Poreklo prezimena, selo Darosava (Aranđelovac)

Poreklo stanovništva sela Darosava, opština Aranđelovac. Prema knjizi „Šumadijska Kolubara“ Petra Ž. Petrovića, prvo izdanje 1939. godine, drugo izdanje 1949. godine – poslednje izdanje Službeni Glasnik i SANU – Edicija „Koreni“ 2011. godine u sklopu knjige „Šumadija i Šumadijska Kolubara“. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.

Položaj sela.

Darosava je jedno među većim naseljima ove oblasti. Ono je u dolini Peštana, u njegovom gornjem toku. Sa istočne strane je opkoljeno brdima koja čine razvođe između Kolubare i Jasenice. To su ova brda: Šutica, Kamenjak, Klještevica i Žuti Oglavak. Naselje je sa desne strane Peštana i pored glavnog puta i železničke pruge Mladenovac-Arađelovac-Lajkovac. Sa leve strane Peštana je manji deo naselja. Kuće su rasturene po kosama brda Orlovice, Draškovca, Osretka, Drenjaka, Kamalja, Medvednjaka i Boćinca. Ima kuća i u dolinama seoskih potoka. Sve su one na pobrđu između dolina, pa zbog toga tip sela zavisi od geomorfološkog pravca pružanja i veličine tih dolina. Najzbijenije kuće su u dolinama i na alivijalnoj ravni Peštana i Crne Reke, a naročito u onom delu koji čini drumsko naselje u Darosaavi.

Selo se danas deli na krajeve koji su ranije činili posebne celine, ali se priraštajem stanovništva ti krajevi gotovo srasli, pa se neopaženo prelazi iz jednog kraja u drugi. Sa leve strane Peštana su krajevi Peštan i Pločnik, oba pod brdom Šuticom; sa desne strane su krajevi Draškovac, Crne Reka, Poslovčica, Staro Selo ili Medveednjak. Osredak, Brdo i Gornji Kraj. U Crnoj Reci su rodovi: Grujući, Lakići, Ćirići i Tanackovicći; u Poslovčici su Serdari i Šestani, u Brdu su Vurići, u Draškovcu su Kuzići a u ostalim krjevima su pomešani rodovi. Drumsko naselje ima izgled varošice. u njemu je opštinska sudnica, ženska zanatska škola, osnovna škola, kafana, dva parna mlina, dva stovarištta suvih šljiva, jedna krčma, žandarmerijska stanica, ugovorna pošta, železnička stanica, pekara, četiri opančarske radnje, po jedna abadžijska, kovačka i kolarska radnja, četiri sitničarske prodavnice, dve limarske radionice, po jedna bojadžijska i potkivačka, kožuarska, mesarska, obućarska – cipelarska i kamenorezačka radnja.

Vode.

Selo je bogato izvorskom vodom, ali se služi za piće i za domaće potrebe vodom iz bunara. Izuzetno Gornji Kraj je oskudan vodom, a leti se u njemu bunari brzo zamute ili presuše. Izvori su: Mali Bunar, Veliki Bunar, Gornji Bunar u Osretku, Staroselski Bunar i Šutica. Ostali se izvori nazivaju po rodovima: Pavlovića Bunar, Grujića Bunar, Markovljevića Bunar itd. Sa leve strane Peštana pod Šuticom, ima dve kiselo-mineralne vode; Prokića Bunar i Bunar pod Šuticom. Voda sa Prokića Bunara iskoršćava se u trgovini (kiselo-mineralna voda „Karađorđe“). Kroz Darosavu protiče Peštan. On izvire u susednom selu Bukoviku. Korito Peštana je veoma peskovito, pa je po toj svojoj osobini dobilo ime. Gornji tok Peštana se zove i Darosavica. U Peštan utiču sa leve strane ove pritoke: Šutica, Vagan ili Pločnik; desne pritoke su; Velika Crna Reka, Mala Crna Reka, Zlatovac, Boćinac, Gloginac, a između Klještevice i Šutog Oglavka je Radov Potok. Svi potoci leti presušuju. U njima tada ostaju samo virovi, na koima se napaja stoka. Ispod Šutice se vadi granit, a po njegovim kosama ima i jaspica, peščara i kaolina. Pod Žutim Oglavkom vadise žuta zemlja, oker.

Zemlje i šume.

Njive i livade su izmešane na mestima koja se nazivaju: Zlatovac, Boćinac, Glavica, Viti Grab, Kusanja, Darosavica, Žuti Oglavak, Ostenjak, Točak, Durovac, Dugačke Njive, Preka Šuma, Medvednjak, Torine, Široka Kosa, Pločnik, Zeleni Rt, Svinjci, Optečestvo (brdo), Senjevo Brdo, Grablje, Trebež, Male Ravni, Poslovčica, Selište i Vranjevac.

Šume ima privatne, seoske i državne na Vaganu. Ona je po brdima i po potocima.

Starine u selu.

1. U dolini Crne reke nađena su kamena oruđa u obliku čekića.

2. U mestu Zlatovcu, do rudovačkog atara, ima tragova od nekog starog naselja. Tu je bilo i staro groblje toga nasea.

3. Po predanju rečica Zlatovac se tako zove što je negde u njegovu koritu zakopana ostava zlata. Na jednom mestu u obali Zlatovca može se čuti u zimsko doba kako nešto u zemlji naizmenično lupa i to lupanje je slično tkanju. Tu se izoroavaju poluge olova, koje ljudi pretapaju i od njih liju zrna za lovačke puške.

4. Za susedno selo Dubravicu kazuje se da je tu bilo staro naselje Dubrovčana, pa je po njima to mesto dobolo današnji naziv.

5. Na brdu Oglavku je staro „madžarsko“ groblje, od koga se jedva poznaju tragovi. Tu se nalazi i bakarni novac.

6. Nedaleko od današnje crkve, na mestima Točku i Vitom Grabu poznaju se tragovi nekog starog puta, koji je imao pravac sever-jug. To su po svoj prilici ostaci starog puta koji je vodio od Beograda za Ostrvicu i Rudnik.

Ime selu.

Po predanju selo je dobilo ime „pre trista godina“. Tada je bila ugrabljena neka devojka u „kragujevačkoj nahiji“ i „darovana“ selu, pa po tom daru je postao naziv Darosava. Još se u narodu čuje ova izreka: „Darosava, hajdučka ostava“.

Valja napomenuti da se ovo selo uperiodu od 1947. do 2002. godine nosilo ime „Partizani“.

Podaci o selu.

Crkva je od brvana, pokrivena limom. Slavi S. Petra i Pavla. Ona služi za Darosavu, Progoreoce, Rudovce i Kruševicu. Škola je podignuta 1838 godine, pa je porušena 1897. godine i obnovljena 1907. godine. Litija se nosi Prvog dana Duhova a zavetni dan su Mladenci. Stočni vašar, panađur, drži se u nedelju po Petrovdanu. Danas u selu ima dva groblja; jedno je u Durovcu a drugo je u kraju Peštanu.

Današnje naselje zasnovano je po predanju u 17. veku na mestu Selištu ili Starom Selu, između Zlatovca i Medvednjaka. Ono se razvijalo novim doseljenicima i prirodnim priraštajem.

Kao naselje Darosva je uneta u Ebšelvicovu kartu, Godine 1818. imala je 48 kuća, a 1844. godine 86 kuća i 568 stanovnika. danas u njoj ima 32 roda sa 322 kuće i 6 ciganskih rodova sa 12 kuća.

Poreklo stanovništva.

Najstariji rod u Darosavi su:

–Šestani ili Šestanovići (Stanojevići i Grujići*), Rankovići, Gavrilovići, Milovanovići, Pantelići, Perišići, Prokići, Radojičići i Filipovići; predak Radivojeimao je po šest prstiju na rukama, pa su se po tome nazvali Šestani. On se verovatno doselio krajem 17. veka iz Hercegovine, a po drugom kazivanju su od Sjenice. Po svoj prilici ovaj rod je daljom starinom iz predela Šestana, u Crnogorskoj Krajini, pa je po njemu dobio naziv. Ima odseljenike u Sremu, svi slave Jovanjdan.

*Od Grujuća je poznati državnik Jevrem Grujić.

Posle Šestana doselili su se u toku 18. veka sedam rodova:

–Badžići su izumrli.

–Vurići (Andrići, Dišići, Negovanovići, Nedeljkovići, Nikolići, Petrovići i Filipovići drugi) doselili su se odnekud iz „Stare Srbije“; doselila se baba Vura, po kojoj se prezivaju Vurići, sa tri sina, pa kad je petao zapevao na brdu Ostenjku, to je bio znak da se tu nasele, Đurđic.

–Serdari (Sredarevići*, Vićentijevići, Gajići, Marinkovići, Milojevići, Jakovljevići, Jovanovići, Stanojlovići, Stančići, Radojkovići, Sinđelići i Tomaševići), predak se doselio od Sjenice. Serdar Milovan po kome se prezivaju Serdari, digao je narodni ustanak sa Karađorđem protivu dahija. Vićentijevići imaju odseljenike u Garašima u Jasenici, Sv. Arhanđel Gavrilo.

*Od Serdara je bio hajduk Petar Maksovac, glavna ličnost u romanu Sv. Rankovića „Gorski car“, koji je poginuo u poteri u Darosavi.

–Damnjanovići (Kuzići danas Kuzmanovići, Glišovići, Matići i Tanaskovići) su bili jedan rod, ali ne znaju za svoju starinu, Đurđic.

–Mikailovići ne znaju za svoju starinu, Jovanjdan.

–Milenkovići (Dobričići i Miloševići) su jedan rod, doseljeni su pre Karađorđevog ustanka sa Kosova, Đurđevdan.

–Markovljevići (Markovići, Pavlovići, Stojanovići, Petrovići, Gavrilovići i Mitrovići) su iz Gacka u Hercegovini, Savindan.

U prvoj polovini pršlog veka doselilo se deset rodova:

–Ćirići, predak Đura„kao terzija išao po zanatu“, pa se u Darosavi oženio i zakućio. Od njega su danas peto koleno, Lučindan.

–Lomići su došli iz Dragolja u Kačeru oko 1830. godine; daljom starinom su iz Gojne Gore kod užičke Požege, Jovanjdan.

–Pavići su došli iz Starog Vlaha, Mitrovdan.

–Gerasimovići su se doselili iz Vrnčana u Takovskom srezu oko 1850. godine, Nikoljdan.

–Nićiforovići su iz Brezovice u Tamnavi, Lučindan.

–Lakići (Lazarevići) su ovamo došli iz Garaša, a starinom su od Sjenice; imaju odseljenike u Vraniću, Nikoljdan.

–Tešići su iz Garaša, doselio se posle rata 1878. godine, Nikoljdan.

–Veselinovići su iz Garaša, Đurđevdan.

–Jekići su iz Rovina u Moravičkom srezu, Nikoljdan.

–Pantelići su od Pantelića u Baroševcu, Đurđic.

Noviji doseljenici su:

–Nestorovići su iz Užica, Đurđevdan.

–Markovići su iz Kruševice, Nikoljdan.

–Radomirovići su iz Prkosave, Lazarevdan.

–Tomković, industrijalac, ovamo došao iz Banje kod Aranđelovca, a starinom je iz Bribira kod Skradina u Dalmaciji, Petrovdan.

–Laušević je iz Topole u Jasenici, Aranđelovdan.

–Tomići su iz Progorelaca a daljom starinom su iz Živkovca u Kačeru, Nikoljdan.

–Matijaševići, otac došao iz Orašca u Gornjoj Jasenici, Aranđelovdan.

–Radosavljević, došao ženi u kuću iz Brajkovca 1917. godine, Đurđevdan.

–Petrović, kovač, doselio se iz Ivanče u Kosmaju, Mitrovdan.

–Simići su iz Rudovaca, Nikoljdan.

–Jovanović, opančar, došao iz Velikih Crljena, Jovanjdan.

–Bokšan se doselio iz Begluka u Lici, Nikoljdan.

–Dimitrijević. kafedžija, doselio se 1930. godine iz Venčana, Mitrovdan.

–Ćosić, kafedžija, došao iz Dragolja u Kačeru, Nikoljdan.

–Kneževići su iz Progorelaca, Nikoljdan.

Ciganski rodovi slave Sv. Petku Paraskevu – „Petkovicu“:

–Ivkovići su iz Trnave u Lepenici.

–Jovanovići su iz Dubone kod Smedereva (Mladenovca, op. Milodan).

–Kostići su iz Bukovika kod Aranđelovca.

–Markovići, kovači, doselili su se iz Jarušice u Lepenici.

–Petrovići, kovači, došli iz Žabara u Lepenici.

–Simići, kovači, su iz Čumića u Lepenici.

–Stefanović, „vlaški“ Ciganin, drvodelja.

IZVOR:  „Šumadijska Kolubara“, Petar Ž. Petrović, prvo izdanje 1939. godine, drugo izdanje 1949. godine – poslednje izdanje Službeni Glasnik i SANU – Edicija „Koreni“ 2011. godine u sklopu knjige „Šumadija i Šumadijska Kolubara“. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.