Portal Poreklo objavljuje feljton Miodraga Nedeljkovića „Ko su Šumadinci“, koji je prvi put publikovan 2001. godine u dnevnom listu „Glas javnosti“
Spahija i knez Radovan Bakić
Takođe tri sela ima i Maluga, sin Nikole, zapovednik svih vlaha, koji je u to vreme, sa Milošem Belmuževićem iz Jagodine, najveći feudalac u Srbiji. U ovom popisu na području Zapadne Srbije Maluga ima stotinak sela, ali u Rudničkoj nahiji samo tri (Pakorađ, Matenjevo i Čačak). Po dva sela imaju „nevernik” Vuk (Gornji Lipovac i Tuleže), Jovan Rudevac (Komarice i mezra Komari), Radonja, sin Vicka (Šiljerozi i mezra Motrona), Bajica (Klenovce i Gornje Grabovce), Jovan Sabančić (Kamenica Žilince i Stal Brod) i knez Đurađ, sin Nikašina (Gornja i Donja Drača), a po jedno Oliver, sin Marka (Junkovac), Stepan, sin Vuka (Manojlovce), Đurađ, sin Stepka (Sujavac), Vojin, sin Budimira (Mečkobudi), Đura Dulić (Plaskovac) i Radosav sin Radiča (Donji Lipovac), primićur Dimitrije, sin Radovana (Šutci), primićur Rahoj, sin Boguna (Knić), primićur Raja, sin Božidara (Kneževac), primićur Vladislav, sin Vladimira (Kamenica), knez Božidar, sin Nikole (Podgrad – donji grad Borča), primićur Novak, sin Bogavca (Milakovac), primićur Jovaniš, sin Đurđa (Leskovac), primićur Bežan, sin Dabiživa (Vitkovac), primićur Vukosav, sin Radoča (Petropolje), primićur Vukosav, sin Berisala (Konjuša), dok po selo dele Dimitrije i Radivoj, sinovi Dobrosava (Kojnevo), Ivaniš i Petak, sin Dobrašina (Lepenac) i primićuri Ratko, sin Miliše i Petar Bogčić (Zakuta).
U ovom popisu se javlja kao spahija i knez Radovan Bakić, koji u ovom predelu ima samo jedno selo (Grivac), i to u području kaze Brvenik, dok mu u nahiji Užice pripada deset sela. Tako su Bakići, jedna od uglednih vlastelinskih porodica u staroj srpskoj državi, iz Starog Vlaha, gde im je matica, uzimanjem Grivca stupili na tle Šumadije.
U popisu 1516. godine će Todor, sin Dimitrija Bakića imati u posedu Manojlovce, a 1527. godine knez Vukan Bakić imaće u Šumadiji 30 sela. Iz ove porodice je Pavle Bakić, čijom je pogibijom u Slavoniji (1537. godine) prestala da postoji Srpska Despotovina u Sremu. Knezovi Bakići su pod Turcima odigrali vrlo značajnu ulogu, očuvavši se u hrišćanstvu, do poslednjeg, kada je knez Jovan Bakić u XVIII veku, pošto je lukavstvom posekao mnoge Turke, prebegao sa velikom porodičnom zadrugom preko Save iz sela Banje pod Venčacem, gde su bili Bakića dvori, čiji se ostaci i sada raspoznaju.
Manastiri u Rudničkoj planini su bili veoma važno kulturno središte još u vremenu Nemanjića. U vreme despotovine, kada je ovaj deo srpskih zemalja bio prenaseljen, jer se tu, bežeći pred najezdom Osmanlija, sticalo stanovništvo, kako naše, tako i inorodno pravoslavno, u ovom predelu je najviše manastira podignuto ili obnovljeno na starim temeljima. Sa narodom, koji se, usled kosovske pogibelji i neposredne opasnosti od inovernog osvajača, jatomice sklanjao na sever, dobegavalo je i srpsko monaštvo, naročito iz južnih krajeva, gde su bili najbrojniji duhovni spomenici iz vremena države Nemanjića, što je, kako ističe istoričar Đoko Slijepčević, „još više doprinosilo da se na teritoriji države despota Stevana poveća i broj monaha i broj manastira”.
Kod nas, i našoj nauci uopšte, nisu dovoljno istaknute, a izgleda ni uočene, najbitnije činjenice o manastirima u Rudničkoj planini, kako u pogledu njihovog broja i značaja, tako i višestrukog istorijskog doprinosa.
Mnoštvo manastira u Rudničkoj planini, koja je po svom položaju sredokraća puteva koji vode u razne srpske oblasti, nije imalo samo ulogu pribežišta, već, još više, dobilo je značaj spone sa drugim središtima, a kasnije je uzelo i vidnog učešća u pripremi narodnog oslobođenja.
IZVOR: Mile Nedeljković, “Ko su Šumadinci”, Glas javnosti 23. mart 2001. godine
Komentari (0)