Tomingaj i Deringaj u Lici

Kratak opis i istorija

Tomingaj i Deringaj su srpska sela na jugoistoku Like, u opštini Gračac. Naselja su nastala nakon 1712. godine, a u isto vreme nastaju Rudopolje, Dugopolje, Kijani, Omsica i Glogovo.

Stanovništvo ovih sela je uglavnom povezano, a naseljeno je iz okoline Knina, nakon Karlovačkog mira (1699). Turci su tom prilikom izgubili Ugarsku, Slavoniju, Liku i Baniju. Postoji i nekoliko rodova koji vode poreklo sa starog krajiškog zemljišta.

Deringaj je u svojoj istoriji duži period pripadao Bruvnu u kojem je 1861. bilo sedište četvrte krajiške satnije, koja se zvala “Sankt Peter”, a koju su činila sela: Bruvno, Deringaj, Mazin, Omsica, Podkremen, Podresnik, Rudopolje i Tomingaj.

Deringaj karakteriše, u Drugom Svjetskom ratu porušen, a nikad ne obnovljen, hram Srpske pravoslavne crkve Uspenja Presvete Bogorodice i rečica Otuća, koja većim delom svog 14km dugog toka protiče duž celog područja Deringaja.

Naselje Tomingaj je dobilo ime po proti Tomi Budisavljeviću, rođenom 1750. Njegova ćerka, Sofija Budisavljević, udala se za protu Nikolu Mandića. Od ovih Mandića vodi poreklo Teslina majka, Georgina Mandić.

U crkvenoj porti u Deringaju sahranjeno je nekoliko generacija sveštenika iz porodice Mandić, među kojima i ujak Nikole Tesle Toma Mandić.

Porodice u Tomingaju (stanje iz 1915. godine):

• Blanuša, Nikoljdan, 4 kuće
• Čanković, Jovanjdan, 14
• Ćalić, Jovanjdan, 10
• Dobrić, Đurđevdan, 8
• Dragosavac, Jovanjdan, 2
• Dukić, Stevanjdan, 2
• Jakšić, Vasilijevdan, 1
• Kokot, Jovanjdan, 3
• Mamuzić, 2 
• Mandić, Lazarevdan, 21
• Milovanović, Stevanjdan, 14
• Mrdalj, Đurđevdan, 12
• Opalić, Petrovdan, 13
• Ostojić, Nikoljdan, 14
• Popović, Jovanjdan, 21
• Poznić, Jovanjdan, 3
• Radaković, Nikoljdan, 3
• Samardžija, 9
• Selaković, 4
• Vučković, Nikoljdan, 6
• Zorić, Đurđevdan, 1
• Zubović, Aranđelovdan, 1
• Žeželj, Đurđevdan, 4
• Žutić, Jovanjdan, 3

Porodice u Deringaju (1915.):

• Dukić, Stevanjdan, 13
• Kolundžić, Đurđevdan, 9
• Miljuš, Jovanjdan, 29
• Petrović, Đurđevdan, 1
• Tojagić, Sv. Kozma i Damjan, 23

Porodice koje se ne pominju u Deringaju na popisu iz 1915. godine, ali su tu prisutne u kasnijem periodu

• Švonja, Lazarevdan
• Surla, Nikoljdan
• Pokrajac, Nikoljdan
• Obradović, Jovanjdan
• Veselinović, Petrovdan
• Žeželj, Đurđevdan
• Žutić, Jovanjdan
• Vučković, Nikoljdan
• Zubović, Aranđelovdan
• Blanuša, Nikoljdan
• Dobrić, Đurđevdan
• Milovanović, Stevanjdan

Srbi iz Deringaja i Tomingaja kao dobrovoljci u Prvom svetskom ratu

Deringaj:

• Miljuš Filipa Tomo

Tomingaj:

• Blanuša Gaje Jovan
• Blanuša Petra Rade
• Blanuša Rade Tomo
• Brujić Đurđa Dmitar
• Brujić Đorđa Stevan
• Vučković Jovana Lazar
• Vučković Jovana Stevan
• Dobrić Tome Dane
• Dobrić Toše Ilija
• Došen Dane
• Dragosavac Dane Ilija
• Dragosavac Đure Mane
• Dukić Jove Tomo
• Dukić Dane Tomo
• Žutić Rade Luka
• Milovanović Petra Dane
• Milovanović Davida Dušan
• Milovanović Jovan
• Milovanović Jovana Nikola
• Opalić Bogdan
• Samardžija Nikole Nikola
• Selaković Rade Milan
• Selaković Rade Stevo
• Sovilj-Ercegović P. Nikola
• Ćalić Jovana Đukan
• Ćalić Mladena Rade
• Čanković Mile Đuro

Fotografije sa groblja u Tomingaju (Tupale):

Izvor:

• Stjepan Pavičić, “Seobe i naselja u Lici”, 1962.
• Mile Sovilj, “Lika, Gračac – Brčini, Kijani, Deringaj, Omsica, Gubavčevo Polje i Glogovo”, 2019.
• Dušan Uzelac, “Srbi Like kao dobrovoljci u Prvom svetskom ratu”, 2008.

Autor: Nebojša Novaković