Poreklo stanovništva sela Stajkovce, opština Surdulica – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Stajkovce je planinsko selo. Nalazi se na padini Vardenika, desno od doline Jelešničke Reke. Na blažim stranama nalaze se kuće i oko njih su prostori pod kulturama. Strmije zemljište ostalo je pod šumama ipašom.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće iz izvora i česama. Nose ove nazive: Obrubovac, Baba Radin Kladenac, Kučkina Padina, Topilo, Stublina, Česmica i Jezerina.
Zemlje i šume.
Topografski nazivi za potese su: Gradište, Klinčarski Rid, Vitina Glava, Krušar, Tumba, Kozarnik, Kesedžiski Rid, Aramiski Kladenac, Kačarski Rid, Nojin Del, Mečkin Kamen, Vrlo Stranje, Češma, Dlagi Kamen i Mala Reka.
Tip sela.
Selo Stajkovce je razbijenog tipa, sa jako izraženom podvojenošću mahala. Zbog dolina i neravnog zemljišta treba prilično vremena da se pređe iz jednog kraja u drugi.
Stajkoovce je 1952. godine u svom sastavu imalo ukupno 78 domaćinstava.
Postanak sela, starine i prošlost.
Gradište je uzvišenje na granici atara sa susednom Suvojnicom, na koti 1248 metra. Neki podaci o Gradišttu izneti su u opisu pomenutog sela. U Stajkovcu se priča da je na temenu Gradišta „neki put“ ležao Suhotinski Grad. Od tog srednjovekovnog grada zaostali su zidovi i „kamenjak“. U blizini izbijaju izvori Korito i Maksutov Kladenac. Ne zna se pouzdano kada je ovo naselje porušeno.
Današnje Stajkovce osnovano je na početku XIX veka. Osnivači sela bili su doseljeni Srbi iz vranjskog sela Prvoneka i iz drugih naselja. Njihove kuće nalazile su se u podnožju Gradišta na mestu Selo. Tu je naselje bilo osnovano na zemljištu obraslom šumom. Preci svih današnjih rodova živeli su kao stočari utom naselju – imalo je oko 7 kuća. Niže zemljište, gde se danas nalaze kuće Stajkovca, do 1878. godine, pripadalo je Arbanasima iz susedne Jelašnice. Pomenute godine Arbanasi su se iselili i tada su na kupljenoj zemlji meštani Stajkovca premestili naselje. Toma, 77 godina, iz roda Južarci, imao je oca Mladena, koji je iz Sela prešao u sadašnje naselje.
Groblje Stajkovca nalazi se na sredini današnjeg naselja. Tu su sahranjivani i mešteni koji su živeli na potesu zvanom Selo.
Stara seoska slava je Sv. Ilija. Kasnije su stanovnici počeli da slave i Đurđevdan po susednom manastirištu, koje se računa kao jelašničko.
Poreklo stanovništva.
Srpsko stanovništvo Stajkovca potiče od predaka, koji su do 1878. godine živeli na potesu Selo. Kako je pomenuto svi su preci bili doseljeni pre oko 140 godina.
Rodovi poznatog porekla:
-Spasinci, jedni slave Spasovdan, drugi Nikoljdan, treći Aranđelovdan.
-Južarci, Velika Gospojina i:
-Milenkovci, Nikoljdan, potiču od pretka Jovana,koji je pre 140 godina došao iz sela Prvoneka. Južarci navode ovo genealogiju: Toma, 77 godina – Mladen – Petar – Jovan, osnivač roda.
-Baba Nedinci, Aranđelovdan, potiču od pretka Stojka. Ona je brat Jovanov, osnivača prednjih rodova. Među ovim rodovima sada se sklapaju bračne veze. Izgleda da su u Prvoneku bili starinci.
Ne zna se poreklo ovih doseljenih rodova:
-Vučkovci, jedni slave Aranđelovdan, drugi Sv.Petka – Parejinci ili Jovinci, Aranđelovdan – Tumbarci ili Baba Stojninci, Nikoljdan – Baba Staninci, Krstovdan i Mišinci, Velika Gospojina. Njihovi preci takođe su živeli u potesu Selo, pa su prešli na današnje naselje.
Kako se priča, rodovi sela Stajkovca nisu imali porodične Krsne slave. Slave su primili kasnije. Jedna južarska porodica, sada iseljena, najpre je slavila Veliku Gospojinu. Kako su imali kravu koja je rađala sakatu telad – oni su promenili slavu.
Iseljenici:
-Ristići i Petrovići iselili su se u Grmovo kod Gnjilana.
-Petkovići, Stojkovići i Stojiljkovići iselili su se u Rogačicu – Kriva Reka.
-Vučkovići su se iselili u Dojkovac – Kriva Reka.
-Paunovići su se 1929. godine iselili u Koretin u Krivoj Reci.
-Južarci, tri porodice su se iselile u Gramađu i po jedna u Leskovac i Turekovac kod Leskovca.
-Baba Staninci, dve porodice su prešli u Jelašnicu.
-Petkovići (2 kuće) su prešli u susednu Rđavicu.
-Filipovići (jedna kuća), Deda Petkovi (4) i Tasići (3) su se iselili u Jelašnicu.
-Mančani, jedna kuća se iselila u susednu Gramađu.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)