Poreklo prezimena, selo Ursule (Sjenica)

Poreklo stanovništva sela Ursule, opština Sjenica. Prema studiji „Sela sjeničkog kraja antropogeografska proučavanja“ Mile A. Pavlović iz 2009. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.

Ursule su seosko naselje razbijenog tipa, na desnoj strani Sjeničkog (Uvačkog) jezera, između tokova Uvca i Kladničke reke. Smeštene su između Konjske glave, Molitve, Grede, Velikog vrha, Mljekuše, na obroncima Zlatara. Selo se nalazi 21 km severno od Sjenice. Prostire se u visinskom pojasu 1200-1240 m i u okviru sela izdvajaju se zaseoci: Daglari, Totići, Brežđe (Halilovići), Muhovići, Zornići (pravoslavni), Petrovići, Paunovići, Baždari, Vejsilovići i Batići. Seoski atar obuhvata površinu od 2205 ha, a katastarska opština Ursule, površine 2806 ha, obuhvata i atar sela Papiće (601 ha). Selo ima 326 stanovnika, prema popisu 2002. godine.

U ataru sela nalazi se Baždarska pećina. Delom sela protiče reka Uvac, Kladnica, Ursulska reka (Baždarska reka), Totića potok, Crni potok i Mrčki potok. Na teritoriji sela ima izvora i česmi: Džankovo vrelo, Muhovska česma, Mustafino vrelo, Baždarsko vrelo, Šahinovo vrelo, Bunarovi, Mursko vrelo i Česmica.

Ursule spadaju u stara naselja. “Po svom značenju i poreklu imena trebalo bi da budu veoma staro naselje, možda još iz prvih vekova nove ere. Ime Ursula je latinskog, rimskog porekla i mogli su ga dati Rimljani ili, što je još verovatnije, romanizovani Vlasi. Na latinskom to ime znači “medvedica”. U ovom starom naselju ima “grčkih” i jedno “latinsko” groblje, kao i nekoliko crkvište (crkvina). U jednom ugovoru o prenosu soli iz Dubrovnika u Prijepolje 1372. godine pominje se neki Vlah Vladoje Ursul iz katuna Gradoja Ribara. Taj Vlah Vladoje verovatno je bio iz Ursula.” [Selimović, 1993, 282] Mile Nedeljković smatra da su Ursule naselje na tlu kretanja medveda, ili gde je bila njihova pećina. Krajem XIII veka pominje se vlaški katun Ursulovac sa 47 porodica [Škrivanić, 1956, 191]. U popisu nahije Barče iz XVI veka navedeno je selo Kaluđere, koje ima 115 domaćinstava. Kako se ni u jednom tadašnjsm popisu ne pominje današnje selo Ursule, moguće je da se radi o njemu. Arheološkim istraživanjima u Ursulama utvrđeni su ostaci dve crkve sa nekropolama, i jedna samostalna nekropola i tragovi naselja, što govori o intenzivnijoj naseljenosti od XIV i XV veka i dalje. Ursulina je romanizovani naziv za kaluđericu, pa bi se iz tog razloga moglo pretpostaviti da se selo zvalo Kalođere ili Kaluđere [Premović-Aleksić, 1997, 51]. Stanovnici sela navode da ss selo pominje prvi put 1532. godine kao “Zastan Ursule”.

U selu se nalazi četvorogodišnja osnovna škola sa 20 đaka, koja je dozvolu za rad dobila 1945, a počela sa radom 1946. godine. Školu od 5. do 8. razrsda đaci pohađaju u Kladnici. Selo ima prodavnicu od 1985, struju je dobilo 1976/77, bežični telefon 2008, a makadamski put 1976. godine. Selo ima lokalni vodovod. Džamija je podignuta 1993. godine. Stanovništvo se bavi stočarstvom i ratarstvom.

Od 1948. do 1961. broj stanovnika u Ursulama porastao je 7%, a smanjio se do 2002. godine 65%. U istim vrsmenskim periodima broj domaćinstava je povećan 9%, a zatim smanjen 50%. Prosečni broj članova u domaćinstvu pratio je promene broja stanovnika i domaćinstava, ali je u stalnom opadanju od 1981. godine. Godine 1991. bilo je sa 5 i više članova 63 (57,80%), a 2002. godine 35 (48,61%) domaćinstava. Broj domaćinstava sa 5 i više članova se smanjio od 1991. do 2002. godine 44%.

Broj stanovnika i domaćinstava sa prosečnim brojem članova u domaćinstvu

Godina     Broj stanovnika     Broj domaćinstava    Srednji broj članova u domaćinstvu

1948.                  856                                       131                                        6,53

1953.                   911                                       131                                        6,95

1961.                   920                                      143                                        6,43

1971.                   784                                      134                                        5,85

1981.                   757                                       117                                        6,47

1991.                    582                                     109                                        5,33

2002.                   326                                        72                                        4,52

Domaćinstva u sslu Ursule:

1.                  Vejsilović Šefćet

Domaćinstvo ima 8 članova. Udaljeno je od Sjenice 13 km, od osnovne škols 0,3 km, a od autobuske stanice 5 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema vodu i sanitarne uređaje. Struju su dobili 1976/77. godine. U domaćinstvu nema zaposlenih lica. Tri člana su učenici osnovne škole. Domaćinstvo se bavi gajenjsm goveda i zsmljoradnjom.

Poreklo: nepoznato, smatraju da su starosedsoci.

Rod: Baždari, Karišici, Vejsilovići.

Napomena: nemaju blizu ambulantu.

2.                  Muhović Sefer

Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od Sjenice 23 km, od osnovne škole 2 km, a od autobuske stanice 7 km. Kuća nije građena od tvrdog matsrijala i nema vodu i sanitarne uređaje. Struju su dobili 1976/77. godine. U domaćinstvu nema zaposlenih, a jedno lice traži posao. Jedan član je osnovac, a 1 srednjoškolac. Domaćinstvo se bavi gajenjem goveda.

Poreklo: predstavljaju starosedelačku porodicu. Poreklom su od Mlađenovića.

Rod: Baždari, Šaljići, Baltići.

Napomena: nemaju ambulantu u blizini, kao ni školu, pa je škola od 5. do 8. razrsda deci prilično daleko (Kladnica).

3.                  Muhović Šaban

Domaćinstvo ima 7 članova. Udaljeno je od osnovne škole 300 m, a od autobuske stanice 5,5 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala, nije opremljena sanitarnim uređajima, sa vodom ispred kuće. Struju su dobili 1976/77. godine. U domaćinstvu je jedno lice zaposleno, 2 traže posao, a jedno je učenik osnovne škole.

Poreklo: smatraju da su starosedelačka porodica.

Rod: Lukovići, Hasanovići, Zornići.

Napomena: domaćinstvo je dosta udaljeno od puta i od škole (5- 8. razred) i nemaju autobusku liniju.

4.                  Baždar Adem

Domaćinstvo ima 8 članova. Od Sjenice je udaljeno 26 km, od osnovne škole 2 km, a od autobuske stanice 7 km.

Kuća nije građena od tvrdog materijala, nema vodu i sanitarne ursđaje. Struju su dobili 1976/77. godine. Četiri člana domaćinstva su zaposlena.

Poreklo: smatraju da predstavljaju starosedelačku porodicu u selu. Poreklom su od Mlađenovića.

Rod: Totići, Muhovići, Šaljići.

5.                  Zornić Radovan

Domaćinstvo ima 3 člana. Udaljeno je od osnovne škole 2 km, a od autobuske stanice 7 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala, nije opremljena sanitarnim uređajima, sa vodom u dvorištu. Domaćinstvo uzgaja ovce, goveda i živinu.

Poreklo: Zornići potiču od Vasojevića. U Ursule su došli iz Bukovika prs 200 godina.

Rod: Paunovići, Avramovići, Vranići.

6.                  Vejsilović Taip

Domaćinstvo ima 2 člana. Od Sjenice je udaljsno 21 km, od osnovne škole 2 km, a od autobuske stanice 7 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema vodu i sanitarne uređaje. Struju su dobili 1976/77. godine. U domaćinstvu niko nije zaposlen i ne traži posao. Bave se uzgojem goveda.

Poreklo: predstavljaju starosedelačku porodicu u selu. Pogiču od Baždara.

Rod: Muhovići, Totići, Baždari.

7.                  Baždar Salman

Domaćinstvo ima 2 člana. Udaljsno js od osnovne škole 50 m, a od autobuske stanice 6 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala, nije opremljena sanitarnim uređajima i ima vodu ispred kuće. U domaćinstvu je 1 penzioner. Bavs se uzgojem goveda i živine.

Poreklo: familija potiče iz Gornjeg Podrinja. Doselili su se u Ursule pre 200 godina.

Rod: Baltići, Muhovići, Papići, Halilovići, Vejsilovići.

8.                  Baždar Aljo

Domaćinstvo ima 5 članova. Udaljeno je od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 8 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala, nije opremljena sanitarnim uređajima i ima vodu ispred kuće. U domaćinstvu su po 1 penzioner, učenik osnovne škole i učenik srednje škole. Bave se uzgojem ovaca, goveda i živine.

Poreklo: familija potiče iz Gornjeg Podrinja. Doselili su se u Ursule pre 200 godina.

Rod: Vejsilovići, Muhovići, Zornići, Totići.

9.                  Muhović Mustafa

Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovns škole 4 km, a od autobuske stanice 8 km. Kuća nijs građena od tvrdog materijala, nije opremljena sanitarnim uređajima, ali ima vodu u dvorištu. Jedan član domaćinstva traži posao, a 2 člana pohađaju osnovnu školu.

Poreklo: familija potiče iz Crne Gore, odakle su se doselili u Ursule pre 230 godina.

Rod: Baždari, Papići, Daglari, Totići, Šaljići.

10.              Halilović Adil

Domaćinstvo ima 7 članova. Udaljeno je od osnovne škole 3 km, a od augobuske stanice 3,5 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala, nije opremljena sanitarnim uređajima, ali ima vodu u dvorištu. Jedno lice je zaposleno na teritoriji Sjeničkog kraja, a jedno traži posao. U domaćinstvu su 3 učenika osnovne škole. Bave se uzgojem ovaca, goveda i živine.

Poreklo: familija potiče iz severne Crne Gore, odakle su se doselili u Ursule pre 150 godina.

Rod: Totići, Papići, Zornići, Baždari.

11.              Totić Tahir

Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole 2 km. a od autobuske stanice 5 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, ali nije opremljena sanitarnim uređajima, sa vodom u dvorištu. U domaćinstvu su 3 učenika osnovne škole, 2 lica koja traže zaposlenje i 1 penzioner. Uzgajaju ovce, goveda i živinu.

Poreklo: familija potiče sa Peštsra, odakle su se doselili u Ursule pre 150 godina.

Rod: Muhovići, Halilovići, Papići, Tarići, Rožajci.

12.              Paunović Budimir

Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole 3 km, a od autobuske stanice 8 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i poseduje vodu i sanitarne uređaje. Dva lica su zaposlena na teritoriji Sjeničkog kraja. U domaćinstvu su 3 učenika osnovne škole. Bave se uzgojem goveda i živine.

Poreklo: familija potiče iz sela Bukovik kod Nove Varoši, odakle su se u Ursule doselili pre 120 godina.

Rod: pravoslavni Zornići, Jovanovići, Lovići, Vranići.

13.              Baltić Hilmija

Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole 300 m, a od autobuske stanice 6 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala, nije opremljena sanitarnim uređajima, ali ima vodu u dvorištu. Dva člana domaćinstva traže posao, 2 pohađaju osnovnu školu, a 1 srednju školu. Bave se uzgojem goveda i živine.

Poreklo: familija potiče iz Mojkovca, a u Ursule su se doselili iz Bukovika pre 230 godina.

Rod: Baždari, Zornići, Kurtovići, Muhovići, Šabanovići, Papići.

14.              Vejsilović Ahmet

Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole 1 km, a od autobuske stanice 6 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i opremljena je sanitarnim uređajima i vodom. Jedno lice traži posao, a jedno pohađa srednju školu. Bave se uzgojem ovaca, goveda i živine.

Poreklo: familija potiče od Baždara.

Rod: Totići, Muhovići, Baltići, Šabanovići, Šaljići.

Iseljenici iz sela Ursule:

Muhović Aljo
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1988. godine u Sarajevo radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio višu ekonomsku školu.

Muhović Nusret
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili se 1986. godine u Sarajevo radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio srednju tekstilnu školu.

Baždar Senad
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1996. godine u Sarajevo radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.

Baždar Smajo
Domaćinstvo ima 6 članova. Iselili se 1997. godine u Sarajevo radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.

Vejsilović Tahir
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se 1988. godine u Sarajevo radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.

Vejsilović Zeno
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili se 1991. godine u Sarajevo radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.

Muminović Mumin
Domaćinstvo ima 7 članova. Iselili su se 1997. godine u Sarajevo. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.

Baltić Bajro
Domaćinstvo ima 7 članova. Iselili su se 1997. godine u Sarajevo radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.

Paunović Želimir
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1985. godine u Nemačku radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu. Porodična slava: Sv. Jovan.

Baždar Nevzet
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se 1997. godine u Sarajevo radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio srednju trgovačku školu.

Baltić Derviš
Domaćinstvo ima 8 članova. Iselili su se 1972. godine u Sarajevo radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.

Baždar Iljaz
Domaćinstvo ima 6 članova. Iselili su se 1997. godine u Sarajevo radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.

Navedeni rezultati terenskih istraživanja ukazuju na to da su se stanovnici Ursula uglavnom iseljavali u Sarajevo, a znatno manje u inostranstvo (Nemačka).

Proces starenja intenzivno je zahvatio stanovništvo Ursula. Broj stanovnika do 19 godina života od 1991. do 2002. godine opao je 57%, ali i broj stanovnika sa 60 i više godina starosti 8%. Indeks starenja je 1991. iznosio 0,35 a 2002. godine 0,76 indeksnih poena.

Stanovništvo po veroispovesti

Godina            1991.   %

pravoslavni  22        3,78

muslimani     559      96,05

ostali             1          0,17

Stanovništvo po nacionalnoj pripadnosti

Godina            2002.   %

Srbi               13        3,98

Bošnjaci        312      95,71

Muslimani    1          0,31

Ostali            –           –

Po popisu stanovništva 1991. godine u Ursulama je po veroispovesti bilo 96,05% muslimana, 3,98% pravoslavnih i 0,31% ostalih. Prema podacima iz 2002. godine u selu je po nacionalnoj pripadnosti bilo 95,71% Bošnjaka, 3,98% Srba i 0,31% Muslimana. Meštani smatraju da su njihovi preci doseljeni tokom XVIII i početkom XIX veka iz Crne Gore.

U Ursulama je, sa preko 15 godina starosti, bilo 1981. godine 494, 1991. godine 431, a 2002. godine 255 stanovnika. Od 1981. do 2002. godine broj lica bez škole opao je 82%, sa 4 razreda osnovne škole 74%, sa osnovnom školom 3%, a povećao sa srednjom školom 22%. Sa višom školom bilo je po jedno lice 1981. i 2002. godine i jedno lice sa završenim fakultetom 1981. godine. Nepismeno je 2002. godine bilo 24 lica (9,41%).

U selu 1991. godine 82,56% domaćinstava prihode je ostvarivalo iz poljoprivrede, pri čemu je stočni fond bio zastupljen sa 2256 grla ovaca i 753 grla goveda. Godine 2002. poljoprivreda je i dalje glavni izvor prihoda domaćinstvima (65,27%), ali je stočni fond drastično smanjen. U selu je bilo samo 338 ovaca i 299 grla goveda.

IZVOR: UNIVERZITET U BEOGRADU GEOGRAFSKI FAKULTET, Mila A. Pavlović: SELA SJENIČKOG KRAJA antropogeografska proučavanja – naučna monografija, štampa „Forma B“, Beograd, 2009. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić