Poreklo stanovništva sela Erdeč, Gradska opština Stanovo, Grad Kragujevac – Šumadijski okrug. Prema knjigama Todora Radivojevića „Naselja u Lepenici“ i „Lepenica“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Erdeč je na obema stranama rečice Erdečice, koja utiče s’ desna u Grošničku Reku, niže grošničke crkve.
Vode.
Stanovnice Erdeča služe se poglavito živom vodom, jer su tek počeli kopati đermove. Selo ime četiri bunara-izvora: Zmajevac i Korita u Brđanima, Bučje i Hajdučku Vodu u Potočanima. Kopanih đermova ima devet.
Erdečica plavi seoska polja samo kada su velike vode. A Suvi Potok nikada.
Zemlje i šume.
-Ziratna zemlja je skora sva van sela na odstojanju do jednog časa hoda od krajnjih seoskih kuća. „Selske“ šume i utrine su na Kukovim Lipama, Krivoj Kosi, Ravnoj Kosi, Jasiku, Sepcu, Mocinoj Kosi, Staninooj Kosi, Dubokoj Livadi, Miloševoj Bašti i Parlogu. One zahvataju prostor od 228 hektara.
Atar Erdeča veliki je 846 hektara a bez pomenutih zajednica 618 ha. Od ovoga dolazi na ziratno zemljište 583 ha – njive 476 i livade 107, a na šume 35 hektara.
U ataru ovog sela svoja imanja imaju meštani Boljkovca i Beloševca, a i meštani Erdeča imaju svoja imanja u pomenutim selima.
Tip sela.
Selo ima tri kraja; Potočane, Brđane u Suvi Potok. Idući niz reku najpre dolaze Potočani na obema stranama. Niže njih, na desnoj strani, pod Kukovim Lipama je Suvi Potok na obalama istoimenog potočića koji utiče s desna u Erdečicu. Na desnoj strani ove rečice, pod brdom Koritima je kraj Brđani, kroz koji teče bezimeni potočić.
I u Erdeču ima kućnih grupa jačih rodova. Takvi su u Potočanima Džajovići i Živanovići a u Brđanima Sedlarevići.
Ime selu.
Meštani pričaju da je njihovo selo dobilo ime po nekom turskom spahiji Erdeku, koji je sedeo u Kragujevcu i ubirao prihode od ovog sela. Međuti, tačnost ovog kazivanja ne može se potvrditi.
Starine u selu.
-Zapadno od Erdeča, na kosi više današnjeg seoskog groblja bilo je neko staro groblje, koje meštani zovu Madžarsko Groblje, ali ne znaju ništa reći o njemu. Danas nema traga od njega a ranije je bilo kamenih belega, koje su Erdečani razneli i upotrebili za svoje građevine.
Više sela do Jasika na Planini je Zbegovište, gde su nekada bili zbegovi. Ovde se još raspoznaju tragovi neke stare tvrđave. Narod misli da je tu bio grad, koji je sazidala srpska despotica „prokleta Jerina“ i naziva ga „Jerinin Grad“.
Postanak sela i poreklo stanovništva.
Erdeč je osnovan pre 160 godina. Zasnovala su ga dva roda, koja su ovde došla u zbeg. To su Džajovići i Milićani, koji danas u selu imaju 13 kuća.
Od krajeva je najstarijeg postanka Potočani, kojim je udaren temelj ovom naselju. Brđani su zasnovani u doba Kočine Krajine a Suvi Potok za vreme Prvog ustanka.
Od 1900. godine počeo se stvarati nov, četvrti kraj na mestu zvanom Panjevac kod Parloga, koji se ovde računa u Potočane i ovaj kraj nastaje ne trlima.
Erdeč nije unesen ni u jednu od do sada pomenutih karata, koje su izašle do 1853. godine i na kojima je, pored većih zemalja i oblasti, predstavljena i Lepenica.
On se pominje u Upisniku 1818. godine, Popisniku 1822. godine, Vukovoj Danici 1827. godine i u Pirhovom Putovanju 1829. godine.Na svim tim mestima pravilno je zabeležen osim u Gavrilovićevom rečniku iz 1846. godine je zabeležen kao Erdečđ a u Pirhovom originalu kao Erdetsch.
Selo je raslo poglavito novim doseljavanjem, koje je vršeno za vreme svih daljih perioda doseljavanja posle njegovog osnivanja. Za vreme Koline Krajine dobilo je 3 roda, Prvog ustanka opet 3 a posle 1815. Godine 9 rodova.
Erdečko stanovništvo je doseljeno iz 8 oblasti. Stara Srbija je dala 5 rodova, Lepenica 4 roda, Crna Gora dva roda a Resava, Srem, Bugarska, Jasenica, Belica i Nišava po jedna rod.
Od 17 rodova osam ih je ovamo došlo u zbegove, 5 rodova su uljezi, dva na kupljeno imanje, dunđerin i dovodak po jedan rod.
Poreklo porodica:
Redni broj–prezime (ogranci)-odakle su doseljeni-Krsna slava.
Doseljeni u periodu od 1737. do 1787. godine:
-155, Milićani, Kuči (Crna Gora), Mitrovdan.
-229, Džajovići (Džajovići, Novakovići, Vidakovići i Đorđevići), Džaja u Crnoj Gori, Nikoljdan.
Doseljeni u periodu od 1788. do 1803. godine:
-259, Vasiljevići, Kloka (Jasenica), Sv. Vrači.
-309, Đokovići, Peć, Aranđelovdan.
-394, Milenkovići (Jakovljevići, Petrovići i Stevanovići), Peć, Nikoljdan.
-485, Sedlarevići (Sedlarevići, Milovanovići i Tanasijevići), Sedlare (Resava), Đurđevdan.
Doseljeni u periodu od 1804. do 1814. godine:
-693, Živanovići, Srem, Đurđic.
-911, Novakovići, Belo Polje (Stara Srbija), Aranđelovdan.
-942, Petrovići, Novi Pazar, Novi Pazar, Aranđelovdan.
Doseljeni u periodu od 1864. do 1903. godine:
-1615, Jovanovići, Pirot, Nikoljdan.
-1737, Lazarevići, nepoznato (Lužnica), Sv. Petka.
-1817, Mijailovići, Kolašin (Stara Srbija), Mratindan.
-1977, Miloševići, nepoznato (Mala Pčelica), Nikoljdan.
-2100, Minići, Sugubina (Belica), Mitrovdan.
-2182, Lazarevići, nepoznato (Lužnica), Alimpijevdan.
-2184, Milosavljevići, nepoznato (Divostin), Sv. Vrači.
Ostali podaci o selu.
Selo je 1903. godine imalo 17 rodova u 47 kuća sa 209 stanovnika a 1910. godine broj kuća je ostao isti a broj stanovnika povećao sa na 259 da bi na dan 31. januara 1921. godine u selu je živelo 218 stanovnika.
Groblje je na mestu zvanom Spahine Livade između Brđana i Panjevca.
Litija se nosi na Spasovdan.
Napomena: Urbani deo sela Erdeč je 1991. godine ušao u sastav Grada Kragujevca.
IZVOR: Prema knjigama Todora Radivojevića „Naselja u Lepenici“ i „Lepenica“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)