Poreklo prezimena, selo Geglja (Lebane)

Poreklo stanovništva naselja Geglja, opština Lebane – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Pusta Reka“. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj i tip naselja.

Geglja se nalazi na ridu koju čini vododelnicu Jablanice u Puste Reke. Njenih osam mahala: Šopska, Mitkinci, Stošinci, Spirinci, Vlajkovci, Šukurci, Tasinska Mahala i Rasovača – ranije samostalno selo, predstavljaju skupinu domaćinstava koje obično pripadaju jednom rodu, ali su razasuta po padinama ridova, pa se dobija utisak da je selo raštrkano, kao što izgledaju druga pustorečka sela. Okolna sela su: Krivača, Šilovo i Radinovac (jablanička) i Lalinovac, Štulac i Prekopčelica – pustorečka.

Ime sela.

Po jednoj legendi, Geglja je dobila ime na sledeći način: Svinjar iz Svinjarice je izgubio svoje svinje pa se u potrazi za njima je nagazio bosom nogom na trn pa je počeo gegati te je mesto dobilo ime Geglja. Po drugoj legendi, kada je carica iz Caričinog Grada bežala sa svojim ljubavnikom od razjarenog cara, u Štulcu je konjima otpao potkov, pa su konji povredili „bose“ noge počeli hramati-gegati te se mesto nazove nazove Geglja.

Vode.

Jedina tekućica u ovom selu je potok Rasovača, čije se izvorište nalazi u mahali Rasovača, čije ime i nosi, i to ispod rida na kome su ostaci muslimanske tekije na koti od 506 metara. Inače u selu postoje dva seoska bunara a i mnoge kuće imaju svoje bunare čija je dobina od 10 do 15 metara. Ima slučajeva da je izdanska voda tako bliska površini zemlje, da dopire gotovo do ivice bunara. I stanovnici sela Geglje su, kao i gotovo sva sela Puste Reke, počeli dovođenjem vode usvoj domove vodovodima koje izgrađuju udruženi meštani. Tako šest kuća mahale Rasovača imaju vodovod, četiri u mahali Mitkinci i šest u Šopskoj Mahali.

Postanak sela i prošlost.

Na lokalitetu Tekija, odakle se pruža pogled na mnogobrojna sela Puste Reke, postoje odlomci od vizantijske opeke. Osim toga, pored zapadnog zida tekije, na severnom i južnom uglu spolja, postoje dva četvrtasta, izgleda memerna, kamena, koja vire iz zemlje oko15 santimetara, dimenzija 1 h 1 metar. Sa mnogo osnova se može pretpostaviti da su ova dva kamena služila kao baza za stubove neke antičke građevine, najverovatnije ranovnizantijske crkve.

Na razvalinama ovog grada podignuta je od kamena sa drvenim vezicama četvrtasta zgrada tekije u kojoj su tri groba. Tekija je bila velika 8 metara širine i dužine.

Tekiju je kao sveto mesto posećuju Albanci ne samo jablaničkih sela, već i sa Kosova. Nju smatraju svetim i hrišćani, pa je u bolesti pohode, u nadi da će se izlečiti.

Uz tekiju je bio do Drugog svetskog rata i stan dervišov. Poslednji derviš se zvao Junuz Jakupović. Pošto mu je neko u toku rata ubio sina, Jusuf se iselio u Prizren a bugarska vojska u jednoj ofanzivi na partizane spalila je tekiju.

U Geglji danas postoji crkva posvećena Svetom Pantelejmenu. Sveštenik dolazi u crkvu na dan njene slave. Tada se narod okupi i u crkvenoj porti a omaldina veseli i igra.

Zemlje i šume.

Atar sela Geglja je veličine 697 hektara, od koje površine oranice i bašte zahvataju 202, voćnjaci 19, vinogradi 3, livade 75, pašnjaci 140, šuma 39 dok je neplodno 19 hektara.

Zemljište nosi ove nazive: Bunaja, Slavka, Suljine, Stankova Livada, Oranice, Gornje Njive, Crkvište, Tekijski Vis, Strana i Krivi Kamen, Janke Njive i dr.

Poreklo stanovništva.

Iako neposredno u susedstvu planine Goljaka, odnosno njegovih severnih ogranaka koji se protežu do Jablanice, odakle su se Arbanasi kao iz svoje baze, prebacivali u Pustu Reku i postepeno zauzimali, u Geglji se do oslobođenja zadržalo 17 srpskih kuća, čije potomstvo i danas živi u ovom selu.

Kao u slučajevima većine pustorečkih sela, i iz Geglje postoji stalan, ali blag, odliv stanovništva. Tako je ovo selo 1953. godine imalo 112 kuća i 686 stanovnika, 1961. godine 117 kuća sa 635 stanovnikaa 1971. godine broj kuća je iznosio 116 a stanovnika 602.

Sadašnje stanovništvo čine ovi rodovi:

Starosedeoci:

-Ivkovići.

-Mitići-Mitkinci.

-Stošići – Stošinci.

-Tasići-Tasinci.

-Miljkovići

-Stojanovići.

Doseljenici:

-Bogdanovići su doseljeni iz Gara.

-Marinkovići si iz Krive Reke.

-Anđelkovići ne znaju za svoje poreklo.

-Anđelkovići drugi ne znaju za svoje poreklo.

-Ignjatovići ne znaju za svoje poreklo.

-Zdravkovići ne znaju za svoje poreklo.

-Pešići su iz Gara.

-Stanojevići ne znaju za svoje poreklo.

-Kostići ne znaju za svoje poreklo.

-Mitići ne znaju za svoje poreklo.

-Stojanovići-Zunzari su iz okoline Vranja,

-Aleksići-Tirilovci ne znaju za svoje poreklo.

-Stevanovići-Piskuljci ne znaju za svoje oreklo.

-Stojkovići drugi ne znaju za svoje poreklo

-Stajići-Zverci ne znaju za svoje poreklo.

-Jovanovići-Međarci ne znaju za svoje poreklo.

-Stanisavljevići ne znaju za svoje poreklo.

Zanimanje stanovnika.

Stanovnici sela Geglja seju na svojima njivama pšenicu i kukuruz, kod kojih se useva javlja tržišni višak. Kod drugih poljoprivrednih kultura; sađenja pasulja, krompira i drugo, nema tržišnog viška, jer se gaje samo za domaće potrebe. Voće se uzgaja za rakiju i to obično šljive, mada ima i drugog voća, ali nema savremenih sorti. Vinograda ima vrlo malo. Zemlja je, obzirom da je na višoj diluvijalnoj ravni i na vododelnici Jablanice i Puste reke, atmosferska voda spira površinski sloj, pa je njena moćnost veoma mala a kvalitet „liska“, onaj prvi stadijum pretvanjaranja stene u zemlju.

Obzirom da obilje paše, u Geglji ima više uslova sa ekstezivno stočarstvo, a naročito za uzgoj ovaca. Nekada je u selu bilo više stoke nego danas. Sada svaka kuća u proseku gaji po dve krave. Ovaca ima malo.

Stariji muškarci su pečalbari, leti rade u raznim gardovima kao zidari i tesari, dok zemlju ostavljaju ženama i starcima. Omladina se orjentiše na školovanje.

Razvitak industrije u Lebanu, kao i prerastanje ovog malog mesta u veću urbanu sredinu, pogoduje Geglji koja je udaljena od Lebana oko 5 kilometara. To je dalo priliku mnogim mladim Gegljancima da se zašppsle u Lebanu a žive u svom rodnom selu. Sve ovo pak utiče na smanjenje iseljavanja stanovništva. Po broju polaznika osnovne škole u Geglji iznosi u školskoj 1973/74 godini 41 polaznika, sa dva odeljenja te se vidi da u selu ima mladih domaćinstava, dakle odliv stanovništva stagnira.

IZVOR:  Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Pusta Reka“. Priredio saradnik Porekla Milodan.