Poreklo prezimena Cerović

Stojan Karadžić, Vuk Šibalić: „Drobnjak i porodice u DROBNJAKU i njihovo porijeklo“, II dopunsko izdanje, Beograd, 1997, IŠ ‘Stručna knjiga’

CEROVIĆI

(žive u Tušinji)

Među prvim novljanskim porodicama koje su se naselile u Drobnjaku su i Cerovići, koji su došli iz sela Cerovice iz Nikšićkih rudina. Predanje kazuje da su oni s Kosorićima i Vulovićima porijeklom od tri rođena brata i da su im prezimena veoma stara, kao i da su sva tri bratstva donijela prezimena kojima se i danas prezivaju.

Cerovići su prvo naselili selo Borovac. Ono je bilo najisturenije prema Kričima, koji su živjeli u dolini Tare, a po Sinjajevini i Jezerima imali svoja pasišta i katune. Kasnije su iz Borovca prešli u Tušinju, gdje i danas žive. Zna se i to da je ovo bratstvo bilo jedno od najbrojnijih u vrijeme naseljavanja Drobnjaka.

Prvi Cerović o kome se nešto zna je Sekule, koji je živio u drugoj polovini 17. vijeka. Učestvovao je, kao drobnjački predstavnik, zajedno sa Nikolom Balotićem, na saboru održanom u manastiru Morači 1608. godine (S. Tomić: Postanak i organizacija nlemena Drobnjak – rukopis)..

Porodična tradicija zna za vojvodu Sima Cerovića, koji je živio u 17. vijeku. Simo je imao sina Đura, a Đuro Milovana. Milovan se odselio u Srbiju, u okolinu Kragujevca. Tamo je imao sina Mladena, čuvenog vojvodu iz Karađorđevog ustanka i predsjednika Praviteljstvujušćeg sovjeta. (S. Tomić: Drobnjak -Etnografski zbornik, IV – Beograd, 1902). Mladen se po ocu Milovanu prozove Milovanović. U Tušinji se i danas prepoznaju ostaci Milovanove kuće koji se zovu „Milovanova zidina“.

Vojvoda Simo imao je brata Novaka, a ovaj sina Nikolu, koji je bio knez. Njega su zvali Nikolica, vjerovatno zbog malog rasta. Poznat je kao pametan, plemenit i pomirljiv čovjek. Priča se da je išao u Carigrad više puta i da je kod sultana uspio da izdejstvuje neke povlastice za pleme Drobnjak – da skine „bišćaniju“ i „ćevš“. Narodno predanje mu zamjera što nije od Turaka oteo hajduka Lazara Pecirepa kada su ga Turci sprovodili preko Drobnjaka u Travnik. U narodu se kazuje da je Lazar, kad je vidio da ga neće osloboditi iz turskih ruku, prokleo Drobnjake govoreći da ih ubiju tri rđe: da im ne rodi žito, da im pokrepa mal (stoka) i da im udari bolest u pleme. Predanje dalje kazuje da se ova Lazareva kletva obistinila: te godine je u Drobnjaku bila takva suša da nije ništa rodilo, mal im je bez hrane pokrepao, a zavladala je i neka teška bolest od koje je mnogo naroda pomrlo.

Zna se da su svi današnji Cerovići u Drobnjaku od kneza Nikolice Cerovića. Nikolica je imao sinove vojvodu Rada, popa Marka, Stanka, Vasa i Iliju.

Stanko je poginuo na Brljevu u Pivi 1774. godine, u borbi s Reiz-pašom. Vojvoda Rade nije dugo vojvodovao – ubio ga je Mahmut-paša Bušatlija zbog toga što mu nije bio vjeran. Tada mu je poginuo i brat Marko, koji je bio pop; bio je veliki junak, a opjevan je u narodnim pjesmama. Od njega je ostala samo kćer Stana. Ona se udala za Maksima Gligorijeva Trebješanina, koji se, sa ostalim Trebješanima, odselio u Rusiju 1804. godine.

Od vojvode Rada ostali su sinovi: pop Milutin, Simo, Jovan i Lazar. Lazar se nalazio u vojsci bosanskog vezira, koja je opsjedala Skadar u drugoj polovini 18. vijeka i tada je komandovao jednim odredom Drobnjaka. Imao je sinove Neška i Sekula. Sekule Lazarev je bio poznati junak i jedan od zavjerenika i istaknutih učesnika u ubistvu Smail-age Čengića. Imao je dva sina – Milutina i Dimitrija. Milutin je imao devet sinova, od kojih je Mijat kao dobrovoljac došao iz Amerike da učestvuje u balkanskim i Prvom svjetskom ratu, dok je najmlađi sin Okica učestvovao u Prvom svjetskom ratu i u NOR-u 1941-1945. godine od prvih ustaničkih dana. Nosilac je Partizanske spomenice 1941. godine. Dimitrije Milutinov je poginuo u borbi sa Turcima. Ostao mu je sin Milić, zvani Sinan, čiji je sin Đorđije bio predsjednik Uskočke opštine i predsjednik Sreskog narodnooslobodilačkog odbora za šavnički srez krajem rata.

Neškov sin Gruban, istaknuti junak iz mnogih ratova, bio je prvo komandir, a zatim komandant Drobnjačkog bataljona 1876-1878. godine. On je bio i drobnjački plemenski kapetan.

Jovan Radov je bio seoski knez. Poginuo je u jednom sukobu s Piperima 1802. godine, kada su ovi pokušali da im plijene stoku. 0 ovom događaju je spjevana narodna pjesma.

Milutin Radov učio je školu za popa u Mostaru. Priča se da je tamo proveo dvanaest godina. Bio je pametan i hrabar. Aktivno je učestvovao u svim borbama koje su Drobnjaci vodili u njegovo doba s Turcima. Poslije poraza Drobnjaka u Pirnom Dolu, u Pivi, 1805. godine i pogibije drobnjačkog vojvode Stojana Karadžića, proto Milutin je, pod uticajem vladike Petra I, stao na čelo dijela Drobnjaka koji je prividno pristao na pokornost Turcima. Odlaskom paše Skopljaka iz Drobnjaka, početkom 1806. godine, pop Milutin organizuje drobnjačke čete da napadaju Turke, a Turcima je govorio da to rade Uskoci. U proljeće 1807. godine domami ga pljevaljski Hadži Mehmed-paša Selmanović u Pljevlja i posiječe.

Pop Milutin bio je oženjen Vidosavom, kćerkom Ćira Stijepovića iz Komarnice. S njom je imao sina Novicu, koji je rođen 1806. godine. Rano je ostao bez roditelja, pa su ga podizali stričevi. Završio je manastirsku školu, u manastiru Svetog Luke u Župi, kod popa Panta Ćuka. Postao je knez sela Tušinje u osamnaestoj godini. Bio je ranjen od jednog Bojića iz Morače, zbog osvete. Kasnije su se Bojići i Cerovići izmirili.

Novica je bio glavni organizator ubistva Smail-age Čengića, 23. septembra 1840. godine na Mljetičku. Zbog ovih zasluga vladika Rade ga je postavio za senatora. Prilikom bitke kod Borove glave, 26. oktobra 1840. godine, kad su Turci s velikom vojskom svetili Smail-agu, drobnjačka vojska je poražena, Drobnjak popaljen, opljačkan i razoren; Novica je kao glavnokomandujući drobnjačke vojske morao odstupati u Moraču, gdje je jedno vrijeme i živio. Bio je rado viđen gost na Cetinju, pa je s Njegošem često putovao u razne misije koje su tada preduzimane. Pratio je vladiku Rada na njegovom prvom putovanju u Italiju. Poslije smrti vladike Rada, Novica je bio u onoj grupi crnogorskih glavara koji su proglasili Pera Tomova, brata vladike Rada, za vladara Crne Gore (Risto Dragićević: Crna Gora krajem 1851, Istorijski zapisi, knj. XIV).

Novica je učestvovao u borbama koje su vođene 1852-1853. godine u Župi i Bjelopavlićima. Nalazi se među opsađenim Crnogorcima u manastiru Ostrog, odakle je pružen herojski otpor brojnoj turskoj vojsci, dok im nije stigla u pomoć crnogorska vojska i izbavila ih iz opsađenog manastira.

U Vukalovićevom ustanku (1857-1862) podigao je Drobnjak na oružje i protjerao turske posade iz Drobnjaka 1857. godine; iste godine je zajedno s vasojevićkim vojvodom Miljanom Vukovim zauzeo Kolašin, U bici na Muratovici, u Pivi, koja se odigrala 9. i 10. oktobra 1861. godine, nalazio se na čelu drobnjačke vojske. U ovoj bici teško je poražena Omer-pašina vojska. U decembru 1861. godine u bici s Turcima na Ravnome komanduje Drobnjacima i u ovom boju strahovito porazi Turke (dr Obren Blagojević: Piva -Beograd, 1971).

Godine 1894. radio je u komisiji (sa Valtazarom Bogišićem) na izradi Opšteg imovinskog zakonika (Đoko Pejović: Iz preliske V. Bogišića o pripremi drugog izdanja Opšteg imovinskog zakonika -Istorijski zapisi, knj. XVII).

Novica se ženio dva puta. Prva žena Gospava, bila je rodom od Todorovića iz Šipačna, a druga, Ruža Medenica iz Morače. Iz ova dva braka imao je osam sinova: prota Milutina, vojvodu Đura, Stanka, Marka, Perišu, Rada, Mihajila i Jevrema.

Proto Milutin istakao se u Hercegovačkom ustanku 1875/76-1878. godine. Imao je sinoveprota Mitra, Gavrila, koji je bio veliki župan, i Petra. U Hercegovačkom ustanku su se još istakli: Jovo – poginuo prilikom oslobođenja Nikšića od Turaka 1877. godine; Sava – poginuo na Smriječnu 1877. i Niko – poginuo u borbama za oslobođenje Bara 1877. godine.

Novičin sin Đuro bio je vojvoda, pa senator i ministar finansija u crnogorskoj vladi. Imao je sinove Mila (bio dvorski maršal), Pera i Aleksu.

Učestvovali su u balkanskim i Prvom svjetskom ratu i u bici na Mojkovcu ranjeni: Milosav, komandir čete, Mitar, desetar, Milivoje, Marko i Đorđije.

Stojan Mitrov je ličnost kojoj pripada čelno mjesto među istaknutim ličnostima NOB-a. On nije bio član Partije, ali njegovo opredjeljenje za NOP je bio putokaz za mnoge da se opredijele, pristupe pokretu i krenu u partizanske jedinice. Bio je predsjednik akcionarskog društva za izgradnju hotela „Durmitor“ na Žabljaku i može se smatrati pionirom razvoja žabljačkog turizma. Učesnik je konferencije rodoljuba koja je održana na Tjentištu 1942. godine. Bio je vijećnik Prvog zasjedanja AVNOJ-a u Bihaću, održanom novembra 1942. godine. Završio je svoj životni put u Četvrtoj neprijateljskoj ofanzivi kod Kalinovika 1943. godine.

Mato Mirkov je u NOP-u od prvih ustaničkih dana. Nalazio se na dužnosti partijskog sekretara u uskočkom kraju u najtežim danima rata 1941-1942. godine. Ostao je na terenu kao ilegalac koji je preživio sve ratne strahote do svoje pogibije kod Mojkovca 1944. godine.

Dragiša Radov – pop, učesnik NOP-a od prvih ratnih dana i istaknuti aktivista, uhvaćen je od strane neprijatelja, sproveden u zloglasni zatvor u Kolašin, odakle je sa ostalim rodoljubima doveden na Boan i strijeljan avgusta 1942. godine. Njegov otac Rade Stankov je bio veliki rodoljub i aktivista u NOP-u.

Anđa Jankova i Jovan Radivojev, borci Durmitorskog omladinskog bataljona, stali su u stroj Prvog bataljona Prve proleterske brigade, koja je pronosila slavu junačkih pobjeda širom naše zemlje. I Rosanda Radivojeva je aktivni pripadnik NOP-a od 1941. godine. Poginula je na Sutjesci 1943. godine. Mile Nikolin tek dorastao za pušku, ali još neiskusan, sa nepunih 17 godina, okončao je svoj kratki životni put na Poljima Kolašinskim 1942. godine, a njegova starija sestra Mara, udata za Milivoja Durkovića sa Žabljaka, doživjela je sve ratne strahote. Progonjena je sa svojom tek rođenom kćerkom od strane neprijatelja.

Dragomir-Dragi Milanov bio je u NOP-u od 1941. godine, najprije u Durmitorskom NOPO; od osnivanja Četvrte crnogorske proleterske brigade u njenom stroju, a kasnije komandant bataljona u Četvrtoj diviziji KNOJ. On je ratni vojni invalid i nosilac Partizanske spomenice 1941. Milosava Radova bila je u NOP-u od prvih ustaničkih dana, a od osnivanja Četvrte crnogorske proleterske brigade u njenom stroju; ona je ratni vojni invalid i nosilac Partizanske spomenice 1941. Anka Jovanova od prvih ratnih dana se priključila NOP-u kao aktivna i hrabra omladinka. Poginula je na Šćitu 1942. godine u stroju Prve proleterske brigade. Rade Savov bio je u NOP-u od 1941. godine, prvo u Četvrtoj crnogorskoj proleterskoj brigadi, zatim u Šestoj crnogorskoj, a kasnije u Primorskoj operativnoj grupi. Nosilac je Partizanske spomenice 1941.

Komnen Radivojev, pripadnik naprednog studentskog pokreta u predratnom periodu, jedan je od organizatora ustanka u pljevaljskom kraju. Nalazio se u sandžačkim jedinicama. Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i narodni heroj Jugoslavije. Gigo Cerović iz Nikšića jedan je od najhrabrijih ilegalaca i diverzanata na teritoriji Nikšića.

Vojislav-Vojo Perov bio je u NOP-u od 1941. godine, aktivni je učesnik 13-julskog ustanka, a u brigadi je od 1943. kada i gine u junu na Zelengori. Vojislava Aleksandrova iz Pljevalja rat je zatekao u Beogradu, odakle je krajem 1941. godine stigao u Prokuplje, gdje organizovano radi za NOP. Bio je načelnik štaba i zamjenik komandanta brigade, a kasnije komandant artiljerije Druge armije.

Darinka-Dara Milanova je pripadnik NOP-a od 1941. godine u Četvrtoj crnogorskoj brigadi u intendanturi Petog bataljona, a u Sedmoj omladinskoj brigadi referent saniteta bataljona (RVI i nosilac Partizanske spomenice 1941. godine). Darinka je udata Anđelić.

Radosav Vukašinov je bio istaknuti patriota i pripadnik NOP-a sa svojom porodicom. Poginuo je u Tušinji 1943. godine. Dragica Radosavljeva je bila pripadnik NOP-a od 1941. godine, aktivista na terenu i rukovodilac SKOJ-a, a od maja 1942. godine borac u Četvrtoj crnogorskoj proleterskoj brigadi.

Savo Milosavljev je bio pripadnik NOP-a od 1941, a od aprila 1943. u intendanturi brigade. Poginuo je u Zabrđu, pod Jahorinom, juna 1943. godine. Tomislav Radosavljev se s nepunih 14 godina priključio brigadi u kojoj je poginuo u junu 1943. godine u Mrežicama kod Foče. Momir Milošev, istaknuti skojevac, u brigadi je bio puškomitraljezac od 1943. godine, a poginuo je kod Brodareva 1943. godine. Jovan Jakovljev, pripadnik NOP-a od 1941. godine, od aprila 1943. godine bio je borac u brigadi, a poginuo je u junu 1943. godine na Vučevu. Miloš Radov, borac u brigadi od aprila 1943. godine, poginuo je u Zagarču kod Danilovgrada, januara 1944. godine. I Draginja Mirkova i njen brat Mato bili su pripadnici jedinica NOP- a. Ona je bila veliki aktivista na terenu. Poginula je u Tušinji 1944. godine. Milivoje Vulov bio je pripadnik NOP- a od 1941. godine, a u sastavu brigade od aprila 1943. godine. Ljubica Radosavljeva je takođe bila u NOP-u od 1941, a od aprila 1943. borac u brigadi. U redovima jedinica NOV-a iz ovog bratstva su bili: Stanuša Milanova, Stanica Jeftova, Obrad Milivojev, Milenka Mirkova, Ljubica Savova, Jovanka Savova, Jelena Mirkova, Ilija Radov, pripadnik NOP-a od 1941. godine, borac Četvrte i Sedme brigade, Rajko Nikolin, borac Sedme omladinske brigade od njenog osnivanja, Radomir Novakov, borac Sedme brigade od njenog osnivanja, a Maksim Milivojev je bio u stroju Sedme brigade od njenog osnivanja, u kojoj je ranjen. On je ratni vojni invalid. Bojana Savova, pripadnik NOP-a od 1942. godine, u Petoj brigadi bila je referent saniteta bataljona. Darinka Đorđijeva i Vuksan Mirkov su bili borci u Petom bataljonu Četvrte crnogorske proleterske brigade.

Osim do sada pomenutih, treba istaći Gavra Radomanova učesnika NOR-a i omladinskog aktivistu u Komitetu omladine šavničkog sreza, a kasnije istaknutog diplomatu i našeg dugogodišnjeg šefa Misije SFRJ pri OEPD-u u Parizu, imenovanog ambasadora u Saveznom sekretarijatu za inostrane poslove i pomoćnika saveznog sekretara za inostrane poslove SFRJ.

Cerovića ima iseljenih u raznim mjestima i o njima će biti više riječi u poglavlju o iseljenim porodicama.

Slave Đurđevdan, a prislužuju Nikoljdan.

_______________

CEROVIĆI u Krivoj Reci, u zlatiborskom kraju, došli su iz Tušinje 1807. godine. Kod njih su nešto kasnije došle i druge porodice Cerovića iz Tušinje, odakle su se Ilija i Arsenije sa porodicama doselili u Novo Momčilovo 1889. godine. Ilija je imao sinove: Vasilija i Nikolu, a Arsenije Tanasija i Andriju. Njihovi potomci sada žive u Novom Momčilovu, Prokuplju, Kragujevcu, Nišu, Beogradu i dr. Svi oni slave Đurđevdan.

Cerovića ima u Dobrotiću kod Prokuplja, selu Merovac, Kruševcu, zatim u selu Madžari u Skopskom polju gdje su se doselili 1918. godine; ima ih na Palama i u okolini Rogatice i Višegrada; u pljevaljskom kraju, Pljevljima i Vranešu; Nikšiću, Podgorici, Baru, Užicu, Bačkom Dobrom Polju i drugim mjestima širom naše zemlje.

IZVOR: Stojan Karadžić, Vuk Šibalić: Drobnjak i porodice u Drobnjaku i njihovo porijeklo, 1997, priredio saradnik portala POREKLO Vojislav Ananić