Poreklo prezimena, selo Goševo (Sjenica)

Poreklo stanovništva sela Goševo, opština Sjenica. Prema studiji „Sela sjeničkog kraja antropogeografska proučavanja“ Mile A. Pavlović. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.

Goševo je smešteno na dolinskim stranama Goševske reke, na južnim padinama Giljeve, u podnožju Goševskog krša. Nalazi se sa leve strane makadamskog puta Sjenica – Bare. Selo je udaljeno 34 km jugozapadno od Sjenice i nema saobraćajnih veza. Smešteno je u visinskoj zoni 1.160-1.240 m i svrstava se u seoska naselja razbijenog tipa. U selu se nalaze zaseoci: Radojev Do, Krš, Rosina Dolina, Greben i Grušina. Površina seoskog atara iznosi 1984 ha, a katastarske opštine 5.158 ha, koja obuhvata i atar sela Crvsko (površine 3.174 ha). Prema popisu 2002. godine u Goševu je živelo 70 stanovnika.

Kroz selo teku Goševska reka (u čijem koritu ima vodopada) i potok Toplik. U ataru sela postoji i nekoliko izvora i bezdani: Grušina, Lukin bunar, Živa voda, Lisičak, Vodica i Česmica; Goševska bezdan, Grčki bunari, Ivov do i Dmitrova dolina.

Pod ovim imenom selo je prvi put upisano 1314. godine, kada ga je kralj Milutin priložio na dar manastiru u Banjska [Purković, 1940, 81]. Ovaj podatak govori o njegovom srednjevekovnom poreklu.

U ataru sela je utvrđeno nekoliko arheoloških lokaliteta koji upućuju na XIV i XV vek. Smatra se da su ostaci crkve na seoskom groblju vezani za rani srednji vek. Podignuti su uz samu liticu. Unutrašnjost crkve je u potpunosti raščišćena, a spolja je zatrpana zemljom sve do visine očuvanih zidina. Oko crkve ima i starijih nadgrobnih spomenika, od kojih dva pripadaju Studeničkoj školi (urađeni su od belog mermera, sa stilizovanim ljudskim likom). U severnom delu sela, iznad kuća Jankovića, na vrhu brda je šuma koju meštani zovu Gaj. Tu je utvrđeno nekoliko nekropola, a meštani lokalitet zovu „Grčko” ili „Latinsko” groblje. Severno od lokaliteta Gaj, nalazi se lokalitet Latinsko groblje. Stanovnici sela tvrde da su se ovde nekada videle velike nadgrobne ploče [Premović-Aleksić, 1988, 100].

Pod imenom Starčići selo se spominje u turskim popisima iz 1455. i 1528. godine [Mušović, 1980, 57]. Navodi se i u popisu 1571. godine kao selo u nahiji Bihor [Premović-Aleksić, 1997, 46]. Po popisu iz 1921. godine selo je imalo 21 dom i 148 stanovnika.

Mile Nedeljković smatra da je naziv sela nastao po prezimenu Gošević, Gošović, Gošić, Gošinac. Jovan Erdeljanović pominje jaku zadružnu kuću Goševića (Gošovića) u krovodoljanskom selu Donja Kržanja u Kučima, što ukazuje na mogućnost da su se članovi te zadružne kuće doselili u ovo selo.

Selo je 1945-1952. godine bilo administrativni centar Mesnog narodnog odbora, sa naseljenim mestima Goševo, Crvsko, Grgaje i Višnjeva, a 1952. godine je vraćeno u Narodni odbor opštine Bare, koji je 1955. godine preimenovan u opštinu Bare, koja je funkcionisala do ukidanja 1959. godine. Na ovoj teritoriji je 1959. godine formirana mesna kancelarija, a kasnije mesna zajednica, od 1964. godine.

Stanovništvo se bavi stočarstvom, voćarstvom i ratarstvom. Selo je struju dobilo 1974, a vodovod 1986. godine. Kaptirana je voda sa vrela ispod Jelenka i dovedena do Goševa, Višnjeve i dela Trešnjevice, kao i do škole u Trešnjevici.

Dnevne migrante čine 2 radnika i 5 učenika osnovne škole.

Problem sa kojim su suočeni stanovnici Goševa je i problem većine sjeničkih sela, a to je da mladići nemaju sa kim sklopiti brak. U selu na početku 2008. godine bila je samo jedna devojka. U porodici Kočović su bila dva neoženjena brata, koja su taj problem rešila ženidbom Albankama iz okoline Skadra. Demografsku sliku sela i njegovog demografekog obnavljanja najbolje ilustruje podatak da je na početku 2008. godine u Goševu bilo samo 5 đaka.

Broj stanovnika u Goševu je od 1948. do 1961. porastao za 37%, a do 2002. godine se smanjio za 81%. Broj domaćinstava je u periodu od 1948. do 1961. porastao za 15%, a do 2002. godine se smanjio za 59%. Prosečan broj članova u domaćinstvu bio je u funkciji brojnog kretanja stanovništva i domaćinstava, i on je od 1961. godine u opadanju. Sa 5 i više članova u domaćinstvu 1991. je bilo 8 domaćinstava (28,57%), a 2002. godine 6 (31,58%).

Broj stanovnika i domaćinstava sa indeksima i prosečnim brojem članova u domaćinstvu

Godina            Broj stanovnika        Broj domaćinstava    Srednji broj članova u domaćinstvu

1948.                                272                                             40                                                              6,80

1953.                                 315                                             42                                                              7,50

1961.                                 372                                             46                                                              8,08

1971.                                  291                                            45                                                               6,46

1981.                                 183                                            39                                                               4,69

1991.                                 106                                            28                                                               3,78

2002.                                 70                                             19                                                                3,68

Domaćinstva u selu Goševo:

1.                  Kojović Vladimir

Domaćinstvo ima 12 članova. Od Sjenice i autobuske stanice je udaljeno 29 km, a od osnovne škole 2 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema vodu; struju su dobili 1978. godine. Četiri člana domaćinstva su zaposlena (1 u gradu, a 3 van teritorije Sjeničkog kraja). Tri lica traže posao, a jedno pohađa osnovnu školu. Domaćinstvo uzgaja ovce i goveda.

Rod: Đurovići.

Napomena: sin Vukodan, koji se 1991. godine nalazio na odsluženju vojnog roka u Somboru, ubijen je od ustaša.

2.                  Kojović Živorad

Domaćinstvo ima 3 člana. Od autobuske stanice je udaljeno 30 km, a od osnovne škole 3 km. Kuća nije građena od gvrdog materijala i nema sanitarne uređaje i vodu. Jedno lice je zaposleno u rodnom selu, a jedno traži posao. Domaćinstvo uzgaja goveda.

3.                  Kočović Velibor

Domaćinstvo ima 3 člana. Od autobuske stanice je udaljeno 30 km, a od osnovne škole 8 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema sanitarne uređaje i vodu. Jedno lice traži posao. Domaćinstvo ostvaruje prihode uzgojem ovaca i goveda.

4.                  Janković Marko

Domaćinstvo ima 9 članova. Od autobuske stanice je udaljeno 30 km, a od osnovne škole 5 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema sanitarne uređaje i vodu. Dva lica traže posao, a 3 su učenici osnovne škole. Domaćinstvo prihode ostvaruje uzgojem ovaca i goveda.

5.                  Janković Dragija

Domaćinstvo ima 7 članova. Od autobuske stanice je udaljeno 32 km, a od osnovne škole 4 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema vodu ni sanitarne uređaje. Jedno lice je zaposleno van teritorije Sjeničkog kraja, a jedno traži posao. U domaćinstvu su 2 učenika osnovne škole. Bave se uzgojem goveda.

Poreklo: familija potiče iz Crne Gore.

6.                  Janković Andrija

Domaćinstvo ima 5 članova. Od autobuske stanice je udaljeno 32 km, a od osnovne škole 4 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema vodu ni sanitarne uređaje. Dva lica su zaposlena u Sjenici, a 3 traže posao. Tri člana domaćinstva su studenti.

Poreklo: familija potiče iz Crne Gore.

Iseljenici iz sela Goševo:

1.                  Kojović Stanko

Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1972. godine u Kraljevo radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu. Porodična slava: Cveti.

2.                  Kočović Uroš

Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1980. godine u Kragujevac radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva ima srednju školu. Porodična slava: Sv. arhangel Mihailo.

3.                  Kočović Novak

Domaćinstvo ima 8 članova. Iselili se 1979. godine u Kragujevac radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. arhangel Mihailo.

4.                  Kočović Kosta

Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1970. godine u Kragujevac radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu. Porodična slava: Sv. arhangel Mihailo.

5.                  Janković Nićifor

Domaćinstvo ima 7 članova. Iselili su se 1973. godine u Kragujevac radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio srednju medicinsku školu. Porodična slava: Sv. Petka.

6.                  Janković Budimir

Domaćinstvo ima 9 članova. Iselili su se 1980. godine u Kraljevo radi školovanja dece i zaposlenja. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. Petka.

7.                  Janković Dragan

Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1968. godine u Kragujevac radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu. Porodična slava: Sv. Petka.

8.                  Janković Miro

Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se 1989. godine u Kragujevac radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je zanatlija varilac. Porodična slava: Sv. Petka.

9.                  Janković Vlastimir

Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1972. godine u Novu Goricu (Slovenija) radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio srednju železničku školu. Porodična slava: Sv. Petka.

10.              Radović Obrad

Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1968. godine u Beograd radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio gimnaziju. Porodična slava: Sv. arhangel Mihailo.

Prema podacima prikupljenim na terenu, stanovnici ovog sela su se pretežno iseljavali u Kragujevac, Kraljevo i Beograd, ali i u inostranstvo (Slovenija).

Stanovništvo Goševa je zahvaćeno intenzivnim procesom starenja, broj stanovnika do 19 godina starosti se od 1981. do 2002. godine smanjio za 71%, a smanjio se i broj stanovnika sa 60 i više godina žiota, i to za 28%. Indeksi starenja su bili 0,91 indeksni poen 1991, a 2,30 indeksnih poena 2002. godine.

Stanovništvo po veroispovesti

Godina            1991.   %

pravoslavni  105      100,00

muslimani     –           –

ostali –           –

Stanovništvo po nacionalnoj pripadnosti

Godina            2002.   %

Srbi   70        100,00

Bošnjaci        –           –

Muslimani    –           –

Ostali            –

Goševo je naseljeno srpskim stanovništvom, čiji preci vode poreklo iz Crne Gore, a doselili su se u XVIII veku. Slave Sv. Nikolu, Sv. Petku, Cveti i Sv. arhangela Mihaila.

Preko 15 godina života, u selu je bilo 1981. godine 129, 1991. godine 88 i 2002. godine 65 stanovnika. Od 1981. do 2002. godine opao je broj stanovnika bez školske spreme 68%, sa 4 razreda osnovne škole 67% i sa osnovnom školom 10%, a povećan sa srednjom školom 25%. Godine 1981. bilo je jedno lice sa višom školom, a 2002. po jedno lice sa višom školom i fakultetom. Nepismenog stanovništva bilo je 1991. godine 24 (27,27%), a 2002. godine 13 (20,00%).

Domaćinstva u Goševu su 1991. godine prihode ostvarivala uglavnom iz poljoprivrede (85,71%) da bi 2002. godine takvih domaćinstava bilo 31,58%, ali je zato porastao broj domaćinstava koja izvore prihoda ostvaruju iz nepoljoprivrednih (26,32%) i mešovitih delatnosti (36,84%). Da je stočarstvo glavno zanimanje stanovništva, govore i podaci iz tabele 9, ali zabrinjava činjenica da ovčarstvo u ovom selu praktično zamire jer je 1981. imalo 1.253 ovce, a 2002. godine samo 317.

IZVOR: UNIVERZITET U BEOGRADU GEOGRAFSKI FAKULTET, Mila A. Pavlović: SELA SJENIČKOG KRAJA antropogeografska proučavanja – naučna monografija, štampa „Forma B“, Beograd, 2009. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić