Portal Poreklo objavljuje feljton Miodraga Nedeljkovića „Ko su Šumadinci“, koji je prvi put publikovan 2001. godine u dnevnom listu „Glas javnosti“
Pod turskom upravom
Prirodno, sila Boga ne moli, Turci su sebi odvojili ono što im odgovara, po redu i starestvu – prvo za sultana, zatim za smederevskog sandžakbega, pa seraskere (vojne zapovednike), kadije, posadnike tvrđava i „ostale hodže i vaize”.
Sultanu (has padišaha) pripadaju tvrđava i grad Rudnik, selo Rudnik, Gornji Krasovci, Kolarica, Gornja Jablanica i Jarmenovci. U hasu smederevskog sandžak-bega su Stragari, Pridvorica (drugo ime Srebrnica), Masloševo, Jarebice, Visenovac, Polom, Dobra Luka, Zlošnica, Bojšince, Strpče Polje, Gornja Vrbava, Misača, Subovce, Kostovča Luka, Baničina, Gradac, Turčin, Branilovce, Maskar, Ratari, Rataj, Nekudim, Poloči, Pridvorica i Kaloperovac. Grabovac u Nekudimu pripada timaru Ivaza, seraskera Smedereva, a u timaru seraskerovog sina Ise su Istočić, Bukovica i Breznica.
U timaru Dogana Solaka su Divostin, Kopljari, Krepičevac, Donja Kamenica i mezre Bučkovce i Črnovac. U timaru Timurtaša, bivšeg ćehaje Šapca, nalaze se Radujkovce, Hlapovo, Kukuje, Gornji Lukar, Donji Lenar, Strmovo, Prekorečani i Vrbovac. Tatar Muratu pripadaju Gornje i Donje Vranovo, mezra Kozomar i selo Donja Blatnica. Posedu Isa Čelebije, sina Bali-bega Ihtimanca, pripadaju Bašin, Čučevo, Godinje i Rajkovac. Spahija Alija, sin Behadira, preminuo je, pa su mu timar, u kojem je selo Vatoševo, nasledili sinovi Musa i Murat. Labova Poljana u Lepenici je u posedu Jusufa, sin Jakuba, dok su u Timaru Mehmeda iz Trapezunta Zorovce, Dekan, Presečina, Železnik, Požegovac, Slatina, Čičikovac, Jarinovik i Topolova. Kizil Muradu pripadaju Žabare, Zagorica, Marinovac, Šatornja i Jošanica, a Ahmed-begu, sinu Kasim-bega, Saruhan, Svetlić, Kula Rudna, Koranino, Metohija, Brateševo, Radovanje i Donje Grabovce. Jusuf Divane ima samo Kamenicu (Vrbovac), a pod Mustafa-begom čašnigirom su Stopanja, Laznica, Donje Vranovo, Krbinac, Šenj, Limovce i tri prazne mezre – Resnik, Viterković i Kruševica.
Timaru Bozadži Ahmeda, seraskera Lepenice, pripadaju Gornja, Srednja i Donja Kamenica, Ustina, Gornji Gradac, Donje Grbice i mezra Budinlovce. Jusufu, sinu Ahmeda, seraskera tvrđave Rudnik, pripadaju Bukovna (Crkvine), Božurnja, Konina, Dobrača, Jablanovac i Istahor (Staor), Mevlani, kadiji Rudnika, pripadaju Jošanica, Blaznava, Ziminac, Vodice i Gundinjac, a Hamzi Iznipolu, posadniku tvrđave Rudnik – Jarušice, Petrovac i Jazikovica, dok su Gornja i Srednja Šatornja u posedu Ak Bijik Umura.
Po zauzeću Srbije (1459) Turci se učvršćuju u ovom delu Šumadije, u kojoj nalaze značajno privredno uporište za svoje dalje ratne ciljeve. U skladu sa turskim vojno-feudalnim uređenjem, zemlja se uređuje i počinje ubiranje prihoda. Otomanska carevina je tad u usponu, pa pokorena područja i nisu bezdušno izrabljivana. To sa druge strane doprinosi i uspostavljanju vidova saradnje sa inovernim fedulacima, koji prihvataju tursku vlast. Tako i u Srbiji deo hrišćana, nekadašnja vlastela, zadržava posede, ili dobija nove, a deo se uzdiže podređujući nacionalne i verske razlike svojim klasnim interesima.
Hrišćani spahije drže 64 sela (38 u Rudniku, 13 u Lepenici, 9 u Nekudimu i 4 u kazi Brvenik). U ovom predelu najviše sela drži Miloš, sin Radivoja (Dobrovodica, Uljarevo, Godačica, Guberevac i Drlupa), po četiri sela imaju Lazar (Vujince, Gornja Saračna, Raševka i Trečna), zatim Vukmirovi sinovi Stepan i Radosav (Markovica, Trnavica, Donji i Gornji Brežnik) i Vukašin, sin Radiča (Dragušica, Zabojnica, i dve mezre – Miževo, Gučar i Hrebin), dok po tri imaju Vukosav, sin Ratka (Gornji i Donji Cerovac i mezra Brest), Nikola Golić (Vinča, Vidrogi i Jablanovac), Jovan Resić (Lipnica, Bačul i Mali Salci), i Stepan Mažić (Donji Leban i mezre Gornji Leban i Nemenikuće).
IZVOR: Mile Nedeljković, “Ko su Šumadinci”, Glas javnosti 22. mart 2001. godine
Komentari (0)