Poreklo prezimena, selo Graovo (Leskovac)

Poreklo stanovništva sela Graovo, Grad Leskovac, Jablanički okrug. Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Tamo gde je središnji deo Graova nalazi se kotlinica u kojoj je glavni atar i veći broj seoskih kuća. Kotlinica je otvorena prema severu dolinom Graovske Rečice.

Vode.

Stanovnici Graaova obiluju dobrom pijaćom vodom, koja se doboja iz izvora i bunara. Poznatiji izvori su: Smederevac, Lašinac, Tatarci i Virovi. Na potesu Drenovoj Čuki izbija oko 50 izvora.

Zemlje i šume.

Nazivi potesa u ataru ovog sela su: Drenova Čuka, Orlovac, Tumba, Komin, Jasenova Čuka, Bujevac, Oskoruša, Staro Selo, Selište, Crkvište i Bistrička Reka.

Tip sela.

Graovo je umereno razbijenog tipa. Podeljeno je na Donju i Gornju Mahalu. U tim mahalama postoje posebne rodovske grupe kuća. U Graovu je 1959. godine bilo 120 kuća.

Starine u selu.

U Graovu, na dnu pomenute kotlinice, jedno mesto s zove Latinsko Crkvište. Tu se vidi „gramađe sa kamenjem“. Oko crkvišta postoji „Latinsko Groblje“. Starih grobova ima i na mestima Bujevac i Oskoruša. U narodu se priča da ove starine potiču od stanovnika koji su ovde živeli pre osnivanja današnjeg sela.
Govori se da su nekada na zemljištu Graova boravili neki Tatari. Za njih se kaže „da su jeli ljude“. Kasnije „kada se nakupio srpski narod“, Tatari su bili najureni. Po njima je ostao naziv Tatarci.

Postanak sela.

Današnje Graovo osnovano je od doseljenika. Ti doseljenici su bili preci današnjih rodova koji slave Aranđelovdan. Kada su oni došli „ovde je bila pustinja“. Selište je mesto koje se nalazi u dnu pomenute kotlinice. Tu su bile prve kuće današnjeg sela. Do druge polovine XIX veka sve seoske kuće (18) nalazile su se na Selištu. Zatim je nastalo raseljavanje naselja, zbog potreba stočarstva meštani su počeli graditi kuće po celom ataru. Potes Staro Selo leži u istočnom delu naselja. Tu je danas seosko groblje. Na Starom Selu imali su kuće preci nekih rodova sada naseljenih u Donjoj Mahali.
Za vreme Turaka u Graovo je leti dolazio spahija iz Vranja. Njemu su seljaci „za desetak“ vršili žito na gumnu kod današnje škole. Priča se da su kroz ovaj kraj Grdeličke Klisure s’ vremena na vreme prolazili „Arnauti Dibrani“. Zapamćeni su po pljačkanju srpskog stanovništva.
Seoska slava je Markovdan. Tada se meštani sa gostima skupljaju na mestu Smederevac kod današnje škole. Tu postoji krst. O većim, praznicima meštani Graova posećuju crkvu u Mrtvici.
Za vreme Drugog svetskog rata Bugari su u Graovu pobili 64 muškarca, nešto žena i dece. Govori se da su Bugari tada sami rušili železničku prugu u Grdeličkoj Klisuri samo da bi našli povod za ubijanje Srba.

Poreklo stanovništva.

Stanovništvo Graova potiče od predaka, koji su doseljeni. Najveći njihov deo vodi poreklo od Bjelopavlića u Crnoj Gori. Rodovi su:
-Baba Janinci, Novkovci, Katričani, Dolinci, Baba Elenci, Velikinci, Nikolinci, Cokarinci, Miloševi, Cakinovci, Vrginci, Midžinci, Perinci i Meandžinci. Svi slave Aranđelovdan. Ovi rodovi potiču od pretka Ilije, poreklom iz Bjelopavlića u Crnoj Gori. Postoji predanje da je u doba kada su Turci poharali i porobile Bjelopavliće 1767. godine neka njihov grupa bila iseljena iz Crne Gore. Oni su se naselili u Kopaoniku. U toj grupi bila su tri brata sa sestrom. Jedan od te braće zvao se Ilija i on se uglavnom bavio kiridžulukom. Jednom je Ilija zatekao sestru sa Turcima. On je sve njih pobio. Iz toga sa braćom i živom stokom, posle izvesnog lutanja, doselio u Grdeličku Klisuru. Ilija se stalno nastanio u Graovu, drugi brat se naselio u Robindelu a treći u Repištu ili Džepu. Od brata u Robindelu nema potomaka. U Repištu, odnosno Džepu ne zna se šta se dogodilo sa potomcima Ilijinog brata. Jedan današnji seljak u Graovu, potomak od pomenutog Ilije, naveo je ovu geneaologiju: Petar, 75 godina-Mladen-Peša-Mihajlo-Ilija.
-Terzinci, Vračarci, Anđelinovci i Pošunci, slave Nikoljdan. Njihovo poreklo se ne zna. Poslednja dva roda potiču od istog pretka.
-Crnogorci, Stevanjdan su doseljeni odnekuda. Njihov predak, prilikom izgradnje železničke pruge („kada su bili Italijani“), radio je u Devojkinom Kamenu. On je tada dobio nadimak Crnogorac. Od njega potiče ime ovog roda, čije su kuće u potesu Oskoruša.
-Klisurci, Nikoljdan, doseljeni su iz sela Klisure blizu Vlasine.
Posle njih se niko više nije doselio u Graovo.

Iseljenici.

-Rančićevci su se iselili u Grdelicu, deo zvani Selo. Oni su grana onih rodova čije je poreklo iz Crne Gore.
-Mišinci su se iselili u Džep.
-Jedna grana od rodova poreklom iz Crne Gore iz Graova se odselila u selo Gradnja u okolini Leskovca. Tamo se zovu Miloševići.

IZVOR: Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.