Poreklo stanovništva sela Grabovac, opština Obilić (Kosovo i Metohija). Prema studiji „Kosovo“ Atanasija Uroševića. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Selo je u klisuri Drenice pred izlazom reke u kosovsku ravnicu.
Razbijenog je tipa. Deli se na pet mahala, čiji su nazivi (Alitovića, Mjekića, Ranola, Topavića i Sogajeve) po pojedinim ili znatnijim rodovima u njima. Samo je mahala Alitovića zbijena; ostale mahale su razbijene. Udaljenja između mahala iznose tako do pola kilometra.
Selo je u prvoj polovini 19. veka bilo delom čiflik Džinića iz Prištine, a delom čiflik nekog katolika („Latinina”) iz Prizrena. S doseljavanjem Arbanasa čifčije (Srbi) raselili su se, a Arbanasi nešto zemlje kupili, nešto prisvojili, a neki zauzimali neiskrčeno zemljište.
Rodovi:
– Alitović (16 k.), poislamljeni i poarbanašeni Srbi. Doselili se oko 1830. („nešto pre kuge”) iz Rakitnice u Drenici kao muslimani i zauzeli nekrčeno zemljište van čiflika, koje posle krčili. Staro srpsko prezime im je Đekići.
– Ranol ili Ranić (4 k.), takođe poislamljeni i poarbanašeni Srbi. Doselili se iz Turićevca u Drenici po pozivu Alitovića, koji su im nešto zemlje dali, a nešto prodali. Ušli u fis Beriš.
– Mjekići (7 k.), od fisa Beriša. Doseljeni oko 1845. iz Gladnog Sela u Drenici, a dalju starinu znaju u Lukama kod Đakovice. Prvo su se nastanili kao čifčije u Džinića, pa prisvojili zemlju, a prisvojili nešto i od zemlje ranijih doseljenika Alitovića (Đekića).
– Topavić (5 k.), od fisa Tsača. Doselili se iz Ladrovca (Prizren) kad i Mjekići. Došli su i živeli malo kao stočari, a posle kupili zemlju od „Latinina”, koji je tu imao čiflik, i odali se zemljoradnji.
– Mužak (1 k.), od fisa Mzi. Doseljeni iz Čikatova u Drenici kad i Mjekići. Prvo bili čifčije u tog „Latinina”, a posle kupili zemlju od njega.
– Sogajeva (8 k.), od fisa Mzi. Doselio se kao muhadžir iz Soganjeva u Toplici i stupio na čiflik Umni-aginih iz Prištine.
Cigani:
– Idrizović (4 k.). Nastanili se u Grabovcu 1922. kao momci (sluge, „roktari”). 1934. su stanovali u kolibama i gazdama na ime kirije je svaka porodica plaćala 15 „argata” (radnika, odnosno radnik dana) godišnje.
U selu je 1934. bilo još 6 ciganskih privremeno nastanjenih kuća.
Kolonisti:
– Šupići (2 k.) i – Aleksići (3 k.). Doseljeni 1927. iz Podvršja (Nikšić).
– Perović (1 k.) 1930. iz Trepče kod Nikšića.
– Bajat (3 k.) 1927. iz Gornjih Crkvica (Piva, Šavnik).
– Lalić (2 k.) 1927. iz Kućnje Njive (Šavnik).
– Lončar (1 k.) 1931. iz Like.
IZVOR: SANU, Srpski etnografski zbornik, knjiga LXXVIII, Odeljenje društvenih nauka, Naselja i poreklo stanovništva, knjiga 39, ATANASIJE UROŠEVIĆ: KOSOVO, IU “Naučno delo“, Beograd, 1965. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
6. septembar 2014. u 16:46
Miloš
U feljtonu o poreklu porodica sela Grabovac, pogrešno je stavljeno da je u pitanju Grabovac opština Zvečan. Grabovac o kome ste pisali je u opštini Obilić, a deo sela opština Kosovo Polje. Grabovac u opštini Zvečan je sasvim nešto drugo i ako želite, mogu vam poslati poreklo porodica u ovom selu. Selo ima i internet prezentaciju i tu sve lepo piše. http://www.selograbovac.com
6. septembar 2014. u 17:38
Jovica Krtinić
Poštovani Miloše, hvala na ovoj primedbi. Ispravili smo i stavili Grabovac pod Obilić. Dobro došao je svaki vaš prilog. Hvala što ste sa nama! Svako dobro.
6. septembar 2014. u 23:39
Miloš
Grabovac (Zvečan)
Prvi rod koji se naselio i obnovio selo nosio je prezime Savić. Savići su naselili selo krajem 18. ili početkom 19. veka. Nije potpuno jasno odakle su tačno došli, jer postoji nekoliko verzija, ali po slavi koju slave (sveti Luka, 31. oktobar) starinom su najverovatnije iz stare Hercegovine, iz Nikšićke župe. Današnje porodice koje potiču od Savića su porodice koje nose prezimena: Miletić, jedna grana Miletića Anđelković, Radosavljević, Živković, Mihajlović, Radenković, Ristić, Jevtić, jedna grana Jevtića Rakić.
Drugi rod koji je naselio Grabovac sredinom 19. veka potiču od prezimena Katić, sa istom slavom kao i Savić (sveti Luka). Oni su došli iz sela Vojmislić na Rogozni, gde i danas ima stanovnika s tim prezimenom. Jedna grana se odselila u Tvrđan, druga u Rodelj (blizu Leposavića), a treća je došla u Grabovac. U Vojmisliće su došli iz Lučke Rijeke (selo na krajnjim južnim padinama Rogozne u opštini ZubinPotok). Starinom su od Rovčana. Današnje porodice koje su nastale od Katića su: Milutinović, Jokić, Milosavljević, kao i porodice koje nose prezime Milović i naseljavaju deo sela koje se naziva Brdo.
Treći rod su Moračani, kao što im samo ime kaže iz Moračana, gde su jedni naselili Maticu (blizu Zvečana), a drugi došli u Grabovac. Krsna slava im je Aranđelovdan. Danas od Moračana Grabovac naseljavaju porodice koje nose prezime Milićević, Jevremović i Milutinović (nisu u direktnom srodstvu sa Milutinovićima koji potiču od Katića).
Zatim, selo naseljavaju Brđani, kako se danas zovu, sa slavom sveti Vrači. Danas su to porodice Milentijević i Nedeljković. Kasnije dolaze i drugi rodovi: Vuksanović (slava Sveti Ilija) iz Boljetina (selo sa druge strane Krša), koji su u rođačkim vezama sa Jovanovićima iz Žitkovca (Čibukovina) i Miloševićima iz Kosovske Mitrovice. Porodica Hristov, iz okoline Dimitrovgrada i porodice sa prezimenom Đokić (slava Sveti Ilija) koje su se u Grabovac doselile iz Smonika.
Danas se krajevi sela nazivaju po tim rodovima, tako da su Katići na izlasku iz sela prema Raški, Savići su u sredini sela, između dva potoka, Moračani su na izlasku prema Kosovskoj Mitrovici.