Poreklo stanovništva sela Petrovac, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Donja Jablanica“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Petrovac se nalazi na grbini neogenog brežuljka pravca istok-zapad, na oko12 kilometara zapadno od Leskovca.
Tip sela.
Petrovac je selo specijalnog tipa; celim selom prosečena je vrlo široka ulica-šor, koji ima pravac istok-zapad, a sa obe strane izdeljeni su placevi pravilnog oblika koji licem izlaze na šor, a svojim zaleđem idu duboko u unutrašnjost placa. Domovi za stanovanje su blizu šora, stajske zgrade gde-kako raspoređene nešto dublje u placu. Zadnji deo placa su pod raznim voćem.
Vode.
Selo Petrovac nema nikakve tekućice. Podignuto na grbini visokog neogenog brega, ono nema ni izdanske vode. Na zapadnom kraju sela, gde se šor završava, „izvađen“ je duboki bunar u kome ima vode preko najvećeg dela godine. Pojedini domovi se služe kišnicom koju hvataju u naročite sudove pokrivene odozgo da se voda ne truni. Problem vode za Petrovčane je veliki problem. Drugo; oni sve imaju: plodnu zemlju, šume, pašnjake i, ono što je za dinarskog čoveka važno, imaju prostran vidik na sve strane. Taj položaj sela je prvim naseljenicima dočaravao njihov zavičaj – Crnu Goru, u kojoj su bili na vrletnim mestima sa kojih su bacali poglede na daleko, snevali svoje snove i dočaravali pesničku viziju svoga sveta.
Ime sela.
Selo Petrovac dobilo je ime po kralju Petru Karađorđeviću. To je prva varijanta. Po drugima, ovde su se naselili Kuči i Petrovići, veliki protivnici crnogorskog kralja Nikole I, pa su po svome prezimenu Petrovića, dali ime Petrovac. Prvo objašnjenje imena sela je verovatnije.
Zemlje i šume.
Atar sela Petrovca je mali i iznosi samo 299 hektara, od koje površine oranice i bašte zahvataju 199 hektara.
Zemlja nosi ove nazive: Srednje, Karasanovo i Zajčevo.
Postanak sela i prošlost.
Petrovac je novo seosko naselje u Leskovačkoj Kotlini. Naseljeno je na utrinskom zemljištu obraslom hrstovom šumom. Prvi naseljenici su bili Crnogorci. Godine 1906. naselilo se 20 domaćinstava Petrovića, koja su do danas ostali najveća rodbinska grupa. Naseljavanje se nastavilo. To je trajalo do 1912. godine. Pored navedenih domaćinstava Petrovića-Kuča sa Kosora više Podgorice došli su Vuksanovići i Božovići, 1910. godine naselili su se Bjelopavlići, kojima je pripadao i Milut Milatović, prvi samouki pesnik Južnog Pomoravlja idr.
Doseljljenici su krčili šumu, podizali svoje domove i druge pomoćne zgrade.
Neke je iz stare domovine Crne Gore pokretao sukob sa crnogorskimkraljem Nikolom I, mnogi su bili gladni hleba i zemlje. Među njima je bio u Milut Milatović koji je, pre dolaska u Petrovac, išao trbuhom za kruhom, dva puta u Ameriku da radi u njihovim ugljenokopima. Kada je omogućena seoba u Srbiju, Milut je napisao čuveme stihove; da „ide u Dubočicu, koja rodi vino i pšenicu“!
Danas u seli ima malo Crnogoraca. Neki su se ispeli na visoka vojnička zvanja i postali generali. Na njihovo mesto došli su tradicionalni zemljoradnici Vranjanci, doseljeni iz sela na padini Goljaka.
Poreklo stanovništva.
Petrovac je 1948 godine imao 116 stanovnika i 24 domaćinstava; 1953 – 124 – 28; 1961 – 124 – 32; 1971 – 133 i 1981 godine 139 stanovnika i 42 domaćinstva.
Rodovi nisu navedeni.
Zanimanje stanovnika.
Zemljoradnja je glavno zanimanje. Seju šenicu i kukuruz. U poslednje vrema i jagoda. Povrtarstva nema zbog nedostatka vode. Od stoke čuvaju krave. Od stoke čuvaju krave. Crnogorski naseljenici, koliko ih još ima u selu, svoje domove održavaju radi provođenja leta na čistom vazduhu. Neko ima kravu-dve radi mleka. Doseljeni Vranjanci čuvaju više stoke, ali stare pasmine-buše. Ima nešto živinarstva.
Uoči rata, jedno od domaćinstava Petrovića, iz koga je izašao i Vidak Petrović, advokat iz Leskovca, bilo je u velikom ekonomsnkom usponu. Ovome je doprineo Vidak svaojim advokatskim i bankarskim poslovima više nego njegov brat Stanko zemljoradnjom. Vidak je usred sela podigao za ono vreme veliki električni mlin za meljavu finog pšeničnog brašna, pa su mu pomeljari donosili svoju pšenicu iz leskovačkih i pustorečkih sela.
Petrovčani su oduvek bili nacionalno osetljivi i smeli borci. U Prvom balkanskom ratu iz njihovog sela bilo je nekoliko đaka-dobrovoljaca koji su na frontu kod Merdara izginuli u borbi sa Turcima. Među njima bili su: Miro Petrović, Andrija Perović i Stojadin Drpić. U Drugom svetskom ratu kao partizani, proslavili su se svojom hrabrošću i kao prvoborci se ispeli na najviše lestvice vojničkog poziva.
U selu je podignut markantni spomenik izginulim u Prvom i Drugom svetskom ratu. Taj spomenik je izraz zahvalnosti potomaka i dokaz visokog nacionalnog ponosa i gotovo legendarne hrabrosti Petrovčana.
IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Donja Jablanica“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)