Poreklo prezimena, selo Jakovljevo (Vlasotince)

Poreklo stanovništva sela Jakovljevo, opština Vlasotince. Istraživanje „Sela u vlasotinačkom kraju“ saradnika portala Poreklo Miroslava B. Mladenovića Mirca, lokalnog etnologa i istoričara

Nastanak sela i poreklo stanovništva:

Selo Jakovljevo je stočarsko seosko naselje razbijenog tipa, na levoj obali Bovanštive, leve pritoke Vlasine, u visinskoj zoni 350-800 metara nadmorske visine, 23 kilometara JI od Vlasotinca.

Fizionomski povezuje četiri mahale: Selo (Jakovljevo), Krstićevo, Papazikince i Rajićevo.

Smatra se da preteču današnjeg naselja čini selo Jakovci, koje se pominje 1516.godine, kada ima 8 kuća. Pominje se i kao deo dervena (klanca, tesnaca, klisure) Orah (1516.-31 domaćinstvo), od koga su vremenom nastala četiri danas posebna naselja:-Aleksine, Jakovljevo, Pržojne i Gornji Orah.

Tada se u tom vremenu kod Turaka selo pominje pod turskim nazivom Karadag, isto tako u sastavu Oraha.

U naselju Jakovljevo živi 392 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,3 godina (44,2 kod muškaraca i 46,4 kod žena). U naselju ima 164 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,81.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Demografska slika kretanja broja stanovnika, prilikom popisa stanovništva posle Drugog svetskog rata u selo Jakovljevo izgleda ovako:

– 1948.g.(990.stanovnika), 1953.g.(1043.st.), 1961.g.(1030.st.), 1971.g.(985.st.), 1081.g.(781.st.), 1991.g.(625.st.), 2002.g.(465.stanovnika). Što ukazuje na smanjenje broja stanovnika na selo.

Od toga su po nacionalnosti većinom Srbi, onda Romi(cigani) i jedna rumunka.

No, u odnosu na druga okolna sela selo Jakovljevo ima perspektivu ako se država srbija uključi u pružanju pomoći razvoju sela sa svih aspekata.

Stanovništvo je srpsko (slavi Petrovdan, Mitrovdan, Sv. Nikolu i dr.), starinačko i doseljeno iz Znepolja, okoline Crne Trave (Brod i Gornje Gare) i dr.

Selo ORA (ORAŠAČKI HAN) se navodi u turskom popisu iz 1516. godine (31 domaćinstvo i 16 neoženjenih) kao derven Orah.

Selo Orah je selo koje se proteže na stranama doline Vlasine, čine planinski zaseoci: Ćuovo, Lukačevo, Aleksine, Pžojina, Vrelo; Jakovljevo (s leve strane reke Vlasine u izvorištu Male reke), Rajićeve, Krstićeve i Jezdine.

Aleksina mahala vodi poreklo od tri brata Stoilka, Jovana i Janka. Ovde ima doseljenika iz Pržojninih, Ramnog Dela i Bonjinca.

Lukačevo (oko 30 k) su od braće Luke i Peše, a došli su iz Lužnice.

Ćuovo (oko 35k) je od Radana, Milojka i Nikole.

Jakovljevo je selo između dva izvorišna kraka male reke na strmoj sredoridini. U njemu su familije:

– Krstići (7k), Jovići (4k), Petrovići (3k), Jankovići (6k), Ilići (5k), Stojanovići (4k), Mladenovići (3k), Đurići (3k), Stefanovići (6k). Đokići (4k), Golubovići (6k). Nikolići u Jakovljevo su od Paljinčana, Kostadinovići ili Gopići su iz Klisure, Đurići iz Gornjeg Gara, Milovan Ivanović je došao iz sela Brod.

Od Jakovljevih su Jovanovići u Krstićevu, Stevan je iz Pržojninih, Mladen iz Dejana, Ranđel iz Rajićeve, Nikolići (12k)-slave Sveti Nikolu su iz Modre Stene, Pejča Branković „Čokeša“ je iz Gornjeg Gara (Rađeno po R.T. Nikoliću (“Naselja srpskih zemalja, knjiga VIII, str. 346).

Selo je prema legendi dobilo naziv po naseljenicima tri brata Jakova, Krste i Rajka iz Makedonije.

Selo je pre toga imalo naziv Ora (Orah), u kome je živeo turski beg koji je bio čuven u to vreme po dobroti.

Familija Jakovaje zasnovala naselje Jakovljevo, familija Krste Krstićevo i familija RajkaRajičevo. Krstićevo i Rajičevo su mahale sada sela Jakovljevo, koje su blizu reke Vlasine prema Tegošnici i prema Zlatićevu i Svođu.

Selo Jakovljevo je povezano makadamskim putem sa Tegošnicom i Svođem, a i sa Donjim Dejanom preko Zlatićeva. Meštani se nadaju skoroj izgradnji asfalta i time povezivanjem sa Vlasotincem.

U ovom kraju klima je povoljna za razvoj voćarstva, pčelarstva i sadnje krompir, kao i stočarstva.

Selo Jakovljevo naseljeno je sa ovim stanovništvom (predhodno se razbežalo u 15. i 16. veku od turskog zuluma-po okolnim planinskim naseljima) negde oko 1780 godine od tri brata Jakova, Krste i Rajko su se doselili 1818. godine, a Krsta se ponovo vratio u Makedoniju i tamo umro, a i posle Drugog svetskog rata su se mnoge familije ponovo vratile u Makedoniju u selo Pepelište.

Beležeći etnografsku građu sedamdesetih godina 20 veka Miroslav Mladenović lokalni etnolog je zabeležio i da su se braća Jakov, Rajko i Krtsta doselili iz znepoljskog kraja.

Prema kazivanju Ljubomira Krstića, rođenog 1905. godine-da su se braća doseljivali jedan po jedan u selo.

Oni su držali veliku količinu zemlje sa šumom koju su krčili i isključivo se bavili stočarstvom.

Negde 1912/13. godine su se iz Lužnice prizećivali cigani-kovači (a pre toga se prizećivali i selo Zlatićevo i Javorje), verovatno što nije bilo muških glava u familijama, koje su izginule u Turskim ratovima , a među njima je bio poznat kovač Zlatko, od koga potiče kovač Vlajkoi potomak harminikaš Velibor(Borko-“Sulja”) Savić, koji i danas žive u Jakovljevu.

Negde 1903 godine u Jakovljevu je bilo 20 kuća, koje su bile pokrivene slamom, retko ćeremidom.

U vremenu pod Turcima, u selo je živela jedna begovska porodica.

Beg je bio dobar čovek, pa se često Jakovljevci kleli u Bega i u “kravu”.

Begova kuća je bila dugačka 12 metara, odeljenja na direci, sa ćeremidom pokrivena, mali prozori, niski sa drvenim kapacima.

Begovo imanje je nasledio Velko(danas se još Velkov unuk Ilija Veljković kune u Bega i kravu).

I danas ima dve turske kuće, a u jednoj su Turci naplaćivali danak-desetak, a baška porez, a u drugu su sedeli Turci.

Svako nije smeo da prilazi kod njih pa je samo turski kmet Velko davao Turcima porez.

Velko je umro 1912.godine, a živeo je 90 godina. Što znači da je Velko bio rođen 1822.godine, a po njemu rod nosi njegovo prezime Veljković (krsna slava Sv. Stevan).

1980. godine završio je svoju priču o selu Jakovljevo deda Ljubomir Krstić iz Jakovljeva, negde usput sa karavanom konja u rabadžiskom poslu u selo Kruševica opština Vlasotince.

* * *

Selo NEKAD i SAD

Na zaravan brdskoplaninskog dela u vlasotinačkoj opštini, na levoj strani brze planinske reke Vlasine, ispod planinskih visova Dobropoljsih i kozilskih čuka, prostire se selo Jakovljevo.

Selo Jakovljevo je povezano makadamskim putem sa Tegošnicom i Svođem, a i sa Donjim Dejanom preko Zlatićeva. Meštani se nadaju skoroj izgradnji asfalta i time povezivanjem sa Vlasotincem.

U ovom kraju klima je povoljna za razvoj voćarstva, pčelarstva i sadnje krompir, kao i stočarstva.

U selo postoji četvorazredna osnovna škola, koja je nekada bila do sedamdesetih godina jedna od najvećih u tom kraju, potom zadružni dom, napuštenu crkvu oko koje su u 20 veku se održavale svetkovine i igranke u vreme letnjih verskih i državnih praznika.

U zadružnom domu su odrzavane igranke i takmičenja pevača amatera u toku zimskih meseci.

Škola je pore doma i crkve u selo, a ima i prodavnice, a imalo je i kovačku, potkivačku i stolarssku radnju.

Nekada su u selo bili poznati pečalbari ciglari, dlakari a sada su mahom zidari pečalbari.

Mnogi Jakoljevci do današnjeg dana se bave rabadžiskim poslom-konjima nose krompir u selima valsotinačke opštine i vrše trampu za kukuruz ili grožđe(u odnosu: 3 kg krompira za 1 kilogram grožđa) a u planinskim crnotravskim selima se trgovalo sa rakijom, a i sa preprodajom paprike i paradajsa.

Jakovljevo ima napuštenu crkvu oko koje su u XX veku se održavale svetkovine i igranke u vreme letnjih verskih i državnih praznika, a u zadružnom domu su održavane igranke i takmičenja pevača amatera i „susreti sela“ u toku zimskih meseci.

Nasred sela, blizu crkve, škole, doma i prodavnica postoji i spomen ploča rodoljubima koje su streljali Bugari u Drugom svetskom ratu tokom čuvene garske tragedije.

Učenici sela Jakovljeva su do sedamdesete godine 20. veka pohađali osmnogodišnju školu u selo Svođe, a sada pohađaju u selo Tegošnica.

Nasred sela, blizu crkve, šlkole, doma i prodavnica postoji i spomen ploča streljanim rodoljubima u Drugom svetskom ratu od strane Bugara, čuvene garske tragedije.

U drugoj polovini 20. veka kada je bilo mladosti i života u svim okolnim selima, pa i u selo jakovljevo-odlazilo se na igrankama-saborima u svim okolnim mestima.

Naročito se masovno odlazilo na vašarima na Trnovku u selo Svođe, Svetiliju na Čobanac(Bistrica) i “Sedmi Juli” u selo Zlatićevo.

U samom selu je umesto nekada vesrkih praznika su slavljeni državni praznici-4. jul Dan Boraca, kada se okupljala sva ostala sela na proslavu i igrankama.

U selo su tokom zimskih perioda održavane igranke u Zadružni dom, u kome je bilo i takmičenje “pevača amatera” pod nazivom “Gornje Povlasinje” ili “Susreti sela”-gde su se nadigravali, natpevali i takmičili u seoskom postignuću u svakom pogledu među susednim selima svake opštine u Srbiji..

Tu se održavao duh tradicije sela i održavao zdrav način života na selo. Tako je postojala ta ruralna seoska kultura življenja i iskazivanja tradicionalnih vrednosti na selo.

Svako od mladih toga vremena je uživao u narodno kolo, koje se igralo i pored crkve i pored spomen ploče u selo Jakovljevo.

U toku proleća odlazilo se u pečalbu a dolazilo za vašare i uživalo u radostima života. Živelo se veoma oksudno i često gladovalo.

Svi smo mi zajedno usput do seoske osmogodišnje škole u selo Svođe delili poslednje parče žute proje ili raženog hleba.

Nekada kada se u šarenilu mladeži u narodnim nošnjama odlazilo na vašare, kada su pečalbari dolazili samo za taj dan u godini-svima nama u planini ostalo je kao deo radosti punoće jednog ispunjenog života.

Jakoljevčani su znali da “zavedu” kolo, da nekada za lepu devojku i vođu kola “pukne” i po koja “pesnica” ili u kafanama sela Svođe i Tegošnica, mladi pečalbari u toku zime pored mladih krčmarica(konobarica)-ostave i po celu letovinu uz pesmu, vino.

Često se znalo da se uz harmonikaša i mladih konobarica(krčmarica) dočekivale uz “lečenje” tuge za neostvarenom ljubavlju do jutarnjih sati. To je bilo boemsko vreme.

Negde u drugoj polovini 20. veka selo Jakovljevo je imalo i svoj registrovani seoski FK “Udarnik”, koji se takmičio u opštinskoj ligi Vlasotince. Igralo se na stadionu FK Svođe, a kasnije se napravio stadion pored reke Vlasine u selo Tegošnica.

Drvarilo se i kiridžisalo krompirima od Svođa do Vlasotinca i selima oko Vlasotinca.

Naročito je bio poznat Žika Stoiljković (čiji se otac prizetio iz Donje Gare)-KONJAR. Žika je često samnom pevao stare hajdučke pesme, kada usput popije koju čašu; a njegov konj ga je često u takvom stanju nosio do kuće ili čak sa punim tovarom sam se vraćao kući.

Ostavio sam zabeležene tonske zapise o tim hajdučkim pesmama iz ovoga kraja.

Negde 70. godina 20. veka naišlo je bolje vreme. Mnogi su zvršili škole, postali preduzetnici u ciglarstvu i građevini(zidari) i mnogi napustili rodna ognjišta-pa i selo Jakovljevo.

Danas kod sviju nas postoji tuga i seta za svoj zavičaj. Tako je po tekstu kjakoljevca Ignjatovića, drugi jakovljevac.

Danas na početku 21. veka u selo Jakovljevo postoje dve privatne prodavnice: Dragoje Radenkovića iz selo krivi Del i Gaše Vukadinovića iz sela Zlatićevo.

Često svako se seti svoga zavičaja kada zapeva na radio talasima Ljubiša Branković (iz m. Rajićeve, sela Jakovljevo-živi u Vlasotince) setnu pesmu:”Selo moje Jakovljevo-ZAVIČAJ”, od tekstopisca jakoljevčanina Gorana Ignjatovića. (https://www.youtube.com/watch?v=pm_zmRoa_Vc ).

Ovaj kraj je pogodan za razvoj voćarstva, pčelarstva i sadnji krompira, kao i stočarstva, pa bi se izgradnjom asfalta i povezivanje sa Vlasotincem i stvaranjuem mini farmi moglo dobro živeti u ovom prelepom živopisnom planinskom kraju.

Selo je dalo i znamenite ljude, među njima je poznat Žika Lepojević, doktor hemiskih nauka, profesor na Novosadskom univerzitetu, a ima: učitelja, nastavnika, ižinjera i zidarskih preduzimača širom bivše Jugoslavije.

Selo se snabdeva vodom individualno (javna česma, uređeni izvori i dr.).

Nekada su se žitelji bavili isključivo stočarstvom, ali povećavanjem broja stanovnika su počeli da se bave i raznim zanatima: pinterskim, kovačkoim, stolarskim, potkivačkim, vodeničarskim, ciglarskim i zidarskim-kao pečalbari na početku 21. veka.

Očekuje se da selo Jakovljevo na početku 21. veka dobije asfaltni put i tako kao jedino selo (sa Jezdinem) demografski opstane u poraznoj migraciji stanovništva sa juga Srbije.

Prioritet države Srbije treba da se posveti ovakvim selima u pogledu razvoja: stočarstva, voćarstva, zdrave hrane, pčelarstva i očuvanja tradicije u pogledu rada preostale vodenice-potočare.

U ovom kraju klima je povoljna za razvoj voćarstva, pčelarstva i sadnje krompira, kao i stočarstva.

Daje nadu što se u selo biološki rađaju deca i postoji nada opstanka našeg srpskog sela kao našeg nacionalnog identiteta u postojanju naše nacije i države Srbije na prostoru Juga Srbije.

* * *

Zanati:

Jakoljevčani su bili poznati kao kovači, vodeničari, stolari, muzičari, ciglari (pečalbari) i sada na početku 21. veka kao zidari-pečalbari.

Ovde ćemo da navedemo one nekada najbolje majstore određenih zanata sela Jakovljevo:

 

V o d e n i č a r i (V o d e n i c e potočare):

– Veljković Ilija -„Čerčil“, Veljković Čedomir-Guginci,, Kocić-Šutkovci, Dragomir i Rade Veljković i sada rade kao vodeničari na početku 2014.godine.

V u n o v l a č a r i (V u n o v l a č a r e):- Mladenović Živka ima vunovčačaru u Makedoniji u selo Pepelište, Istočna Makedonija, sada radi njen sin Stojan Mladenović; a nekada vunovlačara iz ovog roda Mladenovića imalo je i u Leskovac.

K o v a č i (K o v a č k e   r a d nj e):- Ciganin (Rom) Vlajko Savić, Kocić Dragoljub-Šutko i Jovan iz mahale Gnjilište.

V r š a č i-D r e š:- Voja Anđelković, Kocić Dragoljub-Šutko, Borisav Stanojević-Kurlinci.

S t r u g a r i (S t r u g a r e):- Žika Ilić (1923.g.) radio na „vodu u reku“, Kocić Dragoljub-strugar-Šutko, Stamenković Borisav-Kurla, Stanković Stanomir-Krnjevac (Raićeve),

P o t k i v a č i (P o t k i v a č k e   r a d nj e):- Žika Ilić (1923.g.)

K a f e dž i j e   i   S o d a dž i j e (K a f a n e   i   s o d a dž i s k e   ra d nj e):- Voja sodadžija (vratio se iz Srpski Miletić posle konolizacije u drugoj polovini 20. veka), Anđelković Radovan-kafedžija, Stanković Stanoil(Krstićeve)-kafedžija.

T r g o v c i (D u ć a n dž i j e):- Golubović Milan (1924.g.m. Rajićeve-trgovac i u mahali VALOIG postojao je između dva svetska rata dućan u kome je radio Milan Pešić-dućandžija.

M u z i k a n t i:– Gajdaši: Mihajlo Golubović (1903.g.).

Trubači: Između dva svetska rata u selo Jakovljevo je svirao pleh orkestar-trubači: Lepojević Danilo (klarinet) Pešić Dušan (bas) i drugi….. Harmonikaši:-Golubović Tolja (1943.g.), Stanković Stanimir (1925)-Krnjevac, Dragoje Pešić(1940)-basista, Velibor Savić (rom-ciganin, rođen 1947.g)-„Sulja“(Borko), Ljubiša Branković-harmonikaš i pevač(video snimljena pesma ZAVIČAJ-„selo moje Jakovljevo“), „Toce“ Stojiljković (m. Gnjilište-umro mlad).

Zapis: januar 2014.g. Vlasotince

Kazivači: Golubović Milan (1953.g., rođen u zaseku Rajićeve sela Jakovljevo) i Snežana Golubović (devojačko Stanković iz selo Jakovljevo, rođ. 1961.g)-žive u Vlasotince

Zabeležio: Miroslav B. Mladenović Mirac lokalni etnolog i istoričar Vlasotince

* * *

Starine i prošlost:

Ovde su pre Latina (2 vek nove ere) bili naseljeni Iliri i Kelti u 5 veku pre nove ere. Od njih su ostale mnoge reči i mnogi obredi. Tako na zadušnicama ili kada neko umre žene “naricaju” za umrlim-“naricanje” ili “lelekanje”. Oni su koristili muzičke instrumente : gajde i zurle.

Od starina pronađeni su tragovi rudarske aktivnosti. Prvo su rudarili Latini, potom i Turci.

Od rudarenja postoje ostaci vignje (potes Vignjište)-gde se ruda toplia u železo.

Postoje ostaci jalovina u takozvanim rovinama od rudarenja.

U selo su doskora postojale turske vodenice na Garskoj reki, a ima i topila za vodu gde se prala ruda, a Turci su kopali rudu u mesto zvano Rudni rid i Rovine.

Negde 1912/13. godine su se iz Lužnice prizećivali cigani-kovači (a pre toga se prizećivali i selo Zlatićevo i Javorje), verovatno što nije bilo muških glava u familijama, koje su izginule u Turskim ratovima , a među njima je bio poznat kovač Zlatko, od koga potiče kovač Vlajko i potomak harminikaš Velibor (Borko-“Sulja”) Savić, koji i danas žive u Jakovljevu.

Zlatko je živeo 80 godina u selo Jakovljevo. Imao je jednu malu nisku kućicu, koja je rađena još za vreme Turaka, sa 1,2 metara visine.

Deda Ljubomir Krstić priča da je taj kovač Zlatko ovako radio- “preksrti noge” a pod sebe stavi jastuk da sedne.

Kao kovač pravio ralnici, klepao sekire, dževgalo(za ralo drveno). Posle Drugog svetskog rata kovački zanat je nastavio njegov sin Vlajko.

Jakoljevčani su učestvovali u svim bunama, ustancima protivu Turaka, u balkanskim i prvom i drugom svetskom ratu za nacionalno oslobođenje i u borbi protivu fašizma.

Na selu Jakovljevu podignuta je spomen-česma palim borcima i žrtvama fašističkog terora (1941-1945).

Selo Jakovljevo sa ostalim susednim selima je pretrpelo veliki teror od strane bugarskih fašista u Drugom svetskom ratu. Ostalo je sećanje na internacije i streljanje žitelja 1943.godine od strane Bugara.

U toku te strašne ratne 1943. godine od strane Bugara u selo Jakovljevo 24. oktobra su streljani sledeći žitelji sela:

-Dragomir S. Srojiljković,

– Ilija B. Stojiljković,

– Sibin S. Spasić,

– Ljiljana M. Ignjatović,

– Petar N. Anđelković,

– Ruža M. Ignjatović,

– Jovan S. Cvetanović.

*

Stravični istoriski događaj u selo Jakovljevo 1943.godine je istoriski zapisan a i ostaje kao opomena zla fašizma u zapisu kazivanja i zapisa lokalnog istoričara Miroslava Mladenovića-pod nazivom “GARSKA TRAGEDIJA”-24.10.1943.g, s. Jakovljevo.

GARSKA TRAGEDIJA

(Bugarska odmazda nad ljudima u selo Donje Gare u Drugom svetskom ratu 1943. godine):

Bugarska policija u jačini jednog voda početkom februara 1943. godine zasela je položaj u školi i oko škole u selo Jakovljevo.

Ova jedinica je bila(komandir Valčev) je bila sastavni deo pograničnih bugarskih snaga koje su bile smeštene u selo Svođe-Tropša, kao zaštita od partizana iz Crne Trave-koja je tada bila slobodna teritorija sve do Jakovljeva.

Bugari su u tom vremenu ubirali porez od siromašnih seljaka i tako su 20 aprila(ponedeljak) 1943 godine bugarski poreznici došli u selo Donje Gare-jedan poreznik i jedan policajac, da sakupljaju porez za carsku Bugarsku.

Iste noći su došli patizani, uhvatili Bugare- isterali ih iznad sela i streljali.

Seljake i partizane Bugarima je potkazala jedna mlada devojka-koja se tada «švalerisala» sa bugarskim komandirom, prema priči iz 1980. godine deda Božidara Grujića, koji je tada trebalo da bude streljan, a umesto njega streljan je njegov otac Krista Grujić, solunac-a potvrdila je i njegova sestra baba Ruska Veljković (devojačko Grujić)u s. Kruševica-piscu ovog zapisa(a postoji i tonski zapis).

Posle toga su tu devojku partizani streljali. Odred 21. aprila 1943. godine bugarske vojske i policije opkolio je selo Donje Gare i sve sposobne muškarce su odveli u selo Jakovljevo i zatvorili ih u podrum škole (4×4). tu su ih mučili, pretili i prema njihovoj presudi za streljanje iz stroja izveli sledeće: Veljković Dragutina, Veljković Svetozara, Grujić Kristu, Stojanović Aleksandra, Stojanović Milivoju.

Posle pročitane presude, iz gomile se čula molba Grujić Kriste-bugarskom komandiru-da streljaju njega umesto, sina, jer mu sin ima malu decu-što se bugarski komandir smilovao i tako je otac “dao glavu” za sina.

Pre streljanja komandir je upitao-ima li neko posebnu želju da kaže pred streljanje. Javio se Ljubomir Krstić i u toku streljanja uspeo da kaže: ”Dole car Boris, da jede govna, Živeo kralj Petar”.

Svi su nemo posmatrali streljanje i potom su seljaci pušteni svojim kućama, gde im je naređeno da se sprremaju za internaciju za Bugarsku.

Tako su 22. aprila seljaci Donjeg Gara sa zavežljajima izbeglica, sa volovima i kravama, ovcama-krenuli put prema Bugarskoj preko selo Krivi Del, a 23. aprila 1943 godine su Bugari naredili (dali im prvo šibice) seljacima sela Jakovljevo-pod pretnjom ubijanja, da zapale celo selo, što su i učinili Jakoljevci.

Izgorelo je 171 kuća, 429 pomoćnih prostorija-štala, ostava, plemnji, trla za ovce, koliba. samo je blizu sela ostala jedna koliba koja nije bila primećena. Selo Donje Gare je bilo u plamenu.

Gorele su tada kuće čakmare, pokrivene sa slamom, a kolona ljudi, žene, dece, zajedno sa svojom sirotinjom je sve to nemo gledala, vukla sa sobom stoku, krećući preko planinskog masiva Tumba prema Bugarskoj.

Za vreme NOB, bugarski okupatri su u Drugom svetskom ratu zapalili kako selo Donje Gare, tako i školu i celokupno stanovništvo internirali u Bugarskoj.

Stravično zgarište, ostavljalo je tugu i bol za svojom kućum. Ostala je bila još sitna živina, lavež pasa, koji su tužno zavijali zbog garske tragedije. Za kratko vreme je sve bilo utahnulo.

Planinski gorštaci su se posle propasti bugarske carevine, ponovo vratili i Donje Gare.

Vredni gorštaci su izgradili nove kuće, staje, plemnje- ponovo se nad selom vratio život . Danas ni srodnici, ni narod, ni država, ne nađoše potrebu da obeleže grob ovih mučenika.

Refernece:ŠEZDESET GODINA OD GARSKE TRAGEDIJE-Stojan Kocić, list “Vlasina” BROJ 126-127, 25.MAJ 2003.GODINE,

Tonski zapis1980.godine: Božidar Grujić , selo Donje Gare

Tonski zapis zabeležio: Miroslav Mladenović, lokalni etnolog i istoričar

Jakoljevci su pored učešća i u Prvom i Drugom svetskom ratu uzeli učešće i u sadašnjim ratovima u Hrvatskoj i Kosovu posle raspada bivše Jugoslavije.

* * *

LEGENDA O SVADBENOM BARJAKU

Išao turski poreznik da sakuplja porez po selima i tražio porez od jedne siromašne žene(devojke) u selo Jakovljevo rečima:“Stani mi napostelju“-a žena mu odgovorila“-nisi plaćen da ti žene „stanu na postelju“; no da naplaćuješ vergiju (turski porez) i da si ideš kući“.

Onda je Turčin opsovao, a sve je to brat slušao na vrata.

Brat te devojke (žene) je odmah otišao i kazao Begu u selo, a Beg je najurio tog turčina iz selo.

U drugom selu hteli na silu da odvedu mladu nevestu-srpskinju, pa onda Srbi se sakupiše i dogovore se da tome stanu naput.

Naravno da se je tada plaćala i svadbarina. Tu gde su se dogovarali –naprave barjak i zakunu se pod njim da nedadu turčinu devojku-nevestu, pa pobiju tu sve turke, koji su tražili da spavaju sa srpkinjama pre udaje i na samoj svadbi.

Ostali su se Turci razbežali. Od tada Turci kada vide barjak, onda se plaše i više nisu smeli da idu po srpske žene i devojke da ih osramote. Zato se od toga dana nosi barjak u svatovima među Srbima u ovom kraju na svadbena veselju.

U vremenu vladavine pod Turcima jedan od velih nameta-poreza, bila je i svadbarina. Narod se tada bunio i napadao haračlije. Tako su se čak u selo dobro Polje žalili čak u Carigradu.

O tome je je 1888.godine u selo Gornja Bistrica-kuće Sovke Milčić, urađena i slika „Marko Kraljević ukida svadbarinu“.

U 2 knjizi „Srbija-zemlja i stanovništvo“ Feliks Kanic prenosi svojim crtežom izgled te zidne slike.

Sa Radomirom Kostadinovićem 1960. godine, prikupljajući podatke po selima o običajima iz prošlosti crnotravskoga kraja, kopirana je ta slika, i to je kasnije, umetničkom predstavom otslikano na zid Građevinske škole u Crnoj Travi.

Zapis: 1975.g. zaseok Predanča (G.Dejan), opština Vlasotince

Kazivač: Ilić Vladimir (1982.g.)-valjač i vodeničar, mahala Predanča selo G.Dejan, Vlasotince

Zabeležio: Miroslav B Mladenović Mirac lokalni etnolog i istoričar

* * *

Školovani:

– Poštari: Dragoje Jović (1947.g), Savić Borko-“Sulja”(Borko) rođen 1947.g., Pešić Najdan;

-Poljoprivredni tehničar: Stanojil Branković (1951.g.);

– Učitelji: Mladenović Vitomir 81920.g.), Ignjatović Stanojil (1940), Ratko Ilić (učitelj-profesor i direktor OŠ “Vuk Karadžić” selo Tegošnica);

– Nastavnici: Ignjatović Tomislav (1947.g.), Stoiljković Jadranka (1948.g.), Spasić Mile (1948.g.), Cvetanović Zoran-“Trifke” (1958), Jović Nebojša (1959.g.)-radi u Grocku;

– Profesori: Rade Janković(1953) profesor matematike-radi u Vučje, Rade Golubović (1953)-radi u srednjo ekonomskoj školi u Crnoj Travi;

– profesor univerziteta i doktor fizičke hemije: Žika Lepojević (1947.g)- od nastavnika hemije u OŠ u selo Kruševica (Vlasotince), upornim stvralačkim radom prvo završio fakultet i doktorirao na prirodno matematičkom fakultetu-odsek fizička hemija u Novom Sadu.

Objavio velili broj naučnih radova kao puniverzitetski profesor. Sada u 2014.godini je penzionisan kao univerzitetski profesor na dotičnom fakultetu u Novom Sadu. Treba naglasiti da je bio vanredni predavač na univerzitetu u republici Srpskoj i Crnoj Gori.

Zapis: januar 2014.g. Vlasotince

Kazivači: Golubović Milan (1953.g., rođen u zaseku Rajićeve sela Jakovljevo) i Snežana Golubović (devojačko Stanković iz selo Jakovljevo, rođ. 1961.g)-žive u Vlasotince

Zabeležio: Miroslav B. Mladenović Mirac, lokalni etnolog i istoričar Vlasotince

* * *

Znamenite ličnosti sela:

– Petar Stojković (Krstićeve)-prvi presednik SO-e Gornji Orah;

– Momir Ignjatović-presednik SO-e Gornji Orah;

– Dobrosav Veljković (1924.g.) učesnik NORa (1941-1945), komandir milicije u Crnoj Travi;

– Velimir-Velja Stanojević (1928), član SKOJ-a, udarnik i komnadir mnogih radnih akcija u SFRJ, presedniko SO-e Crna Trava,narodni poslanik, Presedniko socijalističkog saveza Vlasotinca i javni pravobranilac;

– Dragomir Ignjatović (1923), vojni lekar u Zagrebu sredinom 20. veka;

– Cvetanović Stanoja-direktor doma zdravlja u Vlasotince u drugoj polovini 20. veka;

– Đora Ignjatović (1934)-direktor zemljoradničke zadruge u selo Svođe;

– Žika Lepojević (1947.g., zaseok Rajićeve)-univerzitetski profesor i doktor fizičke hemije na univerzitetu u Novom Sadu u drugoj polovini 20. veka.

* * *

Toponimi (nazivi mesta):

– Popazikinci, Rajićeve, Krstićeve, Polom, Gnjilište, Raskrsje, Popov Del, Kanjci, Cukinci, Barilivada, Valog, Eremište, Ramnište, Del, Čuka, Buvanska Glava, Lipje, Javorski Rid, Crkvište, Živkova njiva, Levenova njiva (prema Vusu-Dobro Polje), Slivje, Brežina, Mogila, Suševlje, Kladanac (kladenac-na makedonskom), Bovašnica reka, Bistrica(Mala reka-Mala Bistrica, Jakoljevska reka-Zlatićevska reka), Bujkovica (prema Svođe), Solila, Ploča, Jazbina, Pšeničište, Milaćeva Arnica (Rajićeve), Svođanska padina, Dren, Repovište, Poljana, Vignjište (prema Vusu),….

Zapis: januar 2014.g. Vlasotince

Kazivači: Golubović Milan (1953.g., rođen u zaseku Rajićeve sela Jakovljevo) i Snežana Golubović (devojačko Stanković iz selo Jakovljevo, rođ. 1961.g)-žive u Vlasotince

Zabeležio: Miroslav B Mladenović Mirac lokalni etnolog i istoričar Vlasotince

* * *

Poreklo prezimena po rodovima (mahalama) sela Jakovljevo:

Mahale (1970.g.): Selo Jakovljevo, Rajićeve (Rajićevo),Krstićeve (Krstićevo)

Zaseok SELO (Jakovljevo)

1) Mahala CRKVIŠTE:

-Prezimena: Jovići, Ignjatovići, Cvetanovići (1), Golubovići (1);

2) Mahala LIVAĐE :

-Prezimena: Stefanović, Spasić (1)-nadimak roda Spasić (1) je „KADOŠ“ ;

3) Mahala „ALBANCI“:

– Prezimena: Đokići („Albanci“-poreklom iz Stare Srbije, blizu Albanije- sa planine Paštrik);

4) Mahala BARLJIVADA:

– Prezimena: Ivanović (poreklo iz s. Brod, krsna slava Sv. Nikola), Ignjatovići, Stankovići, Cvetanovići (Sv. Nikola);

5) Mahala VALOGA:

Prezimena – Mladenovići (učitelj Vita Mladenović(1920)-kr.slava Sv. Jovan), Veljkovići (krs. slava Gmitrovdan-Mitrovdan-Sv. Dimitrije), Krstići (sv. Jovan);

6) Mahala GNJILIŠTE:

– Prezimena: Zlatkovići, Kocići (krs. slava Sv. Jovan);

7) Mahala RASKRSJE:

– Prezimena: Ivanovići, Veljkovići, Stojanovići, Ilić (krs. slava Stevandovdan), „Karadžini“-Stanojevići („Carići“-Krstić „posinjen“)

8) Mahala EREMIŠTE:

– Prezimena: Stanojevići (sv. Jovan), Spasići (2)-krs. slava Sv Ranđel?), Mladenovići (iz m. Gnjilište)

9) Mahala RAVNIŠTE-„Pačugovci“:

– Prezimena:

10) Mahala POLOM:

– Prezimena: Markovići, Jakovići („fric“-profesor), Stankovići, Stojiljkovići( (1)-Žika „konjar“ , Stojiljković (2)- Milutin „putar“, Glišići, Stankovići (2)Mile „Šljaka“), Mladenovići.

Braća „Dolinci“: Stojiljkovići, Jankovići i Glišići;

11) Mahala POPOV DOL:

– Prezimena: Veljkovići (iz m. Valog);

12) Mahala KANJCI:

– Prezimena: Jovići (Dragoje „poštar“), Cigani (Romi) Savići (kr.sl. Sv. Nikola), Petrovići, Stamenkovići, Savići (Srbi, krsna slava Sv. Nikola)- http://www.poreklo.rs/2013/03/14/poreklo-prezimena-roma-cigana-sela-donji-dejan-i-jakovljevo-vlasotince

13) Familija: CUKINCI:

– Prezimena: Golubovići, Mladenovići;

14) Familija KONJARCI

Rodovi: Stojiljković – Žika KONJAR, Ljubomir Krstić, i drugi…)-prema predanju su doseljeni iz Bugarske, a tu se doselili iz Makedonije. Oni sa konjima se bavili kiridžisanjem sve do kraja 20. veka.

*

Zaseok RAJIĆEVE (Rajićevo):

Familije:

– Stamenkovići- Golubovići (krs. Slava: Gmitrovdan-Mitrovdan-Sv. Dimitrije);

– Mitrovići (Sv. Jovan);

– Lepojevići (sv. Stevandovdan);

– Rančići (Sv. Vasilije-„Vasuljica“);

– Mitrovići (Sv. Vasilije);

– Radojčići;

– Brankovići (sv. Nikola)-„Čokea“-„Čokešini“

– Nikolići (sv. Nikola)-prizetio se u „Bazov Dol(Dobro Polje), živeo kao „prozetak“ 10 godina i vratio se u zaseok Rajićevo(Jakovljevo-jedan brat slavi očevu slavu „Sveti Nikolu“ a drugi „majčinu-prizećenu“ slavu iz Dobrog Polja:Sv. Savu;

– Pešići (sv. Nikola);

*

Zaseok KRSTIĆEVE(Krstićevo):

Familije:

– Anđelkovići, Stojkovići, Stankovići (Stanojil kafedžija), Stanojevići (sv.Stevandovdan), Bogdanovići (iz roda Krstić), Ilići (2)-Timotije stolar i Ratko učitelj-direktor OŠ u s. Tegošnica), Mitrovići, Nikolići-„Kelejnci“, Đokići (2)-Sima „poštar“, krsna slava Stevandovdan.

*

Zaseok POPAZIKINCI:

Familije:

-Ilići(2), Mladenovići, Mitići, Anđelkovići, Vojinovići, Ristići…

Rod Mladenović: u zaseoku Popazikinci se prizetio Mladenović Stanija iz G.Dejan, koji ima rodbinu u rod Mladenović i Ilić u G.Dejan i Predanču. Iz obvog roda sa krsnom lsvaom “posna” Sveti Đorđe, raselili se i u okona sela a u samom Jakovljevo su “menjali” krsnu slavu; da bi sada na početku 21. veka od tog roda potomak Zoran Mladenović se prizetio u mahalu Krčinove(D.Gare), dok se njegov brat Dragan Mladenović (1958.g.) odselio u Kragujevac-drugi su se raselili van sela Jakovljevo i drugih sela.Iz tog roda je bio i moj učitelj Vitomir Mladenović(1920.g.) u selo Zlatićevo-gde se rod raselio iz mahalu “Popazikinci” u druge mahale sela Jakovljevo.(PodvukaoM.M 2013.g., Vlasotince

*

Stare familije:

Zaseok Selo JAKOVLJEVO:-Krstići (sv. Jovan), Stanojevići (sv. Jovan)-PAČUGOVCI,Cvetanovići (sv. Nikola), Ignjatovići, Stankovići (sl. Stevanovdan-preuzeta slava na “kuću2 koja je kupljena kada se prešlo iz m. “Albanci”).

Zaseok RAJIĆEVE:-Golubovići, Brankovići, Pešći;

Zaseok KRSTIĆEVE:-Stojkovići;

Zaseok POPAZIKINCI:– Ilići.

* *

ISELJENI(u drugoj polovini 20 veka i početkom 21. veka):

– Mahala CRKVIŠTE-Vlasotince;

– Mahala LIVAĐE-Vlasotince, Smederevo, Velika Plana, Jagodina(Svetozarevo);

– Mahala „ALBANCI“-Vlasotince;

– Mahala BARILIVADA- Vlasotince, Pančevo, Sopot, Jagodina (Svetozarevo);

– Mahala VALOG- Vlasotince, Jagodina (Svetozarevo), leskovac;

– Mahala GNJILIŠTE- Velika Plana, Jagodina (Svetozarevo);

– Mahala RASKRSJE- Jagodina (Svetozarevo), Smederevo, Vlasotince;

– Mahala EREMIŠTE- Vlasotince, Niš;

– Mahala RAVNIŠTE- Vlasotince, Velika Plana;

– Mahala POLOM- Vlasotince, Niš;

– Mahala POPOV DOL- Aranđelovac;

– Mahala KANJCI- Vlasotince.

Zapisi: 2011.godine i januar 2014.g. Vlasotince

Kazivači: Golubović Milan (1953.g., rođen u zaseku Rajićeve sela Jakovljevo) i Snežana Golubović (devojačko Stanković iz selo Jakovljevo, rođ. 1961.g) i Branko Stanojević (rođen 1960.g. u s. Jakovljevo)-žive u Vlasotince

Zabeležio: Miroslav B Mladenović Mirac lokalni etnolog i istoričar Vlasotince

* * *

SELO JAKOVLJEVO

1.Jakovljevo

Izvorni tekst za Vikipediju pisao Miroslav Mladenović, Vlasotince. –Vl 14:26, 26. septembar 2006. – (Jakovljevo) …

www.7fr.com/513501/Jakovljevo – Keširano

Razgovor: Jakovljevo – Vikipedija

Izvorni tekst za Vikipediju pisao Miroslav Mladenović, Vlasotince. –Vl 14:26, 26. septembar 2006. – (Jakovljevo)* *

Poreklo prezimena Roma (Cigana) sela Donji Dejan i … – Poreklo

www.poreklo.rs/…/poreklo-prezimena-roma-cigana-sela-donji-dejan-i-ja…‎

14.03.2013. – Poreklo prezimena Roma (Cigana) sela Donji Dejan i … saradnika portala Poreklo Miroslava B. Mladenovića Mirca, lokalnog etnologa … od sela Boljare, preko sela Donji Dejan, Svođa do selo Jakovljevo; …

* * *

IZVORI:

[1] Miroslav B. Mladenović Mirac:- ZAPISI Iz rukopisa: “Sela u vlasotinačkom kraju“, 1970-2014.g., Vlasotince

[2] Stamenković Srboljub: “Geografska Enciklopedija naselja Srbije”, knj.1 (a-đ), Beograd

[3] http://sr.wikipedia.org/wiki/Jakovljevo

[4] Petar Stanković-Ljuba:- VLASOTINCE I OKOLINA U RATOVIMA I REVOLUCIJI (1903-1945), 1979.g., Vlasotince

[5] http://www.poreklo.rs/2013/03/14/poreklo-prezimena-roma-cigana-sela-donji-dejan-i-jakovljevo-vlasotince

[6] Miroslav B Mladenović Mirac:- Rukopis PEČALNIK(priče, legende, predanja, narodne izreke, kletve, zdravice, zagonetke), 2012,g, Vlasotince:-

 

20.januar 2014. Vlasotince, Republika Srbija

Autor: Miroslav B. Mladenović Mirac, lokalni etnolog i istoričar Vlasotince, Srbija