Na današnji dan: Prva srpska armija oslobodila Beograd 1918.

1. novembra 1918. – Prva srpska armija pod komandom vojvode Petra Bojovića u Prvom svetskom ratu oslobodila je Beograd, prešavši posle proboja Solunskog fronta 500 kilometara pod borbom za samo 45 dana. Beograd je pod austrijskom okupacijom bio u periodu od 1. do 15. decembra 1914. godine, a zatim i od oktobra 1915. do 1. novembra 1918. godine.

U prvoj polovini oktobra 1918. glavnu ulogu u nastupanju srpskih snaga na sever imala je Prva armija vojvode Petra Bojovića. Druga armija vojvode Stepe Stepanovića, pak, po odluci glavnog savezničkog komandanta generala Franša d’Eperea, zadržana je na bugarskoj granici kao garant da Bugarska mora izvršiti uslove iz Solunskog primirja. Zatim je upućena da oslobodi Kosovo i Metohiju, da tamo ostavi Jugoslovensku diviziju, jedan puk („Jadranske trupe”) pošalje u Crnu Goru i protera austrougarske trupe koje su se povlačile iz Albanije, a onda glavninom snaga nastupi dolinom Zapadne Morave prema Bosni.

Prva armija je, u svom prodiranju prema Dunavu, za deset dana razbila sve austrougarske i nemačke snage u dolini Južne Morave i izbila pred Niš. Nemci su tu obrazovali novu liniju fronta, sa snagama znatno nadmoćnijim u odnosu na Prvu srpsku armiju. Poznata je depeša generala d’Eperea vojvodi Mišiću da zaustavi Prvu armiju ispred Niša do pristizanja ostalih savezničkih snaga, ističući da ta „armija srlja u avanturu”. Vojvoda Mišić je prosledio vojvodi Bojoviću depešu glavnog komandanta, prepuštajući mu da u konkretnom slučaju postupi prema sopstvenoj proceni. Prva armija vojvode Bojovića je nastavila borbu i u dvodnevnoj bici porazila znatno nadmoćnije nemačke snage kod Niša, 12. oktobra oslobodila grad i nastavila nemilosrdno gonjenje nemačkih i austrougarskih snaga prema Dunavu. Napredovanje srpskih armija prema graničnim rekama prouzrokovalo je unutrašnji slom Austro-Ugarske Monarhije i povlačenje nemačkih snaga iz Srbije.

Bilo je tačno 10 sati pre podne, 1. novembar 1918, kada je komandant Prve armije Srpske vojske vojvoda Petar Bojović na čelu Dunavske divizije stupio u prestoni Beograd.

Pobedonosni vojvoda Petar Bojović dočekao je 37 godina kasnije, 20. januara 1945. godine da ga u njegovoj 87. godine na smrt pretuče grupa partizana, koja je pokušala da ga iseli iz kuće u Trnskoj ulici 25. Njegovo telo na taljigama je prebačeno na Novog groblje, gde je sahranjen bez prisustva naroda.

IZVOR: RTS, Srbija – nacionalna revija, Politika