Poreklo prezimena, selo Petrovac (Trgovište)

Poreklo stanovništva sela Petrovac, opština Trgovište  – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Gornja Pčinja“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih delimično 1940. godine, kao i 1949. i 1950. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Petrovac se nalazi na severozapadnoj padini Široke Planine, uglavnom u dolini jednog povremenog potoka, koji se uliva u Pčinju. Susedna naselja su: Novo Selo, Gornovac, Šumata Trnica i dr.

Vode.

Meštani kosriste vodu za piće sa izvora: Mečka, Lukinče, Gabrovica, Selski Kladenac i Smrdan. Neki izvori preko leta 1950. godine, zbog suše, bili su „utanjili“, ali voda u njima nikada ne presušuje.

Zemlje i šume.

Nazivi potesa na ataru su: Kitka, Bagrovica, Padina, Velji Vrh, Svinjarnik, Bikova Glava, Grobja, Šibica, Šuplji Kamen ili Markova Stupalka, Kačareve Njive i Mitrovo Gumno.

Tip sela.

Petrovac je selo razbijenog tipa i podeljen je na ove mahale: Stojčačka, Ilinska, Ljubinska i Bivolarska. U svakoj mahali žive pripadnici jednog roda. Kuće u mahalama su raštrkane po 100 do 200 metara a negde i više. Ukupno u selu ima  4 roda sa 20 domaćinstava – podatak iz 1950. godine.

Postanak sela i prošlost.

Današnji Petrovac nije staro selo; njega je osnovao doseljenik Krsto pre oko 150 do 180 godina. Krsto je bio poreklom iz planinskog sela Nereva u istoj oblasti. On se iz Nerava, sa još dva brata, najpre naselio u Novom Selu pokraj reke Pčinje na mestu Jašareve vodenice; to mesto je bilo spahijsko. Oni tu nisu dugo ostali, jer su se plašili da im deca „ne izgorev od vrućine“. Zbog toga su potražili neko planinsko mesto i tako se Krsta doselio na atara današnjeg Petrovca, gde je u krčevinama osnovao novo naselje; dva njegova brata, takođe na krčevinama, osnovali su susedno selo Gornovac. Od Krste u Petrovcu potiči tri roda, dok se četvrti seoski rod doselio sa druge strane.

Narodno predanje navodi da se selo po osnivaču najpre zvalo zvalo Krstenik. Turci su ga preimenovali u Nedokrstenik. Odmah po oslobađanju od Turaka ovom selu dato je ime Petrovac, sada u opštoj upotrebi.

Ispod sela nalazi se otes Šuplji kamen ili Markova Stupalka, Sastoji se od jedne „goletine“ na kojoj leži veliki stenoviti blok. Po površini bloka poznaju se Markova stupalka i kopito od njegovog konja.

Petrovac nema crkvu; za verske potrebe meštani posećuju crkvu u Novom Selu.

Svi rodovi slave Sv.Petku, Nikoljdan i Spasovdan. Iste slave postoje i u susednom Gornovcu.

Iznad Petrovca nalazi se potes Mitrovo Gumno. Na tom mestu pre 50 godina neki Vranjanac imo puškarsku radnju (bio je „tufegdžija“).

Bugarska okupatorska vojska je 1943. godine zapalila skoro sve kuće i privredne zgrade.

Poreklo stanovništva.

U Petrovcu žive četiri roda:

-Stojčaci potiču od pomenutog osnivača sela Krste, koji su poreklom iz Nerava gde se misli da su starinci. Ovde žive od pre oko 150 do 180 godina, što se vidi iz genealogije: Timče, 32 godine – Božin – Trajko – Stojko – Stanislav, doselio se njegov otac ili ded. Kuće su im u istoimenoj mahali. Jedan njihov ogranak ima nadimak:

-Madinci.

-Ilinci takođe potiču od osnivača sela.

-Bivolarci ili Deda Ristinci su potomci osnivača sela. Ne zna se kako su dobili naziv roda. Po nekima neki njihov predak je čuvao bivole („bio bivolar“) ili je neko od njih bio lenj „kako bivol“. Ovaj rod ima drugo ime, a to je Deda-Ristinci, koje se ređe čuje.

-Ljubinci su se kasnije doselili iz Lesnice u istoj oblasti.

Pripadnici srodničkih rodova u Petrovcu su do pre oko 40 godina počeli među sobom da sklapaju baračne veze, jer su se „izrodili“.

Prvi doseljenički rodovi zemlju su najviše krčili po granici atara gde su im danas starije njive.

Rod Ljubinci, koji se kasnije doselio „trsio“ je po sredini atara.

Iseljenici.

-Đorđijevići su se iselili u Šumatu Trnicu.

-Stankovi su prešli u Golemi Dol kod Preševa pred kraj turske vladavine. Oni su ogranak roda Stojčaci.

Iz Petrovca se zna za još 11 porodica, nedavno iseljenih, koje su ogranci postojećih seoskih rodova. Od njih su 4 porodice posle 1878. godine prešle u Srbiju, potom 4 porodica u preševska sela dok su tri porodice posle Drugog svetskog rata preseljene u Karavukovo – Bačka.

IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Gornja Pčinja“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih delimično 1940. godine, kao i 1949. i 1950. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.