Poreklo prezimena, selo Sovljak (Ub)

Poreklo stanovništva sela Sovljak, opština Ub. Izvodi iz knjige Ljubomira Ljube Pavlovića „Antropogeografija valjevske Tamnave“, izdanje 1912. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.

Sovljak je na zapad od varošice Uba, između rečice Uba i Tamnave, sa zemljištem manje više ravnima i kućama zbijenim u džemate na nadignitijim mestima. Glavni džemati su: Korovi do Vrela, Jezava pored Tamnave i njene istoimene otoke i do Trlića, Brda, južni deo do Zvizdara.

Tamnava beše podeljena na male župe. Listina kralja Žigmunda od 1426. godine pominje kao sastavne delove stare Mačve župe: Nepričavu, Ub i Tamnavu. Središte mačvanskoj župi Ubu nije današnja varošica Ub nego pre negde u Tvrdojevcu ili Sovljaku.

Mlakve su ili barske ili rečne otoke s izvorima sa strane, otiču stalno preko zime, ne mrznu se, već se puše, a kako su u koritima reka, one ih pri povodnjima kvare i premeštaju. Ovakvih izvora ima u Lajkovcu, Jabučju, Belom Polju, Koceljevi, Sovljaku Novacima i dr.

Korito Tamnave nije jednostavno, nego je na mnogim mestima staračama i očagama izrasecano. U Sovljaku i Vrelu starača se zove Jezava, kojom otiče voda pri povodnjima, inače je prava bara.

Na tamnavskoj ravnici nalaze se mestimična ulegnuća okruglog ili eliptičnog oblika, koja su nekada bila ili su danas ispunjena atmosferskom bistrom vodom i narod ih zove jezerima. Ova jezera treba razlikovati od omanjih vodenih bazena, nazvatim barama. Jezerska dna su blatnjava i pri kraju prelaze u prave tresave, kojih ima na dosta mesta u oblasti. Jezera ove vrste su Vukićevo Jezero u Vukićevici, Stanarevića Jezero u Lončaniku, Jezero u Orašcu, u Dubravi, Jezera u Paljuvima, Trliću, Sovljaku itd.

Uz Tamnavu u selima Vrelu i Sovljaku postoji bara Ždralovica u postoru od 15 ha, je ulegnuće u tamnavskom koritu, koje pune vreljanski izvori. Ždralovica je obrasla barskim biljem, zimi mlaka i ne mrzne, puna vode i otiče očagom Jezavom u Tamnavu. Drugih većih bara u Tamnavi nema.

Đikići iz Sovljaka pri svakom pokretu i posle svakog austrijskog rata prelazili su u Austro-Ugarsku, pa su neki ostajali, a neki se vraćali i poi povratku nikad nisu mogli dobiti iste zemlje, koje su pre toga imali. U Grabovcu, ko bi se malo više zadržao u selu i ko bi se iz bliže raspitao o mestu neseljenja i imanja starijih porodica od pre 150 godina, uvideće da je stari Grabovac bio zbijen oko Vidana i da danas svaka starija porodica ima svojih predstavnika na tom istom mestu. Na ovaj način Stubline su se rasturile od svog izvora Crkvine, Piroman i Brović iz Starog Sela, Trstenica od starog groblja, Banjani iz Starog Voća, Tulari iz Klenovice, Trlić od Jezera, Sovljak od Korova itd.

Od današnjih sela, koja su nesumnjivo postala od ranijih zaseoka su: Vukićevica od Orašca i Kozarice od Kamenice između 1818. i 1822. godine, Gunjevac od Sovljaka, Trnjaci od Murgaša, Stublenica od Paljuva između 1825. i 1837. godine, Liso Polje od Brgula oko 1880, Stepanje od Bajevca 1903. godine.

Imena sela data po nazivima nekih životinja je, između ostaloh, i Sovljak.

Oko starih crkava, današnjih manastirišta i crkvina ima svuda i starih grobova i čitavih grobalja. Crkvine i Lisom Polju, Sovljaku i Lončaniku pripisuju se katoličkim stanovnicima, pa i grobovi oko njih istim stanovnicima (katoličkim, op. Milodan). Stoga Misišta ili katoličkih crkava, po narodnom predanju, piše Ljuba Pavlović, bilo je u gore pomenuta tri sela.

Krajem 18. veka postojala je u Dokmiru, pri tadašnjem (i današnjem) manastiru, kamenorezačka i slikarska škola, čiji su đaci pored pismenosti rezanju i izradi ikona, malanju, izradi i potpisivanju spomenika. I danas se zna da su neki od: Molerovića-Popovića iz Bajevca, Matiće-Pureševića iz Kršne Glave, Popovića-Balačana i Dabića iz Gole Glave, Miloševića iz Svileuhe, Glišića iz Dokmira, Nikolajevića iz Babine Luke, Nenadovića iz Brankovine, Đikića iz Sovljaka itd, bili đaci iste škole, što i sam Prota Mateja pominje u svojim „Memoarima“, kada je učio vrletni bukvar kod popa Stanoja iz Kršne Glave.

Joše se drže stare, napuštene crkve u Drenu, Orašcu i Crniljevu. Porušnih crkava ili crkvina ima u: Bresnici, Vrelu, Jabučju, Kamenici, Ljubiniću, Novacima, Brgulama, raduši, Svileuvi, Radljevu, Sovljaku (do Gunjevca), Stublinama, Takovu, Tularima, Urovcima, Rvatima i Čučugama.

Po jednoj priči na Vučevom Brdu u Sovljaku, bio je boj između oca Vučka i sina Gradiška. Gradiško je poginuo u boju na Gradiškim (i Gradinskim) Njivama, po njemu prozvatim, a što je glavna Vučkova vojska bila na brdu i brdo prozvaše Vučevo Brdo.

Austrijski ratovi, koji, i ako ne biše neposredno na teritoriji oblasti, zbog susedstva oblasti sa austrijskim srpskim oblastima i dodira s tamošnjim prosvećenijim elementom, probudili su i među Tamnavcima nacionalnu svest, zbog čega su Tamnavci dragovoljno upisivali se u dobrovoljačke čete i stavljali na službu austrijskom ćesaru. Sva četiri austro-turska rata imali su dobrovoljaca iz ove oblasti, pa kako su svi vođeni ratovi dovršavani nesrećno po oblast Beogradskog Pašaluka, kao i po ovu oblast, istaknutiji dobrovoljci nisu se smeli vraćati, već su morali u Austriji ostajati i tamo svoje porodice prevoditi. Najviše se porodica iselilo u Austriju, u prekosavske oblasti, posle nesrećnog trećeg austrijskog rata. Tada su se morali seliti: Đikići iz Sovljaka, Grujičići iz Vrela, Ilići-Grčići iz Jabučja, Brankovići i Šajinovići iz Grabovca i dr.

Poreklo familija-prezimena sela Sovljak

Prezime – kada su doseljeni – odakle su doseljeni – krsna slava – napomena:

-Avramovići, druga polovina 18. veka, Leskovice u Podgorini, Đurđevdan.

-Boškovići, druga polovina 18. veka, Siječa Rijeka-okrug užički, Nikoljdan.

-Brankovići i Gligorići. Videti Gligorići i Brankovići.

-Vasiljevići 1 i Lukići. Videti Lukići i Vasiljevići 1.

-Vasiljevići 2, posle 1827. godine, Stara Reka u Podgorini, Đurđic.

-Vlajkovići, druga polovina 18. veka, Stara Reka u Podgorini, Jovanjdan.

-Gavrići, druga polovina 18. veka, Dragijevica u Podgorini, Đurđic, ista porodica sa Gavrićima u Brezovici.

-Georgijevići i Protići. Videti Protići i Georgijevići.

-Gligorići i Brankovići, prva polovina 18. veka, Mojkovići u Rađevini, Jovanjdan.

-Davidovići, posle 1827. godine, Čitluk u Azbukovici, Đurđevdan.

-Damnjanovići, druga polovina 18. veka, Miličinica u Podgorini, Đurđic.

-Đikići, Protići i Georgijevići. Videti Protići, Đikići i Georgijevići.

-Đukići, druga polovina 18. veka, Banat, Jovanjdan.

-Živkovići, druga polovina 18. veka, Vragočanica u Podgorini, Jovanjdan.

-Jevtići, posle 1827. godine, Dragijevica u Podgorini, Lazarevdan.

-Jolačići, druga polovina 18. veka, Vragočanica u Podgorini, Đurđevdan i Jovanjdan, uljezi u Đikiće.

-Kaurinovići, posle 1827. godine, Lika, Jovanjdan, uljezi u Đikiće.

-Kojići*, stara porodica, Nikoljdan.

*Kojići su stara porodica i danas na umoru i tek se pominje da postoji.

-Lukići i Vasiljevići, prva polovina 18. veka, Osat, Sv Grigorije.

-Markovići* 1, stara porodica, Đurđevdan.

*Markovići 1, stara sovljačka porodica je iz velike davnine i njeni potomci zovu se još: Bartulići, Nikolići, Tadići, Kulići, Andrići, Đurkovići i Mladenovići.

-Markovići 2, druga polovina 18. veka, Osat, Nikoljdan, uljezi u Kojiće.

-Matići 1, posle 1827. godine, Gvozdac-okrug užički, Jovanjdan uljezi u Đikiće.

-Matići 2, posle 1827. godine, Osladić u Podgorini, Jovanjdan, uljezi u Đikiće.

-Mijatovići i Popovići. Videti Popovići i Mijatovići.

-Milivojevići, druga polovina 18. veka, Balinović u Podgorini, Jovanjdan.

-Nenadovići, druga polovina 18. veka, Gornja Ljuboviđa u Azbukovici, Alimpijevdan.

-Petrovići 1, druga polovina 18. veka, Bijeljina, Nikoljdan.

-Petrovići 2, posle 1827. godine, Osat, Sv. Stefan Dečanski.

-Petrovići 3, posle 1827. godine, Vragočanica u Podgorini, Đorđevdan.

-Petrovići 4, posle 1827. godine, Vrelo, Jovanjdan, uljezi u Đikiće.

-Popovići i Mijatovići, prva polovina 18. veka, Miličinica u Podgorini, Nikoljdan, stara sveštenička porodica.

-Protići, Đikići* i Georgijevići, stara porodica, Jovanjdan.

*Protići, ranije Đikići, a preko Save i Georgijevići, su najveća sovljačka porodica, koja se uvek isticala i vodila prvu reč u okolini. Iz ove porodice je prota Lazar Georgijević u Ašanji, u Sremu, učitelj Prote Mateje. Lazar se odselio iz Sovljaka posle 1789. godine, a ovde je bio ranije pop i viđena ličnost, počem ga je ruski car Pavle darivao panagijom i naprsnim protojereskim krstom. Njega je u Sovljaku nasledio prote Stefan Protić, kojega i Joakim Vujić nalazi 1827. godine pri valjevskoj crkvi. Prota Lazar je umro 31. decembra 1792. godine a prota Stefan 27 aprila 1853. godine i oba su sahranjeni kod svojih crkava. Posle prote Stefana bila su još dva sveštenika, koji su mladi pomrli, pa ih posle nije bilo (misli se na sveštenike iz te porodice, op. Milodan). Protići danas čine najveći deo sela i u selu se zovu još i: Jankovići, Markovići, Jeremići, Đuričići, Petrovići, Panići, Đurići, Rankovići, Dragosavljevići i Aškovići.

-Ristivojevići, posle 1827. godine, Vragočanica u Podgorini, Đurđic.

-Savići, druga polovina 18. veka, Bosna, Jovanjdan, uljezi u Đikiće.

-Stamenkovići, posle 1827. godine, Poljanica, Jovanjdan.

-Stevanovići, prva polovina 18. veka, Radalj u Rađevini, Lučindan.

-Stojanovići, druga polovina 18. veka, Bosna, Nikoljdan.

-Strmošljeni, druga polovina 18. veka, Bela Krajina, Pantelijevdan.

IZVOR: Ljubomir Ljuba Pavlović „Antropogeografija valjevske Tamnave“, izdanje 1912. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.