Poreklo stanovništva sela Lukavac, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Položaj sela.
Lukavac je na prisojnoj strani kose i njenih pleća, koja je razvođe Rabasu i Klaničkoj Reci. Kosa je plećasta, južna joj je padina blaža od severne i sva je od tercijalnih nanosa. Znatnijih uzvišica u selu nema.
Izvora u selu ima dosta i većinom su u potočićima i jarugama, koji se sa kose spuštaju Rabasu. Izvori se zovu po porodicama, koje se njima služe. U selu ima dosta bunara, pa gotovo više je porodica, koje se služe bunarskom vodom nego izvorskom. Od pograničnih reka su: Kolubara sa južne, Rabas sa zapadne i Klanička Reka sa istočne strane. Od važnijih potoka su: Dubljanski Potok u severnom delu sela i Rabrovica do Divaca. I ovi potoci, kao i mnogi izvori presušuju, a presušuju i Rabas i Klanička Reka, te se preko leta narod služi i barskom vodom za pojenje stoke ili vodom sa pojedinih virova u Rabasu.
Zemlje i šume.
Lukavačke su zemlje u kolubarskoj i rabaskoj dolini i to su nanosne i najrodnije zemlje, na kojima uspevaju svi usevi a daju dobre livade i pašnjake. Najlepši deo imanja je pri ušću Rabasa u Kolubaru i zove se Kosirić, a ceo atar kolubarski zove se Lalinac. Brdske su zemlje izvan kuća i na sever od Dupljaja većinom šumske zemlje, podesne za voćnjake i sejanje strmnih useva.
Šume je u selu dosta i ona je od lisnatog drveta. Ceo severni kraj sela, takozvano Dublje i kraj do Klaničke Reke se pošumljen. Šume u selu ima dosta za građu i gorivo, a kod pojedinaca i za prodaju. U selu nema nikakvih zajednica.
Tip sela.
Lukavac je selo razbijenog tipa. Celo selo je podeljeno u dva velika džemata jednom širokom jarugom, koja se zove Duboka Jaruga. Donji kraj sela, do crkve, zove se Krajčani, a gornji Ćelovići (Ćelovac). Kuće u džematima su rasturene i otišle sve uz kosu do kraja sela, one su na rastojanju od 20 do 60 metara, a džemati su spojeni i kuće jednog prelaze sa imanjima u drugi.
U Krajčanima su: Terzići, Jovančići, Vučinići, Milanovići, Jokići, Stojanovići, Leontijevići, Matići, Markovići-1, Markovići-2 (Kendići), Markovići-3 (Sakići), Drinčevići, Kusturići, Ranisavljevići, Ilići (Alići), Mirosavići, Živanovići, Majstorovići-Čegavci, Selenići i Petronijevići (Šurkići).
U Ćelovcu su: Jankovići, Ivanovići, Janjići, Jeremići, Daškovići, Miloševići, Jevtići, Jevtići (Vasarići), Matići (Đorđevići), Marjanovići, Pantići, Matunovići, Davidovići, Gudovići, Savići, Nikolići, Mišovići, Popovići i Petrovići.
U Lukavcu nema danas velikih zadruga, kao što ih je nakad bilo, od većih zadruga su: Jevtića, Miloševića, Daškovića, Pantića, Markovića i Drinčevića.
Podaci o selu.
Prema spisku valjevske eparhije iz 1735. godine Lukavac je imao 12 domova. Po haračkim tefterima iz 1818. godine u selu je bio 41 dom sa 55 poreskih i 122 haračke ličnosti.
Prema popisu:
-1866. godine – 53 doma i 444 stanovnika.
-1874. godine – 57 domova i 451 stanovnika.
-1884. godine – 74 doma i 490 stanovnika.
-1890. godine – 70 domova i 541 stanovnika.
-1895. godine – 67 domova i 560 stanovnika.
-1900. godine – 82 doma i 685 stanovnika.
Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je8,41 a procentni 1,58%.
Ime selu.
Ime selu narod ne ume da objasni. Nikakva priča ne postoji otkuda je došlo ime selu Lukavac. Ime sela nalazi se u spisku sela paleškog okruga iz 1737. godine.
Imena džemata su po mestu ili od prezimena starijih porodica. Krajčani je ime otuda, što je ovaj džemat mlađi kao na kraju prvog, Ćelovca, koji je od prezimena Ćelovići.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
Lukavac je vrlo staro selo, jer ga već nalazimo kao selo u prvoj polovini 18. veka. Stare kuće bile su oko izvora Popovice blizu jaruge, koja deli džemate, a tu su i danas najstarije kuće u selu.
-Markovići-1 i Mirosavići: Kao najstarija porodica u selu smatraju se Markovići-1 i smatraju se kao osnivači sela; njima su rod Mirosavići, ima ih u selu 4 kuće i slave Aranđelovdan.
-Selenići, Jankovići i Matići (Đorđevići): Po vremenu doseljenja najstarija porodica je Selenića, doseljena u drugoj polovini 17. veka, a po pričanju nekih seljaka izgleda i mnogo ranije, iz Crne Gore od Morače. Njima su u srodstvu pomenute familije. U selu ih ima 6 kuća i slave Alimpijevdan.
-Miloševići, Janjići, Draškovići, Jeremići i Jevtići – svi poznati kao Vasarići: Sa Selenićima zajedno doselili su se iz Kuča u Crnoj Gori današnji Miloševići, čiji je predak poznat kao Vasara, potomci su im navedene familije, ima ih 10 kuća i slave Nikoljdan.
-Ćelovići (Ćelovci), Gudovići*, Jevtići i Matići: Neki drže da su pre Selenića i Miloševića, a neki kažu posle, doselili su se današnji Gudovići, nekadašnji Ćelovići (Ćelovci). Ćelovići su doseljeni od bratstva Ćelovića iz Površi u Hercegovini, potomci su navedeni, ima ih 5 kuća i slave Stevanjdan.
*Iz ove je porodice pok. Jevrem Gudović, bivši ministar, sin kapetana Pavla Gudovića iz tridesetih godina 19. veka.
-Savići i Davidovići: Nekako odmah posle prvog austrijskog rata, početkom 18. ili krajem 17. veka doselili su se u selo današnji Savići, od Foče u Bosni. Predak Savića doselio se kao hajduk i izbegao pogibiju. Sa njima su u srodstvu Davidovići, ima ih 7 kuća i slave Lučindan.
-Markovići-Sakići, Milanovići, Stojanovići, Markovići (Kendići): Pred Kočinu Krajinu doselili su se u ovo selo Markovići-Sakići iz Osata u Bosni, sa njima su u srodstvu ostale pomenute familije, ima ih 9 kuća i slave Đurđevdan.
-Ranisavljevići i Živkovići: Predak im se doselio u Prvom ustanku iz sela Balinovića, sela ove oblasti i prizetio u Saviće, njih je 5 kuća i slave Lučindan.
-Drinčevići: Predak ime se doselio u Prvom ustanku iz sela Ljubardića preko Drine u Bosni, slave Nikoljdan.
-Jovančići su sišli iz Rovni u ovoj oblasti, ima ih jedna kuća, slave Jovanjdan. U drugu kuću prizetio se Jovančić iz Makovišta, slave Nikoljdan i Jovanjdan.
-Leontijevići su sišli iz Majinovića iz ove oblasti, slave Alimpijevdan. U jednu od tri postojeće kuće prizetio se Leontijević iz Sandalja i ono slave Nikoljdan i Alimpijevdan.
-Petronijevići (Šurkići) su iz Tupanjca iz ove oblasti, slave Stevanjdan.
-Pantići su od porodice Kesera iz Golupca, predak im se prizetio u Saviće, slave Đurđevdan i Lučindan.
Ovo su doseljenici od početka 19. veka do 1840. godine.
Doseljenici posle 1840. godine su:
-Terzići, otac im se doselio kao terzija iz sela Tabanovića-okrug užički, slave Lučindan.
-Vučinić se doselio odnekuda iz Mačve, slave Sv. Vrače.
-Alić se doselio iz Osečine, sela ove oblasti, slave Nikoljdan.
-Kusturića oca, poreklom iz Zablaća u šabačkoj Pocerini, naselio je kapetan Pavle Gudović kao pisara opštinskog, slavi Đurđevdan.
-Majstorović se doselio kao sluga sa Zagrada na Čevu, slavi Aranđelovdan.
-Ivanović se doselio iz Banjana u Crnoj Gori, slavi Đurđevdan.
-Marjanović je iz sela Brovića u valjevskoj Posavini, prizetio se u Miloševiće, slavi Malu Gospojinu i Nikoljdan.
-Matunović se doselio iz Vražegrmaca u Crnoj Gori, slavi Sv. Petku.
-Nikolić je iz Rovni u ovoj oblasti, prizetio se u Gudoviće, slavi Jovanjdan i Stevanjdan.
-Petrović je iz Valjeva, starinom iz Gornjeg Mušića, sela ove oblasti, doselio se kao trgovac, slavi Sv. Vasilija.
–Popović je iz Drobnjaka, doselio se kao nadničar pre 12 godina, slavi Đurđevdan.
-Mišović je iz Dražinovića u okrugu užičkom, naselio se kao mehandžija i zemljodelac, slavi Lazarevdan.
-Jokić je prešao na imanje iz valjevske Loznice, slavi Aranđelovdan.
U Lukavcu je 70 kuća od 27 porodica.
Zanimanje stanovništva.
Lukavčani se zanimaju svima privrednim radnjama, kojima i susedni seljaci ove oblasti. Glavne vrste zanimanja su zemljoradnja i stočarstvo. Dosta je seljaka koji se bave rabadžilukom, ali ima ih dosta koji osobitu pažnju obraćaju na svoje livade, te znatne količine sena svake godine izvoze i prodaju, što im i sama priroda uslovljava, jer dolina reke Rabasa daje izvrsne livade, koje se mogu uvek dva puta preko godine kositi i opet za pašu upotrebljavati. Lukavčani se slabo odaju izučavanju zanata a još manje se kuda sele.
Pojedinosti o selu.
Lukavac je sastavni deo Lukavačke opštine u Srezu valjevskom. Sudnica je na okružnom putu pored mehane. Mehana je do skora bila opštinska svojina, a danas je prešla u ruke Valjevca Petrovića, trgovca u Sibiriji. Pored mehane ima jedan dućan u kome sedi privremeno kolar, doseljen iz Valjeva.
Istočni deo ovog sela, do Divaca i Klanice, nosi opšti naziv Rabrovica. Rabrovica se po istoimenom potoku zove veći deo sela u kome nema seoskih kuća, gde su podeljena škola, popova kuća i crkva, zbog čega sve nosi opšti naziv Rabrovica. I crkva i škola su svojina ovog i drugih susednih sela. Seosko groblje je u Rabrovici.
Preslava je Spasovdan.
Cigani-Romi.
Severozapadni deo ovog sela zove se Dublje. Na Dublju su nastanjeni Cigani ovog sela, koji ima 14 kuća. Kuće su stalne i smeštene u grupi pri vrhu potoka, u najšumovitijem kraju sela. Oni nemaju svoje nepokretna imanja, govore vlaški i srpski, nastanjeni su od 1852. godine, zanimaju se poglavito zemljoradnjom i sviračinom, a ima i kovača. Ne sele se nikuda, ali rado idu u argaštinu po ovom i susednim selima radi sređivanja letina pojedinim seljacima.
IZVOR: Ljubomir Pavlović, “Kolubara i Podgorina”. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Komentari (0)