Poreklo stanovništva sela Lagatori (po knjizi Lagatore), opština Berane – Crna Gora. Prema knjizi Milisava V. Lutovca „Bihor i Korita“, izdanje Beograd 1967. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan
Položaj sela.
Selo u donjem toku Popče, s obe njene strane; dele ga od susedljšh sela Kutnje brdo i Spasojevica. Izdvajaju se tri dela (osoja, prisoja i ravan oko reke), koji su poglavito pod njivama. Oko sela su šums i utrine: Osoje, Buđ i Popča, koje su zajednička svojina sela. Jedan deo Popče vremenom je iz seline preobraćen u stalno naselje.
Vode.
Lagatore je, zbog povoljnog pokožaja, zemlje, vode, ispaša i saobraćajnih veza, bilo uvek zgodno za naselja. Zemljište je dosta plodno i povoljno za žita, kukuruz i voće. Izvori n vreoca su česti, a reka se koristi za pokretanje vodenica i navodnjavanje useva. Glavni izvori su: Gornja voda, Marijića voda, Stajova voda, Izvorne rupe, Latski studenac, Rujoveka vrtača, Boričnovac, Studeno vrelo, Marića vrelo, Popova voda, Đakova voda i dr. Osim toga, za pojilo se koristi reka. Ali ona ima još veći značaj za privredu. Na njoj su 10 redovničkih i ujmeničkih vodenica, u kojima melju mnoga bihorska oela (Goduša, Crhalj, Sipanje, Vrševo, Azane, Dobrodole, Radmani, Murovac).
Y najnovije vreme vode ove reke obilato se koriste i za navodnjavanje. Izvedene su četiri vade – jedna 1928, a tri u vreme od 1946–1948. godine.
Zemlje i šume.
Važniji krajevi u selu su: Sslište. Krst, Popovce, Pijetloviće, Kalenice, Hranat, Osojnice, Rosulje, Kurtanovića okućšše, Krčevina, Stojin potok, Rajičsv laz, Vukov brijeg, Osretke, Marijića brdo, Gornje selo, Granice, Golo brdo (njive i livade). Utrins i šume su: Kapona, Pačkovic e, Kofilenik, Jovanov Krš, Ravni, Trnovice, Padališga, Mala lokva, Mesine laze. Svi ovi i drugi nazivi nose nazive starijeg n današnjeg stanovništva koje se vekovima smenjivalo, jer su Lagatore staro naselje.
Ime selu.
Njegovo ime je verovatno vezano za alogatore – Vesnike na putu. Na to upućuje činjenica da je kroz ovo naselje vodio glavni put sa zapada ka Novom Pazaru.
Starine u selu.
U dolini reke, u mestu Trnovica, ispod Ulića brda, nalaze se mehaništa, gde su nekada bili hanovi na pomenutom pugu. Sem ovog, očuvani su mnogobrojni ostaci starog stanovništva i u obliku crkvišta, groblja ” drugih topografskih naziva. Ostaci su starijeg srpskog stanovništva „Crkvište“ i „Grčko groblje”, Popova i Đakova voda u ravni do njive Šeća Ramčilovića. Drugo groblje je na Kukuljačima između Lagatora i Radmanca: nadgrobne velike ploče su odnete za izgradnju kanala kod Kršijića vodenice. Staro srpsko groblje je bilo i na Glavici više kuće Hasana Radmedovića. „Krs“, mesto gde je sadašnje pravoslavno groblje i novopodignuta kapela u njemu, ostatak je ranijeg stanovnišva, kao i topografski nazivi: Markov put, Jovanov krš, Ivan strana, Stojanin potok, Marijića brdo, Rajičev laz, Krmačina voda. Prema tome, očigledan je kontinuitet izmeću starijeg i današnjeg stanovnišva, čiji su preci doseljavani u ovo selo tek pred kraj 17. veka. Razume se da su oni dolazili kao pravoslavni, pa se neki od tih naziva mogu odnositi i na njihove preislamske pretke.
Poreklo stanovništva.
Današnji rodovi u Lagatorima su: Latići, Ramdedovići, Ramčilovići (Šarovovići), Rujovići, Novalići, Marijići.
-Latići (15 k.), doseljeni su iz Peleva Brijega u Bratonožićima pre 250 godina. Rođaci su im pravoslavni Veljići u Docu i Babinu i Vujoviću u Dapsićima kod Ivangrada. Latići su se najpre naselili u Trpezima. Tamo i sada žive njihovi rođaci Uremovići.
-Ramdedovići (17 k.), doselili su se kad i Latići iz Bratonožića. Njihov predak se najpre naselio u Kalačima (Rožaje). Tražeći bolju zemlju, došli su u Trpezi, a odatle se preselili u Lagatore. U Kalečima i danas postoji Ramdedovsko groblje, a u Trpezima su njihovi rođaci Skenderovići. Posle 1912. godine neki Ramdedovići su se odselili u Novi Pazar i Tursku (Carigrad i Smirnu).
-Ramčilovići, ranije Šarovovići (16 k.), čiji je predak došao iz Plava pre 8 pojaseva, daljom starinom su iz Kuča. Bilo ih je i u selu Boru pa ih je odatle iselio skadarski vezir. Neki su se preselili u Štip i Novi Pazar.
-Rujovići (10 k.), koji su rod sa Ličinama u Radmancima, ne znaju pouzdano svoje poreklo.
-Novalići (8 k.); njihov predak Novo došao je iz susednog sela Azana i primio islam kod džamije u Petnjici, dobivši ime Alija. Dva brata Novalića, pošto nisu mogli da plate porez, pobegli su u Novi Pazar. Njihovi rođaci su pravoslavni Azanci.
-Marijići (1 k. ). Pre 1912. g. bilo ih je 6 kuća, koje su se iselile u Tursku. Jedni kažu da je njihov predak iz Martinića u Bjelopavlićima, a drugi iz Martinovića kod Plava. Imaju rođake u Vrelima kod Peći.
-Bajramovići. Kažu da su najstarija kuća i da su poreklom iz Turske. Bez svake sumnje oni su starosedeoci. Osim toga, ovde su živeli i:
-Džudžovići, koji su delom iseljeni u Novi Pazar, a delom izumrli.
IZVOR: Prema knjizi Milisava V. Lutovca „Bihor i Korita“, izdanje Beograd 1967. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)