Poreklo prezimena, varoš Kupres

Poreklo stanovništva varoši Kupres. Stanje iz 1920-21. godine. Prema istraživanju Borivoja Milojevića “Kupreško, Vukovsko, Ravno i Glamočko polje”. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.

Privredne prilike.

U Kupresu po dve-tri kafane, hlebarnice, piljarnice i hana, i više trgovina mešovitom robom. Naročito se troši tuzlanska so, jer na jednu ovcu treba preko leta kilogram soli.

Položaj i tip.

U severoistočnom obodu Kupreškog Polja, između vrha Plazenice (1766 m) i Malog Stožera (1629 m) leži proslop Velika Vrata, visok 1384 m. Ovom presedlinom vodi put iz doline Vrbasa (i iz .Bosne) preko Kupreškog Polja u Livno. Ispod ove presedline, na putu, leži Kupres. Kuće su po sgranama i temenu niske kose.

Po tipu, Kupres je drumsko naselje. Glavna ulica je oko puta, koji ide stranom doline. U njoj su trgovine i kafane. Ovaj glavni deo je nov. Ranije je središni deo grada bio na bregu, oko džamije, opasan ogradom. Središte varoši se premestilo zatim na stranu, prilagođavajući se saobraćaju. Pre ceste stari put, staza, vodio je pored grada; druga staza je išla iznad Odžaka. Obe su izbijale na prevoj Velika Vrata.

Starine i poreklo stanovništva.

U Kupresu je bio grad od borovih debala, visokih 3 m, i gore zašiljenih. Na gradu su bile tri kule (“tabije”); jedna od njih bila je okrenuta polju, druga Velikim, a treća Malim Vratima. Na kuli, okrenutoj polju, bila su tri topa; odneti su oko 1858. god. Grad je bio eliptičan, a kule trouglaste. Na gradu su bile dve velike kapije za kola, dva kapidžika i gvozdeni mandali. Pred Okupaciju „drvlje“ na gradu je bilo „izgnjilo“ i grad opao. Svet je onda drva razneo.

Oko 1860. godine u gradu su živele ove muslimanske porodice:

Fazlibegovići (danas 3 kuće). Njihov ded Fazli-beg odelio se od Husein-bega u Osmaalijama i otišao na materinstvo u Stražbenicu. Tu je preživeo prvu kugu (oko 1770. god.) i došao u Kupres. Ovde je umro druge kuge (oko 1785. god.);

Brčići (danas 6 k, težaci). Oni su živeli u Ratkovini i „od četa“ su se sklonili u grad, početkom 19. veka;

Mandžukići (danas 14 k, težaci i agice). Njihov praded je došao početkom 19. veka kao kuvar uz nekog pašu. Ovaj ga je naselio u Kupres i kupio mu čitluk u Olovu.

Nepoznatog porekla su:

Ramčići, danas 1 k, težaci;

Keško, danas 2 k, kasapi i telali ;

Pilići, danas 2 k, težaci. Zna se da su ovde od sredine 19. veka;

Bećirbegovići, danas 3 k, težaci;

Druško. Otac mu je bio u službi kod Idrizbegovića, i Idriz-beg ga je naselio u Kukavice pred Okupaciju;

Burzić;

Ahmić i Ćemal, 1 k, kolar. U gradu je bilo oko 20 kuća muslimana. Njima su okolni seljaci radili begluke.

„Kršćani“ se nisu smeli tada naseljavati u Kupres. U gradu su živela svega četiri katolika, koji su bili turski izmećari i imali u gradu kućice. To su:

Maleš, danas 1 k, težak. Njegov predak bio je sluga kod Mandžuka;

Papić 1 k;

Blatančići (staro prezime Vukovići) danas 2 k, trgovci. Njihov otac bio je u službi kod Mandžuka;

Prapetar 1 k.

Tek pred Okupaciju i posle nje počeli su se u Kupres naseljavati kršćani“.

Pred Okupaciju i pre ove doselili su se:

Brkani, 8 k, nadničari, iz Olova;

Ercezi, 2 k, iz Osmanlija;

Kosterović 1 k, musliman, kafedžija, iz Livna;

Mišić, 1 k, hlebar, iz Suhog Polja. Otac mu je došao iz Golinjeva (kod Livna) kao kuvar fratrima u Suho Polje;

Meštrović, 1 k, trgovac iz Livna;

Radić (Kebo) 1 k, iz Goravaca;

Rebrine, 2 k, trgovci, doselili su se iz Brda;

Sučići, 3 k, iz Suhog Polja. Njihov otac je doselio iz Livna u Suho Polje i bio sluga kod fratara. Oni su mu u Kupresu otvorili radnju; i Vile, 2 k, stolar i težak, iz Olova.

Posle Okupacije doselili su se:

Ćaleta, 1 k, iz Osmanlija;

Čolići, 2 k, iz Osmanlija;

Radman, 1 k, gostioničar, iz Livna. Bio je najpre sluga kod fratara;

Spremo, 1 k, trgovac, iz Begova Sela;

Tomas, 1 k, stolar iz Poriča;

Vujičić, 1 k, hlebar, iz Livna;

Džale, 2 k, težaci, iz Goravca.

Krajem 19. veka doselili su se:

Adžage, 2 k, iz Bilog Potoka;

Burkić, 1 k, muslimani, iz Golinjeva (u Livanjskom Polju). On je došao u službu kod Mandžuka;

Barišić, 1 k, trgovac, iz Koprivnice;

Galić, 1 k, bakal, iz Koprivnice;

Kutleša, 1 k, trgovac iz Livna;

Ledići, 2 k, težaci, od Livna;

Meškić, 1 k, težak, iz Donjeg Vakufa. Otac mu je došao kao džamijski hodža;

Radić, 1 k, iz Goravca;

Terkalo, 1 k, težak, iz Juriča.

Početkom 20. veka doselili su se:

Antić, 1 k, hlebar, od Bugojna;

Aničići, 2 k, težaci, iz Osmanlija;

Brnos, 1 k, iz Alajbegova Odžaka;

Čički, 3 k, kafedžije i obućari, iz Goravca;

Čaja, 1 k, cipelar, iz Livna;

Fejzići, 2 k, kovači, iz Županjca;

Huseinbegovići, 2 k, trgovci, iz Osmanlija;

Ercezi, 2 k, nadničari, iz Osmanlija;

Ivančić, 1 k, trgovac, iz Crniča (kod Bugojna);

Idrizbegović, 1 k, beg, iz Vrila;

Jurkić, 1 k, trgovac. iz Livna;

Kuštro, 1 k, nadničar, iz Vrila;

Lozančić, 1 k, handžija, iz Mlakve;

Livančić, 1 k, radnik, iz Zlosela;

Milorad, 1 k, cestar, iz Livna;

Mešan, 1 k, iz Brda;

Orozović, 1 k, radnik, iz Bilog Potoka;

Tokić, 1 k, trgovac iz Zlosela;

Terkalo, 1 k, težak, iz Juriča;

Tustonjić, 1 k, težak, iz Livna;

Vučak, 1 k, handžija, iz Zlosela;

Duvnjak, 1 k, nadničar, iz Donjeg Malovana;

Džaje, 36 k, težaci i handžija, iz Koprivnice. Poreklom su od Livna; odatle su došli u Vrila, a iz Vrila su otišli u Koprivnicu.

IZVOR: Borivoje Milojević – Kupreško, Vukovsko, Ravno i Glamočko Polje. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić