slave sv. Arhanđela Mihaila, osim pojedinih ogranaka koji su promenili slave (tako se, na primer, javljaju i malobrojne Price sd slavama Sv. Jovan, Sv. Đorđe i Sv. Nikola). Prica je 1915. godine bilo u Lici ukupno 124 kuće, a najzastupljeniji su bili u: Brlogu (16 kuća), Ponoru kod Korenice (14 kuća) n Rešetaru kod Ličkog Petrovog Sela, severno od Korenice (12 kuća). Lalića je 1915. godine bilo ukupno 28 kuća na teritoriji Like, od toga najviše u Brlogu (8 domova) i u Omoljcu kod Korenice (8 kuća). U srodstvu sa Pricama i Lalićima su i druge brojne porodice, koje slave istu sldvu, d znatan broj njih je preseljen u Pounje u Bosni. To su: Balaći, Vujinovići, Miljkovići, Zubovići i Srijemci. Veselice, dakle, pripadaju jednom vrlo razgranatom ličkom rodu sa slavom Sv. Arhanđel Mihailo, čiji se ogranci pružaju i preko granica Like.

U korenički kraj, koji je usled borbi u austrijsko-turskom ratu opusteo 1685. godine, doselili su se 1690. godine naseljenici iz Brloga, Brinja i okoline Otočca. Jeddn deo ovih doseljenika je boravio samo kratko vreme u kraju oko Brloga, Brinja i Otočca, pošto su se tu bili doselili iz koreničkog kraja 1685. godine, pa su se posle 5 godina vratili u svoj zavičaj u Korenicu. Drugi deo ovih doseljenika su opet bili starije stanovništvo brloško-brinjskog i otočačkog kraja, koje se po prvi put doselilo u korenički kraj. Uzrok ovih preseljavanja je ležao u tome što su Otočac, Brlog i Brinje od starine bili austrijska krajiška naselja, dok je veći deo Like (sd Korenicom) tada bio pod Turcima. Stanovništvo se sklanjalo iz turske Like u austrijski deo ove provincije, da bi se, po oslobođenju vratilo nazad.

Price i Lalići su učestvovali u ovom naseljavanju zapustelog koreničkog kraja 1690. godine kao povratnici, koji su se samo 5 godina zadržali u iseljeničkim logorima u okolini Otočca. Godine 1686. se među izbeglicama iz turskog dela Like nasenjenih u otočačkom kraju pominju domaćini: Marko, Mišljen, Nikola i Slava Prica, kao i Radovan Lalić. Od Sekulića se u istom spisku iz 1686. godine pominju: Kostadin, Kuzman, Radojica i Toma. Međutim, ne može se sa sigurnošću reći da li je neki od ovih Sekulića bio u srodstvu sa Lalićima i Pricama, pošto su na otočačkom području živeli i rimokatolički Sekulići (Sekule), daljim poreklom iz Senja, koji nisu u srodstvu sa svojim pravoslavnim prezimenjacima i čije potomstvo i danas boravi u okolini Otočca.

Jedan ogranak Prica i Lalića je odseljen dalje na zapad, u Brlog, gde i danas živi. Pogrešna je tvrdnja koja dovodi njihovo poreklo u vezu sd doseljavanjem Srba iz Podlapca i 3 njemu susedna lička sela u Brlog 1611. godine.

U Lici i susednim oblastima postoji još jedan veliki rod sa slavom Sv. Arhanđel Mihailo, za koji se ne može pronaći bilo kakvo srodstvo sa Veselicama, Šijanima, Pricama i Lalićima. To je rod Stojisavljevića, Rodića i drugih manjih porodica.

Dalje poreklo Beselica, Sekulića i njihovih srodnika se ne može sd sigurnošću ustanoviti, ali je najverovatnije da su i oni, kao i većina ličkih Srba starinom iz Hercegovine u njenom nekadašnjem (širem) obimu. U prilog tome bi išao i podatak da Drakulići, jedno od najbrojnijih koreničkih bratstava (slave Sv. Stefana Dečanskog, Mratindan) ima predanje o svom poreklu iz Korjenića, istočno od Trebinja, na današnjoj hercegovačko-crnogorskoj granici. I danas tamo imaju svoje srodnike sa istom slavom, ali ih se većina iselila. Takođe, Drakulići imaju predanje da su njihovi preci nazvali ličku Korenicu njenim današnjim imenom po Korjenićima iz kojih su došli. Korenica se, inače, prvi put pominje u istorijskim izvorima 1489. godine. Iz Korjenića je poreklo, i porodica Varićak u okolini Korenice, čiji lički ogranak slavi Sv. Đorđa i sv. Nikolu.

Zanimljivo je to da u hercegovačkim Korjenićima živi i jedan veliki starinački rod sd slavom Sv. Arhanđel Mihailo. Većina ogranaka tog roda je iseljena, a samo manji deo je ostao u matici. Jedan od najranije iseljenih ogranaka je otišao na zapad, u Dalmaciju i Hrvatsku. Da je to iseljavanje bilo pre početka 17. veka vidi se iz podatka da jedna od ovih korjenićkih porodica, Bakoči, zna za svoje iseljenike u Dalmaciju, u okolinu Sinja, a u popisu iz 1604. godine se u blizini Sinja javlja mesto Bakoći.

Starinački rodovi sd slavom Sv. Arhanđeo u Korjenićima, kao i mnogi njihovi iseljenici imaju predanje da su u srodstvu sa starom plemićkom kućom Brankovića. Vredno je pomenuti to da je upravo u trebinjskom kraju (najverovatnije u Korjenićima) živeo Mladen, deda Vuk Brankokića, kao i to da loza banatsko-erdeljskog grofa Đurđa Brankovića izvodi svoje poreklo iz Korjenića. Po srednjovekovnoj tradiciji, despotska kuća Brankovića je izvodila svoje poreklo od Vukana Nemanjića.

Dakle, u velikoj starini, najkasnije polovinom 17., a verovatno još krajem 15. veka, formiran je u koreničkom kraju u Lici rod Prica-Lalića. Starinom je ovaj rod najverovatnije iz Hercegovine, a postoje i indicije da je ovo ogranak starindčkog roda sa slavom Sv. Arhdnđel Mihailo iz Korjenića. Taj rod u Korjenićima ima tradiciju da je u srodstvu sa despotskom kućom Brankovića. Price i Lalići su, usled austro-turskih sukoba iz koreničkog kraja prešli 1685. godine u nedaleku okolinu Otočca, tada na austrijskoj strani, da bi se 1690. godine vratili, po oslobođenju Korenice, na svoja stara ognjišta. Odatle je ogranak ovog roda, pod prezimenom Sekulić, prešao u Sadilovac, kod tromeđe Korduna, Like i Bosanske Krajine, u vreme naseljavanja ovog mesta 1788-1791. godine. Tu su, po nekoj svojoj pretkinji, promenili prezime u Veselica, i počeli se raseljavati na različite strane. Jedan ogranak Veselica je prešao u Cazinsku Krajinu u drugoj polovini 19. veka.