Odžaci i okolna sela

11. jun 2012.

komentara: 11

Zavičaj - sela i gradovi

Opština Odžaci:

Bački Brestovac, Bački Gračac (do 1947. godine Filipovo), Bogojevo, Deronje, Karavukovo, Lalić, Odžaci, Ratkovo (do 1948. godine Dubrava, pre toga Parabuć) i Srpski Miletić.

Naredni članak:
Prethodni članak:

Komentari (11)

Odgovorite

11 komentara

  1. 1. februar 2015. u 16:31

    Biljana

    Doseljavanje prve porodice Tatomirov u selo Lalić u opštini Odzaci

    Odgovori

  2. 12. mart 2015. u 10:12

    Branko

    Ko su prvi doseljenici u LALIĆ posle drugog rata

    Odgovori

  3. 24. april 2017. u 11:51

    Srboljub

    Porodica ŠARČEVIĆ (Ratkovo)

    Odgovori

  4. 18. maj 2017. u 09:14

    vojislav ananić

    BAČKI GRAČAC

    Bački Gračac je selo u opštini Odžaci, u Zapadnobačkom okrugu, autonomnoj pokrajini Vojvodini. Prema popisu iz 2011. bilo je 2295 stanovnika, a prema popisu stanovništva iz 2002. godine selo je imalo 2913 stanovnika, od kojih su 2810 srpske nacionalnosti. (Iz Vikipedije)

    Neočekivano je u selu naići na ulicu popločanu ‘žutom ciglom’.

    Raniji nazivi sela koji su se upotrebljavali u srpskom jeziku bili su Filipovo i Filipovo Selo, iz čega vodi poreklo i nemački naziv – Filipowa ili Filipsdorf. U nemačkom jeziku su korišćeni i nazivi Kindlingen i Sankt Philipp, dok su u mađarskom jeziku korišćeni nazivi Szentfülöp i Szent-Fülöp. (Iz Vikipedije)

    Ugarski kralj Bela III (1173-1196) u jednom dokumentu pominje selo Filipova. 1650. godine, u doba osmanske uprave, selo se pominje pod imenom Filipovo, a bilo je nastanjeno Srbima. 1652. godine u selu ima sedam kuća i manastir, a do 1764. godine sagrađeno je 20 kuća. Godine 1762. počelo je naseljavanje Nemaca iz južnih delova Nemačke i Češke, a oni u Filipovu grade 60 kuća. 1801. godine u selu ima 272 kuće, a do početka 20. veka taj broj je porastao na 535. U ovo doba, većinu stanovništva u naselju činili su Nemci, a bilo je i nešto Srba i Mađara. (Iz Vikipedije)

    Kao posledicu fašističke okupacije Jugoslavije u Drugom svetskom ratu i činjenice da je 95% jugoslovenskih Nemaca bilo učlanjeno u profašističku organizaciju “Kulturbund” i da je sebe deklarisalo kao državljane Trećeg rajha, nove posleratne jugoslovenske vlasti su većinu nemačkog stanovništva tadašnje Jugoslavije (uključujući i Nemce iz Bačkog Gračca) lišile građanskih prava i konfiskovale im imovinu. Veći deo jugoslovenskih Nemaca (oko 200.000) napustio je teritoriju Jugoslavije zajedno sa okupacionom nemačkom vojskom u povlačenju, dok je manji deo Nemaca koji je ostao na jugoslovenskoj teritoriji logorisan. Posle ukidanja logora, i većina preostalih Nemaca se iselila iz zemlje. (Iz Vikipedije)

    Posle iseljavanja Nemaca, u mesto je doseljeno 4.328 kolonista, većinom iz Like. Maksimalan broj stanovnika u naselju dostignut je 1953. godine, posle čega je usledila regresija, koja je do početka 21. veka u izvesnoj meri ublažena. Zaustavljanju depopulacije u velikoj meri je doprinelo doseljavanje prognanih lica iz Hrvatske u poslednjoj deceniji 20. veka. (Iz Vikipedije)

    Na istočnom kraju sela je rekrativno-izletnički prostor ‘Jezero’. Vidi se da je to bilo i lepo kupalište, no u poslednje vreme vode za kupanje nema.
    Bački Gračac se nalazi na zapadu Bačke, između Odžaka na jugozapadu, Lalića na jugoistoku, Ruskog Krstura na istoku, Kruščića na severoistoku, Bačkog Brestovca na severozapadu i Srpskog Miletića na zapadu. (Iz Vikipedije)

    Odgovori

  5. 14. avgust 2017. u 11:52

    vojislav ananić

    ODŽACI

    Na severozapadu Srbije u zapadnom delu Bačke, nadomak leve obale Dunava, prostire se opština Odžaci. Svojom zapadnom granicom opština se naslanja na državnu granicu sa Republikom Hrvatskom. Čini je 9 naselja u kojima živi 30.196 stanovnika višenacionalnog sastava. Centralno naselje predstavljaju Odžaci a oko njega su gotovo radijalno skoncentrisana ostala naselja opštine: Karavukovo, Deronje, Srpski Miletić, Bogojevo, Bački Brestovac, Bački Gračac, Ratkovo, Lalić, Deronje. Svako od ovih naselja odlikuje se svojstvenom kulturom, tradicijom i običajima.
    Kontinuitet ljudskih staništa na ovim prostorima moguće je pratiti od praistorije do danas o čemu svedoče i materijalni dokazi sa arheološkog nalazišta Donja Branjevina. Najznačajniji je pronalazak statuete „Crvenokosa boginja“ (Boginja plodnosti) koja je pronađena 1989. godine i govori o ostacima ranoneolitskog ratarskog naselja koje se pre 7000 godina nalazilo na ovom prostoru.
    Odžaci se prvi put spominju u turskim tefterima 1557. godine kao Učak, u nahiji Bač. Osnovali su ga Turci u blizini nekadašnjeg još starijeg naselja.
    Povoljan geografski položaj Odžaka uzrok je njegove saobraćajne povezanosti sa ostalim bližim i udaljenijim mestima. Preko mosta kod Bogojeva prolazi međunarodni drumski (M-3 Dalj-Bogojevo-Srpski Miletić-Odžaci-Lalić-Kula) i železnički pravac (Novi Sad-Odžaci-Bogojevo-Sombor) prema R. Hrvatskoj. Najznačajniju saobraćajnicu predstavlja put M-18 Sombor-Srpski Miletić-Odžaci-Deronje-Bačka Palanka, koji ima makroregionalni značaj. Ističe se još i regionalni put R-104 Bačka Palanka-Ratkovo-Odžaci. Udaljenost od nekih važnijih gradskih centara: Odžaci – Beograd -139 km Odžaci – Niš -378 km Odžaci – Novi Sad -57 km Odžaci – Subotica -96 km.
    Teritorija opštine Odžaci, svojim prirodnim i kulturnim dobrima, pruža brojne mogućnosti za odmor, rekreaciju, lov i ribolov.

    Odgovori

  6. 21. avgust 2017. u 18:20

    vojislav ananić

    ODŽACI

    Istorijat

    Prvi pomen Odžaka vezuje se za 1557. ili 1558. godinu. Odžaci se tada pominju kao naselje u Bačkoj koje su osnovali Turci za vreme vojnih operacija koje su vodili u južnoj Ugarskoj. O poreklu imena naselja postoji više teorija, jedna od njih je da ime vodi poreklo od imena turskog vojnog odreda koji je boravio na prostoru naselja, postoji i teorija po kojojime vodi poreklo od turske reči za dimnjak, (zbog dimnjaka koji su virili iz zemunica prvog naselja), kao i da su Odžaci dobili naziv po bosanskom Odžaku odakle je u 16. veku doseljeno 7 srpskih porodica. U 17. veku Odžaci su opusteli, stanovništvo se pod pritiskom velikih dažbina,naplaćivanih za vojne potrebe i rata,mahom iselilo na sever. Tokom 18. veka naselje je obnovljeno i tada u Odžacima živi oko stotinak srpskih i šokačkih porodica. Vlasti Habzburške monarhije odlučuju da kolonizuju ovaj prostor nemačkim kolonistima, što dovodi do prisilnog iseljavanja starosedelačkog stanovništva (Srba i Šokaca).
    Kolonizacija Odžaka nemačkim življem počinje 1755. godine kada se donosi odluka o naseljavanju 300 nemačkih porodica. Nemački kolonisti od vlasti Habzburške monarhije dobijaju zemljište za gradnju kuća, onoliko zemlje koliko su mogli da obrađuju, seme itd. Osim toga dobijaju status slobodnih carskih podanika, pa su tako kmetovi među njima oslobođeni svojih obaveza. Kolonisti koji su naselili Odžake bili su većinom iz nemačkih oblasti: Badena, Švarcvalda, Alzasa, Lorene, Hesena itd. U svoje novo mesto boravka dolazili su Dunavom, brodovima poznatim pod imenom ”Ulmske kutije” plovili su preko Beča i Budimpešte do Apatina gde su se iskrcavali. Prvi kolonisti stigli su 1756. godine, među kojima je bio i baron Kotman, vlasnik poseda.
    Doseljeni kolonisti uglavnom su se bavili poljoprivredom. Njihovim dolaskom počinje i masovan uzgoj konoplje iako se po nekim turskim defterima gajenje konoplje spominje još u vreme kad su oni vladali ovim prostorima. Zemljište u Odžacima i okolini bilo je idealno za gajenje ove biljke, čemu je najviše doprinosila reka Mostonoga koja se često izlivala i plavila okolna područija. Takođe Mostonoga je bila idealna za močenje konoplje. Proizvodnju je inicirao baron Kotman koji je izvestio Beč da konoplja dobro uspeva na teritoriji novosagrađenih kolonističkih naseobina. On je okupio proizvođače kudelje, obezbedio im sredstva za rad i obavezao se da će od njih otkupiti 5 000 lakata tkanine godišnje. Proizvodnja se kasnije omasovila, i Odžaci postaju jedan od najvećih centara za proizvodnju kudelje u Evropi. 1779. počinje da se održava vašar kudelje, koji vremenom dobija na značaju. 1907. godine otvara se fabrika za preradu kudelje i proizvodnju užadi, otvaraju je članovi imućne porodice Ertl (Franc i Johan) po uzoru na sličnu fabriku u Segedinu. Od početnih 200 radnika fabrika se brzo razvija i već 1929. dostiže cifru od 880 zaposlenih. Vremenom proizvodnja se širi pa se osim užadi proizvode i: jutani tepisi, a od 1933. i vunena i svilena tkanina.
    Od doseljavanja prvih kolonista vrtoglavi privredni razvoj Odžaka koji se pre svega oslanjao na proizvodnju kudelje pratio je i društveni razvoj mesta. 1762. godine osnovana je prva škola, na nemačkom jeziku. Prva crkva sagrađena je 1764. godine, ali od nje nije sačuvan nikakav trag. 1818. godine održana je proslava povodom postavljanja temelja nove crkve koja je završena 1821. godine. 1813. godine Odžaci dobijaju privilegiju održavanja nedeljnog sajma i dva godišnja vašara i dobijaju status trgovišta. 1871. godine osniva se sreski sud, 1879. služba zemljišnih knjiga, 1884. služba kneza (prvi odžački knez bio je Jozef Visi). Prva štamparija osnovana je 1887. godine. U Odžacima u to vreme rade dva novčana zavoda: Odžačka štedionica i Odžačka kasa uzajamne pomoći, a 1897. osnovana je i poreska služba.1895. godine završena je izgradnja pruge Novi Sad-Baja koja prolazi kroz Odžake, a iste godine kroz mesto je prošao i prvi voz. 1899. godine u okviru samostana u Odžacima izgrađeno je prvo dečje zabavište koje je 1936. godine premešteno u novu moderniju zgradu koju je izgradio vlasnik Fabrike kanapa i užarije Johan Ertl. 1906. firma ”Ertl i Šverer” (takođe delom u vlasništvu porodice Ertl) otvara prvu električnu centralu za potrebe svog mlina i tako dolazi i do elektrifikacije mesta. 1911. godine u Odžacima osnovan je fond za izgradnju građanske škole, prikupljeno je 70 000 kruna, ali je izgradnja škole odložena zbog Prvog svetskog rata. 1917. godine prikupljeno je još 300 000 kruna i škola počinje sa radom, prvobitno u kući porodice Kraus, pa u kući porodice Bruner i konačno se 1927. premešta u novu zgradu napravljenu po nacrtu arhitekte Jozefa Švera.
    Za vreme Prvog svetskog rata u Odžacima se otvara vojni lazaret u zgradi osnovne škole u kojem su lečeni ranjenici donešeni sa fronta. U Prvom svetskom ratu poginulo je 162 Odžačana. Po oslobođenju Odžaci postaju deo Kraljevine SHS i kasnije Kraljevine Jugoslavije.
    Prvi fudbalski klub u Odžacima osnovan je 1919. godine pod imenom Odžački športski klub, a 1928. osnovan je i teniski klub koji je bio jedan od favorita na teniskim takmičenjima u tadašnjoj državi. Teniski klub je raspolagao sa 5 teniskih terena. Između dva rata u Odžacima je radilo Sokolsko društvo deo Sokola Kraljevine Jugoslavije, aodržan je i Sokolski slet.
    1920. godine osnovan je Kulturbund, nemačka nacionalistička organizacija. Organizacija je dva puta zabranjivana prvi put 1924. godine, drugi put tokom Šestojanuarske diktature. Prvi ogranak Kulturbunda u Bačkoj formiran je 1920. godine u Parabuću (Ratkovo). 1930. godine dozvoljen je rad Kulturbunda. Dolaskom Adolfa Hitlera na vlast u Nemačkoj delovanje Kulturbunda se radikalizuje i prihvataju se nacional-socijalističke ideje unutar organizacije. Iz godine u godinu broj članova raste, posebno nakon 1939. godine i početka Drugog svetskog rata. Tokom rata organizacija jača i postaje glavni organizator društvenog života u nemačkim mestima u Bačkoj, između ostalih i u Odžacima. Takođe organizuje odlazak mladih Nemaca u Vermaht i SS jedinice. Posle invazije snaga Trećeg rajha na Jugoslaviju, teritorija Bačke okupirana je od strane mađarske vojske. Tokom okupacije vršen je sistematski progon: Srba, Jevreja, Roma kao i političkih neistomišljenika svih nacionalnosti od strane mađarske vojske i žandarmerije.
    Oslobođenje konačno dolazi 22. oktobra 1944. godine. Odžake su oslobodile Vojvođanske brigade zajedno sa jedinicom Crvene armije. Ozbiljnije borbe sa mađarskim žandarima vodio je Bačkopalanački odred 17. oktobra između Parabuća (Ratkova) i Odžaka. Na sam dan oslobođenja nije bilo otpora kao ni dočeka oslobodioca pošto je mesto bilo uglavnom naseljeno nemačkim življem koji su se većinom povukli zajedno sa nemačkom vojskom i napustili zemlju, prva kolona je krenula još 9. oktobra. Jedan broj Nemaca je ostao, oni su internirani u logore da bi kasnije takođe napustili zemlju i preselili se mahom u Austriju i Nemačku.
    Po oslobođenju ovih krajeva dolazi do Batinske bitke, najveće bitke na ovim prostorima u kojoj vojnici Crvene armije i Vojvođanskih brigada pod komandom potpukovnika Srete Savića uspevaju da poraze nemačke snage koje su brojale čak 60 000 vojnika, pređu Dunav i oslobode Dardu i Beli Manastir, čime su nemačke snage potisnute na teritoriju Mađarske.
    Po završetku Drugog svetskog rata dolazi do kolonizacije stanovništva iz manje razvijenih krajeva države u Vojvodinu, kako bi se naselio prostor na kom je pre rata živela nemačka nacionalna manjina. U opštini Odžaci uglavnom su naseljeni kolonisti iz južne Srbije i to iz: vranjskog, leskovačkog, pirotskog, niškog i topličkog okruga. U Karavukovu su naseljeni kolonisti iz Vranjske kotline i Gornje Pčinje, u Ratkovu iz Toplice i okoline Leskovca, u Srpskom Miletiću iz Jablanice, Vlasotinaca i Suve reke, u Deronjama iz okoline Pirota, a u Odžacima iz okoline Pirota i Niša. U Bački Brestovac i Bački Gračac naseljeni su kolonisti iz Bosne i Like.
    Od oslobođenja broj stanovnika bio je u konstantnom porastu. Ubrzo se otvara nova škola, Državna niža gimnazija, koja se kasnije razvila u Gimnaziju ”Jovan Jovanović Zmaj”. Posle rata u Odžacima industrija se veoma brzo razvija. Odžaci postaju lokalni i opštinski centar zapadne Bačke. Razvijene su industrijske grane: prehrambene, tekstilne, metalske, hemijske, građevinske i grafičke industrije. Užarija je nacionalizovana i dobija ime: ”Lola Ribar”. Delatnost fabrike se dalje širi i modernizuje, pa tako 1960. se počinje sa proizvodnjom tvrdo tkanih tepiha, pvc podnih obloga itd. Godine 1971. počinje se sa preradom polipropilena za izradu veziva i folije, a 1979. fabrika se širi otvaranjem pogona za proizvodnju polučešljanog prediva na bazi: polipropilena, poliestera, poliakrila i cel vlakana.10. oktobra 1955. otvorena je i tekstilna srednja Tehnička škola tvrdih vlakana u Odžacima na zahtev udružene tekstilne struke Jugoslavije, koja je doprinela daljem razvoju tekstilne industrije u opštini. Kulturni život opštine postaje bogatiji i raznovrsniji.
    U pisanju ovog članka korištena je literatura:
    – Razvoj morfoloških karakteristika Odžaka od 18. do 21. veka, Dr Vladimir Stojanović, Novi Sad, 2007.
    – Agrarna reforma i kolonizacija u Jugoslaviji1945.-1948., Nikola L. Gaćeša Novi Sad, 1985.
    – Materijal iz Muzejske jedinice Narodne Biblioteke ”Branko Radičević” u Odžacima, koji je prikupila gospođa Olga Andraši.
    Izvor: Internet

    Odgovori

  7. 11. jul 2018. u 22:12

    Miroslav B Mladenovic Mirac

    U Odžacima i okolini su KOLNISTI iz Crvene Jabuke, opština Babušnica; kao i iz crnotravsko-vlasotinačkog kraja. U Bački Brestovac ima i moje familije MLADENOVIĆ(mogu da šročitaju na portal POREKLO tekst o svom poreklu:-https://www.poreklo.rs/2013/03/31/poreklo-prezimena-zaseoka-predan%C4%8Da-selo-gornji-dejan-vlasotince/ ); a za Crvenu Jabuku sam postavio na FEJZBUK i na portal POREKLO:https://www.facebook.com/notes/miroslav-mladenovic/poreklo-prezimena-selo-crvena-jabuka-op%C5%A1tina-babu%C5%A1nicalu%C5%BEni%C4%8Dki-kraj-pirotski-okr/1781817575218082/.

    https://www.facebook.com/notes/miroslav-mladenovic/crkva-car-konstantin-i-carica-jelena-selo-crvena-jabuka-so-e-babu%C5%A1nica-lu%C5%BEni%C4%8Dki-/1775778675821972/

    Odgovori

    • 10. decembar 2019. u 17:36

      Miroslav B Mladenovic Mirac

      https://www.poreklo.rs/2013/03/31/poreklo-prezimena-zaseoka-predan%C4%8Da-selo-gornji-dejan-vlasotince/
      Poreklo prezimena Mladenović, Ilić, Arsić, Stanković, Mitić, Stojanović (mahale:RAVNIŠTE i „PI“)

      Krsne slave: Sveti Đorđe (posna slava 9 decembar), Sveti Nikola, Sveti Stevan

      Rodonačelnik (mahala Ravnište): Mladen

      Naseljeni: iz G.Dejan(Lenove-Levenove, „Pinkini“, kod starog groblja bila stara kuća-kod Zlatkovići)

      Familija Mladenović se još i zove Đukinci-po baba Đuki, koja je imala sedam sinova:Stojan, Ilija, Milija, Mladen, Stanija, Lepoje i Mihajil.

      Deda Ilić Vladimir (1881,g.) 1975. godine je pored ovog „spiska“ sinova, navodio još i imena:Đoka, Dinča.

      Govorio je samo o baba Đuki, a Mladena nije pominjao, što znači da je kao hajduk poginuo ili u ratu sa Turcima u ustancima; pa se rod pominje po baba ĐUKI-ĐUKINCI.

      Za Mihajila se kaže da se prizetio u Đorđine.(Podvukao zapisivač M.M)

      Baba Đuka je bila sestra Miljkova(Miljkovci) iz Đorđine(Gornji Dejan). Miljinska familija se doselila iz Krivog Dela. Osnivač roda Mladen je bio hajduk ili je poginuo u ratu sa Turcima, pa je i rod je zapamćen po baba ĐUKI-ĐUKINCI.

      Prvi se u zaseok Predanča zaselio na potesu kolibom Stojan-baba ĐUKIN sin, što znači da je njegov otac MLADEN poginuo kao hajduk; jer je ta predpostavka zasnovana prema priči deda Vladimira služila kao jatak hajducima u 19. veku.

      Tada su hajduci boravili u GARINE(rečicu Gracka) u bukovoj šumi-jazbinama, potom na Nešćevo gumno se sakupljali, potom do potesa PRESLAPA, svirali na „duduk“(muzički instrument-veća frula po dužini) kolo igrali ipevali, sve do kolibe.

      Druga grupa hajduka je jatakovala u kolibama na potesu Čukar-između PREDANČE i ZIMOVIŠTA, sa leve strane reke Bistrice, na zaravni okružena u podnožju planinskog zaseoka sa bukovom šumom-igrali i pevali, jatakovali.

      Treća grupa hajduka je pevala i igrala na Javorskoj Čuki iznad sela Javorja-između Dobrog polja i Kozila.

      Potom se u STOJANOVOJ kolibi sakupljala sa svih strana hrana i davala hajducima, dok su jatakovali.

      Stojan-Ilinka(iz s. Gare):-Branko,…

      Stojan-Branko(odseljeni na „Podinu“.Soko Banja.

      Branko je živeo 115.godina.

      Napravio kuću u mahali „Pi“ gde je kasnije sagrađena kuća u 20. veku iz roda ILIĆA(Ilije).

      Brankovi sinovi: Dragutin, Milutin, Milija, Milorad. Milutinovi sinovi: Dragiša i Ljubiša.Milijini sinovi:Nikola, Vitomir i Bogosav.

      Miloradovi sinovi: Ljubiša, Dragutin-jedan umro.

      Svi žive u Soko Banju, jer se Branko sa sinovima odselio 1925.godine u Soko Banju-na mesto zvano Podina.

      Drugi od sinova STANIJA se prizetio u mahali „POPAZIKINCI“ u selo Jakovljevo (Ora).

      U Gornji Dejan su ostali da žive Ilija i Milija, dok su njihovi sinovi kao ovčari se prvo zaselili na obroncima planinskog dela PREDANČA(Čukar i Bučje)-prvo sagradili kolibe, potom u mahalama:(RAVNIŠTE:-Stanoja i Arsa-sinovi Ilije i „PI“:-Gavril-sin Milije).

      Đoka, Mikail i Lepoja su otišli iz Lenove(Levenove) selo Dejan-kasnije –kasnije je dobilo status Gornji Dejan.

      Mikail se prizetio u Đorđine odnosno u mahalu BARA, dok LEPOJA je postao sreski pandur u varoš Vlasotince. Njeoga familja e nalazi kod Mikaila ravnodelca(Kostić)-rasksrnica prema igralištu.

      Mladen se odselio u Jakovljevo.

      Cvetko bio prglup, pa ga žena otrula i udala se za Mladena.

      *

      Poreklo prezimena Mladenović(RAVNIŠTE):

      Milija Mladenović-Gavril Mladenović (RAVNIŠTE-PREDANČA). Kita(1855.g-udala se u rod Veličković u zlatićevo za Miladina(treća ženidba), živela 1003.godine).

      Poznat rodoslov:

      Gavril(učesnik ratova 1912-1918) -Stana(Stojanović, Igrište-Glučinci, tetka Radivoje Stojanović učesnika NOR-a 1945.g.):-Krista (sa sinovima i ćerkom Verom s eodselio u Bačku-Bački Brestovac), Jordan (1913.g), Milivoje(1900.umro u zarobljeništvo u Bugarskoj), Cveta (1905.g., udata u Đorđine u Savići).

      Familije :Stanković, Mitić i Stojanović su „privedeni“ rodovi u rod MLADENOVIĆ(Ilić, Arsić).

      * * *

      Poreklo prezimena Mladenović(„PI):

      Rodonačelnik: Milija

      Krsna slava:Sveti Đorđe(posna slava 9 decembar)-samo je Blagoje Mladenović kao „prizetak“ NA ZEMLJU poprimio i krsnu slavu roda Stojanović(u „Pi“-Predanča) Sveti Nikolu (19.decembra).

      Milija Mladenović-Gavril Mladenović (RAVNIŠTE-PREDANČA). Kita(1855.g-udala se u rod Veličković u zlatićevo za Miladina(treća ženidba), živela 103.godine).

      Poznat rodoslov:

      Gavril(učesnik ratova 1912-1918) -Stana(Stojanović, Igrište-Glučinci, tetka Radivoje Stojanović učesnika NOR-a 1945.g.):-Krista(1902.g. sa sinovima: Živojin-Žika(1927), Luka (1931), Svetislav (1933), Ljubomir (1942.g-iz Brestovac se odselio u Beograd) i ćerkom Verom (1940) se odselio u Bačku-Bački Brestovac), Jordan (1913.g), Milivoje(1900. umro u zarobljeništvo u Bugarskoj), Cveta (1905.g., udata u Đorđine u Savići).

      Milivoje (1881-umro 1944.g u zarobljeništvu u Bugarskoj)- Julijana(1881-živela 56.godina, Stanković, Zimovište, G.Dejan)):-Ćira (1916.g.prizećen za draginju u selo Ravna Gora-izrodili ćerku Dragicu, udata u selo Livadica okolini Velike Plane-Petrović), Blagoje (1920.), Vitomir(1926), Josim(1923), Vukašin(1934).

      Blagoja je živeo 85.godina, Ćira 81.godinu, Josim-Džole 66.godina, Vitomir 63.godina, Vukašin 64.godina.

      Blagoje Mladenović(1920.g-prizećen u rod Stojanović-„Pi“, Predanča)-Marica(1925.g.Stojanović(„Pi“):-Miroslav (1948), Milica (1951-1951), Stojana (1952.g)-udata za Živka Icića u s. Sredor), Dušanka(1956.g. udata za Zorana Miljkovića u s. Borin Dol-žive u Markovac kod Velike Plane)

      Miroslav Mladenović(1948)-Stojna(1955.-Adamčeska-Jankuloska. Starovci, s. Crešnevo-Makedonski brod, Poreče, Makedonija):-Saša(1974.-živi u Beograd), Nataša(1981-udata za Dragoslava Trifunovića, imaju ćerku Teodoru-žive u Sremsku Mitrovicu.

      Vitomir Mladenović(1926)-Olga (Veličković, 1921.g, s. Ravna Gora):-Staniša-živi u Predanču.

      Vukašin Mladenović (1934)-Leposava(Andrejević-Međak, Predančaa):-Stana-Caka(udavala se u Gare, ćerka Marina udata u s. Zlatićevo-žive u Vlasotince), Slađana (neudata). Živeli u Predanču.

      Josim Mladenović (1921.g) nije se ženio.

      Jordan Mladenović (1912.g)- (prvi brak)Desanka(Petković-sestra Neše i Ratka Petkovića, Bagrovit, Predanča):-Slavko (1929-umro u 34.g. života od turbekuloze), Tomislav (1933), Vlastimir(1938-2013.), Stojana81944.g-udata u rod Stanković u Ravni Del-ima dve ćerke Ljilja i Snežana, udate u s. Jastrebac).

      Jordan Mladenović-Zagorka (iz s. Kruševica-drugi brak):-Divna (udata za Novicu ilića u „Reku“-žive u Kolare kod Smedereva) i Suzana(udata). Zagorka se i treći put udavala u Kruševicdžu.

      Slavko Mladenović –Kruna (Veličković, s. Ravna Gora):-Ljubinko(Ljubomir) rođen 1952.g i sin Dragi (1951.g-oženjn Stojanom iz s. Mankićenjvo-ima dve ćerke, udate. Žici u vlasotince).

      Ljubinko-Dragica( Tešanj, iz Bosne,):-Slavko (1981), Mlađan(1981). Živeli u Bosnu, sada žive u Vlasotince.

      Tomislav Mladenović:-Ljubica(Petrović, Međak, Predanča):- Verica(udata u rod Ranđelović u G.Dejan, ima decu:Saša Nenad-imaju porodice i žive u Vlasotince, Mira (udata u s. Skrapež, imaju decu-žive u Vlasotince). Zoran Mladenović.

      Zoran Mladenović oženjen vaspitačicom, imaju dva sina i ćerku. Žive u Vlasotince

      Vlastimir Mladenović(1938-2013.g)-marica (Đorđević, Zimovište, G.Dejan):- Novica (1959), Zoran, Goran (1970).

      Novica-Zorica(s.Džakmonovo):-sin ? i ćerka Danijela. Žive u Vlasotince

      Zoran-Evica(s.Jezdine):-imaju dva sina. Žive u Vlasotince

      Vitomir Mladenović(1926)-Olga (Veličković, 1921.g, s. Ravna Gora):-Staniša-živi u Predanču.

      Josim Mladenović (1921.g) nije se ženio.

      Odgovori

  8. 3. oktobar 2019. u 12:13

    Vojislav Ananić

    Ličani najzainteresovaniji za trajni odlazak u Vojvodinu

    Mnoštvo je pismenih, a još više usmenih sjećanja na tegobne dane kolonizacije. Jedno od njih iznosi i Ilija J. Ilić (r. 1934) iz sela Mogorić, kod Gospića, nekadašnji generalni direktor PIK-a Prigrevica, a danas penzioner, prisjećajući se odlaska Ličana u Vojvodinu.
    „Trebalo je zauvijek napustiti svoja ognjišta, gdje se živjelo vijekovima, rastati se od svojih najbližih rođaka, komšija, i otići daleko u drugi kraj zemlje, u nepoznato. Prije nego se molba za kolonizaciju podnosila, dugo se u porodici razmišljalo i vijećalo. Ljudi su se teško odlučivali na odlazak iz zavičaja. Bilo je porodica kojima je odobrena kolonizacija, ali su u zadnjem momentu odustajale. Ipak, zahvaljujući ubjeđivanju i objašnjavanju partijskih aktivista, krenulo se. Rastanci su bili teški. Tuga kod onih koji odlaze, ali i kod onih koji ostaju. Teško je i zamisliti da od sjutra nećete više vidjeti prvog komšiju ili nekog svoga najrođenijeg. Još je teže napustiti rodnu kuću i otići u neizvjesnost. Ispraćaji, pozdravi, suze, rukovanja, grljenja, ljubljenja i konačno se kreće. S obzirom da su tokom rata mnoge pruge bile porušene, do početka kolonizacije nisu sve bile osposobljene. Tako je prva grupa kolonista iz Like, iz kotara Gospić, putovala vojnim kamionima i svojim prevozom do stanice Josipdol, dokle je pruga bila osposobljena. Sljedeća grupa ukrcavala se u vagone već u Ličkom Lešću, dok su kasnije grupe vozom odvožene iz stanice Gospić…”

    IZ LIKE NAJVIŠE MOLBI

    Najveće zanimanje za kolonizaciju Vojvodine pokazali su Ličani. I prije nego što je donesen Zakon o agrarnoj reformi i kolonizaciji na području Like je sprovedena anketa koja je pokazala da je za kolonizaciju zainteresirano više od pet hiljada porodica, odnosno preko 25 hiljada osoba. Od toga je trebalo biti 3.750 srpskih i 1.250 hrvatskih porodica. Do početka dedembra 1945. godine, dakle četiri mjeseca nakon donošenja zakona iz Like je pristiglo najviše molbi – čak 6.815, iako je najprije bilo planirano da kvota za preseljenje ne prelazi tri hiljade porodica. Odlukom Agrarnog savjeta kolonističke porodice iz Hrvatske trebale su naseliti Bačku, i to kotare: Sombor, Apatin i Odžak. Za Ličane su bila predviđena mjesta Apatin (600 porodica), Prigrevica (350), Čonoplja (500), Filipovo (500), Brestovac (800), Sonta (150 i Doroslovo (100).
    Kako je to izgledalo prisjeća se Đuro Dukić iz Apatina, koji je u to vrijeme bio predsjednik Kotarskog odbora za Donji Lapac: „Kada nam je rečeno da će se izvršiti kolonizacija ovog življa koji je ostao bez kućnih ognjišta u ratu, prvi zadatak Narodnooslobodilačkog odbora bio je da se narod po selima upozna s kolonizacijom. Iz lapačkog sreza narod je vojnim kamionima prebacivan u Vrhovine, gdje je bila željeznička stanica. Taj prevoz trajao je cio dan, da bi uveče iz Vrhovina krenuli za Karlovac sa vagonima prepunima kao košnica. Iz Karlovca išlo se dalje do Zagreba, gdje je umorne koloniste dočekala topla hrana i topao doček domaćina, onako kako se u tim siromašnim uslovima moglo dočekati i ugostiti. Za koloniste je bio obezbijeđen jedan broj vojnih kamiona, kako bi oni koji žele mogli obići Zagreb…”

    NEPOŠTOVANJE PROCEDURE

    U prvim preseljavanjima kolonista, naročito onih iz Like, nije se do kraja poštovala ni propisana procedura, uglavnom u pogledu konačnog rješavanja molbi. Kolonisti su, naime, kretali na put i prije nego što su imali pojedinačna pismena rješenja, a u početku nisu imali ni ona zajednička. Tako su prvi transporti ličkih kolonista, koji su krenuli brzo poslije usvajanja Zakona o agrarnoj reformi i kolonizaciji, nazvani „partizanski”, ali ubrzo nakon njih uslijedili su i oni regularni u kojima su obitelji imale prema propisima riješene molbe za preseljenje.
    Prvi kolonistički transport Ličana krenuo je, rekli smo, sa porodicama iz kotara Korenica. Odredište im je bilo Bački Brestovac i Filipovo. U Filipovu, kojem su kolonisti poslije promijenili naziv u Bački Gračac, naselile su se, na primjer, 692 porodice, sa 4.184 člana, najviše iz bivšeg kotara Gračac – čak 661, po tri iz kotara Gospić, Udbina i Donji Lapac, te jedna iz Korenice. Prema popisu stanovništva od 31. marta 1953. godine u Bačkom Gračacu bilo je 820 domaćinstava, odnosno 4.394 stanovnika. Od toga broja čak 95% činili su kolonisti, a samo 5% staro, domicilno, stanovništvo. Što je većina Ličana završila u Bačkom Gračacu (Filipovu) treba zahvaliti dvojici ljudi – Iliji Labusu i Dani Savatoviću. Baš oni, kao izaslanici svoga kraja, odabrali su ovo mjesto za kolonizaciju.
    U Bačkom Brestovcu naseljene su 864 porodice sa 4.849 članova. U Prigrevici pak 459 sa 2.601 članom. Najviše ih je bilo s područja Gospića – 395 porodica i njezinih 2.115 članova, zatim iz kotara Donji Lapac – 36 porodica sa 301 članom, s kotara Udbina – 25 porodica sa 164 člana, s kotara Otočac dvije porodice sa 11 članova i kotara Brinje samo jedna porodica koja je imala 10 članova. U Prigrevicu najviše kolonista stiglo je iz sela Široka Kula – 168 porodica ili 933 člana, zatim iz Ostrvica – 41 porodica i 215 članova i Mogorića – 38 porodica sa 212 članova.

    17 TRANSPORTA IZ LIKE

    Od oktobra 1945. do oktobra 1946. godine iz Hrvatske je kolonizovano 7.115 porodica sa 34.980 članova – u Vojvodini 6.461 porodica sa 32.040 članova, u Baranji 401 porodica sa 1.850 članova i u Vukovar 253 porodica sa 1.090 članova. Najviše ih je bilo iz Like – 2.593 porodica sa 13.779 članova. Inače, za Liku je bila vezana još jedna zanimljivost: iz nje je, uz Kordun, krenulo najviše kolonističkih transporta – čak 17.
    O putovanju kolonista Ličana i njihovom dolasku u Vojvodinu postoji sjećanje Nikole Popovića, objavljeno u Glasu komune 25. oktobra 1966. godine. U njemu Popović, uz ostalo, kaže: „Ja sam sa delegacijom od 13 članova, koja je predstavljala okrug Like, stigao 17. septembra 1945. godine u Novi Sad. Po rasporedu ja i Mića Suđuković poslati smo u Sombor. Početkom oktobra stigli smo u Prigrevicu, gdje smo obrazovali komisiju za kolonizaciju. Na dan 25. oktobra 1945. godine Mića i ja smo sa nestrpljenjem očekivali naše sugrađane – Ličane. Istog dana na stanicu je stigla specijalna kompozicija pretrpana Ličanima iz okoline Gospića. Na stanici je nastao pravi haos. Ljudi su jurili na sve strane, komentarisali, dovikivali se i pjevali. Poslije zime, u rano proljeće 1946. godine, stižu i prvi Banijci…”
    U svojoj knjizi Prigrevica 1945–1995 Ilija J. Ilić bilježi brojne zanimljive detalje o kolonistima iz Like, pa tako i ovaj: „Kolonisti iz kotara Lapac prebacivani su vojnim kamionima do stanice u Vrhovinama, a odatle vozom do Prigrevice. Neke porodice koje su ranije krenule volovskom vučom išle su čak do stanice Okučani, pa tek odatle vozom do Novog Sada i Prigrevice. Naime, jedna porodica iz Doljana krenula je kolima sa dva vola i dve krave do 30 kilometara udaljene željezničke stanice Trubari. Tu su ukrcani u voz koji ih je dovezao do Banjaluke. Pošto voz dalje nije išao, oni su pješke i volovskim kolima prešli 60 kilometara do Okučana. Tu su čekali na dalji prevoz željeznicom deset dana, da bi potom stigli do Novog Sada i Prigrevice. Cio put od Doljana do Prigrevice potrajao je, s prekidima, šesnaest dana. Iz ovog podatka se vidi da ovakvi vozovi stvarno nisu imali vozni red. Ova je porodica ipak među prvima stigla u Prigrevicu – 10. oktobra 1945. godine.”
    Ilić spominje i jednu grupu kolonista s područja Gospića koja je krenula na put za Vojvodinu kolima i konjima. Teško natovarene zaprege stigle su u Prigrevicu nakon petnaest dana putovanja, dugog 500 kilometara. Sve je ipak dobro završilo, iako se noćivalo pod vedrim nebom, hranilo vrlo oskudno, a odmaralo rijetko. Novine su tih dana bile pune dramatičnih priča o putovanjima kolonista iz Like, a samo su direktni učesnici tih putovanja najbolje znali opisati svoju golgotu. Inače, posljednji kolonistički transport iz Like krenuo je 21. maja 1947. U vagonima su se nalazile 122 porodice, a odredište im je takođe bila Vojvodina.

    PIŠE: ĐORĐE LIČINA

    Izvor: SRPSKO KOLO, br. 6, maj, 2016.

    Odgovori

  9. 24. novembar 2019. u 22:05

    Miroslav B Mladenovic Mirac

    U Odžacima je koloniziran posle Drugog svetskog roda i jedan moj rod MLADENOVIĆ iz mahale Predanča,s. G.Dejan, opština Vlasotince

    Poreklo prezimena zaseoka Predanča, selo Gornji Dejan …
    https://www.poreklo.rs › 2013/03/31 › poreklo-prezimena-zaseoka-predan…
    31.03.2013. – Zabeležio:Miroslav Mladenović lokalni etnolog i …… /2013/03/31/poreklo-prezimena-zaseoka-predanča-selo-gornji-dejan-vlasotince/.
    https://www.poreklo.rs/2013/03/31/poreklo-prezimena-zaseoka-predan%C4%8Da-selo-gornji-dejan-vlasotince/

    Odgovori