Poreklo prezimena, selo Varda (Kosjerić)

Poreklo stanovništva sela Varda (koje je bilo u sastavu sela Jakalj), opština Kosjerić – Zlatiborski okrug. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Sokolska Nahija“, NASELJA I POREKLO STANOVNIŠTVA (knjiga 26) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga XLVI), Beograd 1930. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Položaj sela (Jakalj i Varda).

Selo je blagog nagiba i nagnuto na zapad Rogačici. Sa istočne strane do Jelovika je Crni Vrh produžen u Krive Strane, a do Godečeva je visoka Varda, koja se vrlo strmo spušta Rogačici. Između Varde i Crnog Vrha je mali prevoj, preko koga je sproveden put, te se njime iz podrinjskih sela spušta u crnogorska i moravska sela. Na sredini sela nalazi se kao samonikao jedan omanji vis, na čijem vrhu je u ranija vremena bila seoska crkva, pa uništena a na njenim temljima je danas seoska kapela. Oko ovog visa su i ranije i sada glavna seoska naselja.

Od zapada je Rogačica du ušća Jakljače, od juga Mala Kosa do Kaluše, od istoka Crni Vrh i Varda, od severa Kruščica.

Vode.

U Jaklju su reke i potoci: Vardanski Potok, Jakljača (Jakljačica ili Jakljanska Rijeka) i Vučak. Izvori su: Vrelo, Česma, Točak i Mačkovac.

Brda.

Brda se zovu: Markovića Brdo (na kome je crkva), Vučak, Mačkovac, Rajkovac, Uzunovac, Božinac, Visoka Glavica, Komuša i Divič.

Zemlje.

Njive se zovu: Pustopolje, Markovina, Luke, Vučak, Mačkovac, Jazbine, Divič, Barice, Trska, Trsta i Božinac.

Tip sela.

Kad se sa Kičera i ispred Kapele pogleda na selo, ono daje sliku brdskog naselja. Mahale su: Markovići, Milićevići, Martići i Markovići drugi. Već uveliko seljaci izlaze na Jelovu Goru i po njoj se naseljavaju, naročito od posednjih godina 19. veka, kada je po vrhu Jelove Gore sproveden dobar put za Užice.

Starine u selu.

Stara groblja oko crkve i na Vardi stara crkvina, stare putine, stare iskopine do Kruščice ukazuju na stara naselja.

Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

Bogati i ugledni trgovac iz Kosjerića, Ranisav Maksimović, rodom iz Milićevića, pričaše, da su i po ovom selu, sve do 1788. godine bila muslimanska naselja oko Kičera u zajednici sa našim pravoslavnim, i da su se ona kada i kostojevička iselila u Bosnu, a naša pravoslavna da su se izgubila na nepoznati način. Po Ranisavljevom pričanju Jakalj posle ovih starih rodova čine ova tri roda: Markovići u Kičeru, Milićevići i Martići.

–Markovići su došli iz Pive u Semegnjevo, tu su dugo ostali i pre 200 godina došli ovde do starih muslimana i njihovih suseda. Muslimana nije bilo mnogo, pa su se lako mogli slagati. Oni su se ranije mnog množili i iseljavali; njihove su mahale zauzele i muslimanska i stara pravoslavna i stara pravoslavna naselja i počele se spuštati sredini sela ka Jeloviku. Ima ih pod ovim prezimenima:

–Markovići, Milanovići, Maksimovići, Katići i Kovačevići, ukupno 52 kuće, slave Jovanjdan.

–Milićevići su pod Vardom, i oni su iz Pive i iz istog sela odakle i Markovići, došli zajedno u Semegnjevo, kao poznatu pivljansku etapnu stanicu i odatle, zajedno sa Markovićima, došli u ovo selo i naselili se na Vardi. Oni su se selili i seljakali iz mesta u mesto, a ovde su pod Vardom Milićevići;

–Đorđevići do Jelovika;

–Nikolići u Martićima;

Ukupno 70 kuća, slave Jovanjdan.

–Markovići drugi na Vardi prema Kruščici su stari rod. Posle Milićevića u Jakalj su došla dva rođena brata, Novaki Đukan, iz Riđana kod Nikšića i naselili se na Vradi prema godečevskoj Kruščici. Ovde su bili dugo pa se podele, te Đukan pređe sa decom preko Varde u Kruščicu i tamo zasnuje veliku porodicu:

–Đukanovića (iz koje je državni savetnik g. Đukanović);

A u Jaklju na Vardi ostane Novak, koji je odmah posle deobe umro i iza sebe ostavio sina jedinca Marka. Novakovi i Đukanovi potomci su i danas u rodbinskim vezama, i danas imaju isprepletana imanja po Vardi, da se iz toga jasno raspoznaje njihova veza i srodnost. Novakovi potomci su ostali pod prezimenom Markovići na Vardi, ima ih 17 kuća, slave Nikoljdan.

–Martići: Iza Novaka i Đukana došli su iz sela Koritnika kod Višegrada Stjepani njegova žena Marta, preci današnjih Martića. Stjepan je poreklom od Nikšića, odakle je pošao uz Novaka i kada je Novak otišao iza Kičera na Vardu, Stjepan se podigao pod Krive Strane. Stjepan je rano poginuo i ostavio udovu Martu sa puno sitne dece, koja ih je sve vrlo razborito izvela na put, pa jednog opremila i odselila u Cikote, u Jadar. I Stjepan je još u Bosni bio dobar kačar i drvodelja, pa mu je i Marta sve sinove obučila zanatima i svoje potebe su podmirivali zanatima i zbog zanata se razilazili na razne strane, pa i ostajali, ima ih 28 kuća, slave Jovanjdan.

Mlađi doseljenici iz doba naših ustanaka su:

–Rankovići među Đorđevićima, zastali među njima, a došao im predak kao sluga iz Jablanice kod Užica, ima ih 5 kuća, slave Đurđevan.

–Tomići su iz Đurića u Osatu u Bosni, ima ih 8 kuća, slave Đurđevdan.

–Simići su od Sime Moljka iz Kremana, sluge nekog od Katića, 5 kuća, slave Đurđevdan.

–Vukašinovići u Milanovićima su iz Draksina, slave Jovanjdan.

–Obradovići (Bajići) su u Novakovićima, poreklom iz Rače, slave Nikoljdan.

U Jaklju (i Vardi) ima 9 rodova u 187. domova.

IZVOR: Ljubomir Pavlović „Sokolska Nahija“, NASELJA I POREKLO STANOVNIŠTVA (knjiga 26) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga XLVI), Beograd 1930. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.