3. novembra 1970. – U Denveru (SAD) umro poslednji jugoslovenski kralj Petar II Karađorđević.
Prvorođeni sin kralja Aleksandra I i kraljice Marije, rođen je 6. septembra 1923. godine u Beogradu. Kumovi na krštenju su mu bili engleski kralj Džordž VI i njegova žena Elizabet Bouz-Lajon. Posle osnovnog obrazovanja koje je stekao na Dvoru, pohađao je Sandroid školu u Engleskoj, iz koje se vratio posle atentata na njegovog oca 1934. Pošto je tada bio maloletan, kraljevska vlast preneta je na Namesništvo na čelu sa knezom namesnikom Pavlom Karađorđevićem.
Početak Drugog svetskog rata (1939) stavio je Kraljevinu Jugoslaviju pred tešku odluku: da li da pristupi Trojnom paktu (Nemačka — Italija — Japan) ili da se suprotstavi neuporedivo snažnijem neprijatelju. Odluka kneza Pavla da potpiše ponuđeni ugovor naišla je na žestoke proteste u zemlji, koji su 27. marta 1941. doveli do krize Vlade ivojnog udara. Kralj Petar Drugi proglašen je punoletnim, i odmah preuzeo vlast od Namesništva. Jugoslovenska vojska bila je potpuno nespremna da se odupre invaziji nacističke Nemačke koja je usledila, i Jugoslavija je za jedanaest dana bila okupirana. Kralj Petar II bio je primoran da sa Nikšićkog aerodroma, zajedno sa Vladom, emigrira, prvo u Grčku, a zatim u Egipat. U junu 1941. stigao je u Englesku.
Za vreme svog izbeglištva Kralj Petar II je dovršio školovanje u Kembridžu, a potom se pridružio snagama britanskog Kraljevskog ratnog vazduhoplovstva. Uprkos slomu jugoslovenske vojske u zemlji su oformljena dva suparnička pokreta otpora. Prvi je bio Jugoslovenska vojska u otadžbini, poznata i kao Četnički ili Ravnogorski pokret, na čelu sa rojalistom, kasnije generalomDragoljubom (Dražom) Mihailovićem, Ministrom odbrane Vlade u izgnanstvu. Drugi je bio revolucionarni partizanski pokret, koji je vodio komunista Josip Broz — kasnije poznatiji kao Tito. Posledica je bio krvavi građanski rat.
Saveznici su najpre podržavali Mihailovića, a onda su se preorijentisali na Tita. Pod pritiskom Britanaca kralj Petar je pozvao snage pod komandom generala Mihailovića da se stave pod komandu komunističkih odreda Josipa Broza Tita. Godine 1944. Beograd je oslobođen od strane jedinica NOVJ i Crvene Armije. Postavilo se pitanje legitimiteta kraljevske vlasti. Dogovorom „Tito-Šubašić“ i pristankom kralja Petra II rešen je taj problem formiranjem prelazne vlade na čelu sa dr. Šubašićem. Ukazom kralja Petra II smenjen je general Mihajilović sa mesta ministra vojske i mornarice i na njegovo mesto postavnjen maršal Josip Broz – Tito.
Početkom 1945. godine, u sklopu dogovora o prelaznoj vladi, kralj Petar II se odrekao sve vlasti i političkih ingerencija u korist namesništva i nove vlade. Naredne godine (1945), u novembru, monarhija je ukinuta referendumom, a Jugoslavija se preobrazila i tokom više od četiri decenije ostala jednopartijska država pod vlašću Komunističke partije. Odluka o odricanju od svojih ingerencija i prenosu istih na namesništvo i vladu od strane jednog broja istoričara se smatra abdikacijom, dok drugi smatraju da nije nikada abdicirao.
Kralj Petar II Karađorđević u izgnanstvu je prvo živeo u Londonu sa svojom suprugom (oženio se grčkom princezom Aleksandrom 1944.) i sinom Aleksandrom, rođenim 1945. Politički je bio aktivan do smrti, tesno je sarađivao sa srpskom emigracijom. Poslednje godine života proveo je u Americi.
Posle duge i teške bolesti umro je u denverskoj bolnici 3. novembra 1970, a sahranjen je u crkvi Svetog Save u Libertivilu (SAD). U planu je da se njegovi posmrtni ostaci prenesu u zadužbinsku Crkvu Svetog Đorđa na Oplencu (kod Topole).
IZVOR: Vikipedija
Komentari (0)