26. decembra 1968. – U Saveznoj narodnoj skupštini usvojeni su amandmani na Ustav SFR Jugoslavije, kojima se širi autonomija pokrajina i one dobijaju status sličan republikama. Pokrajine su dobile pokrajinski Ustavni zakon, čime je otvoren put gotovo potpuno samostalnoj zakonskoj, izvršnoj i sudskoj vlasti. Pokrajini Kosovo i Metohija uveden je naziv Kosovo.
Evo kako su glasili amandmani kojima je prokrčen put težnjama albanskih separatista:
USTAVNI AMANDMAN VII
Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju sačinjavaju: Socijalistička Republika Bosna i Hercegovina, Socijalistička Republika Makedonija, Socijalistička Republika Slovenija, Socijalistička Republika Srbija sa Socijalističkom Autonomnom Pokrajinom Vojvodinom i Socijalističkom Autonomnom Pokrajinom Kosovom koje su u njenom sastavu, Socijalistička Republika Hrvatska i Socijalistička Republika Crna Gora.
Ovim amandmanom zamenjuje se odredba člana 2. stav 1. Ustava.
USTAVNI AMANDMAN XVIII
1. Socijalistička Autonomna Pokrajina Vojvodina i Socijalistička Autonomna Pokrajina Kosovo nastale su u zajedničkoj borbi naroda i narodnosti Jugoslavije u narodnooslobodilačkom ratu i socijalističkoj revoluciji i, na osnovu slobodno izražene volje stanovništva — naroda i narodnosti pokrajina i federalne Srbije, udružile su se u Socijalističku Republiku Srbiju u okviru Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
2. Autonomne pokrajine su socijalističke demokratske društveno-političke zajednice sa posebnim nacionalnim sastavom i drugim osobenostima, u kojima radni narod ostvaruje društveno samoupravljanje, uređuje pokrajinskim zakonima i drugim propisima društvene odnose, obezbeđuje ustavnost i zakonitost, usmerava razvitak privrede i društvenih službi, organizuje organe vlasti i samoupravljanja, obezbeđuje ravnopravnost naroda i narodnosti, stara se o pripremanju i organizovanju odbrane zemlje i o zaštiti Ustavom utvrđenog poretka i vrši druge poslove od zajedničkog interesa za politički, privredni i kulturni život i razvitak pokrajine, — osim poslova od interesa za republiku kao celimi koji se utvrđuju republičkim ustavom.
Prava i dužnosti autonomne pokrajine utvrđuju se pokrajinskim ustavnim zakonom u skladu sa načelima Ustava Jugoslavije i sa republičkim ustavom.
Za vršenje zadataka i poslova iz oblasti Ustavom utvrđenih isključivih prava i dužnosti federacije, na teritorijama autonomnih pokrajina odgovorne su i autonomne pokrajine u okviru svojih prava i dužnosti, utvrđenih u skladu sa ustavom.
Federacija štiti Ustavom utvrđena prava i dužnosti autonomnih pokrajina.
U slučaju nesaglasnosti saveznog zakona i zakona pokrajine, do odluke Ustavnog suda Jugoslavije primenjuje se savezni zakon.
3. Teritorija autonomne pokrajine ne može se menjati bez saglasnosti skupštine autonomne pokrajine.
4. Autonomna pokrajina ima vrhovni sud i druge pravosudne organe. Vrhovni sud pokrajine vrši za teritoriju pokrajine prava i dužnosti republičkog vrhovnog suda. Način obezbeđivanja jedinstvene primene zakona od strane vrhovnog suda pokrajine i vrhovnog suda republike utvrđuje se u skladu sa republičkim ustavom.
Pokrajinska skupština ima pravo da pred Ustavnim sudom Jugoslavije pokreće postupak za ocenjivanje ustavnosti i zakonitosti. Isto pravo ima pokrajinsko izvršno veće, osim u pogledu ocenjivanja ustavnosti i zakonitosti pokrajinskih zakona…
USTAVNI AMANDMAN XIX
1. U Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji narodi i narodnosti su ravnopravni. . .
2. Radi ostvarivanja ravnopravnosti naroda i narodnosti, zakonom i statutom društveno-političke zajednice i opštim aktima radnih i drugih organizacija obezbeđuje se primena ravnopravnosti jezika i pisama naroda i narodnosti na područjima na kojima žive pojedine narodnosti, i utvrđuju se način i uslovi njihove primene,
3. Pripadnici narodnosti imaju, u skladu sa ustavom republike i sa zakonom, pravo na upotrebu svog jezika u ostvarivanju svojih prava i dužnosti, kao i u postupku pred državnim organima i organizacijama koje vrše javna ovlašćenja.
IZVOR: Službeni list SFRJ, br. 55/1968.
Komentari (0)