Gruntovne i zemljišne knjige su, kako za portal Poreklo kaže etnolog Miroslav Niškanović, jako važne u potrazi za precima. U tursko doba to su bili pomenuti tefteri, a u Austrougarskoj i u Mletačkoj republici – katastar.
Turski tefteri:
Kako koji sultan je dolazio na vlast, tako je tražio da vidi gde i od koga uzima harač (porez). I, to je sve vođeno u tefterima odnosno zemljišnim knjigama, gde je tačno opisivano ko je gde bio, na kojoj parceli. Upisivano je ime vlasnika parcele i ime njegovog oca. Ponegde bi se javljalo i neko rodovsko ime.
Nešto od tih teftera iz 15.,16. i 17. veka je prevedeno. Recimo, prevedeni su bosanski tefteri iz 1468. i 1604. godine, hercegovački iz 1477., popisi požeškog sandžaka i kliškog sandžaka iz 16. veka. Trenutno se u organizaciji Srpskog genealoškog centra i Centra za osmanske studije prevodi tefter smederevskog sandžaka iz prve polovine 16. veka.
Kod nas ima malo te turske građe, pošto je njihova administracija, kada je odlazila sa ovih terena, ponela tu dokumentaciju, i danas se tefteri i druga relevantna građa nalaze u arhivama u Ankari i Istanbulu. Rad na toj građi tek predstoji. Tek kad budemo imali prevedene te materijale u kontinuitetu moći će se više znati o lokalnim povesnicama u to vreme.
Austrijski katastar:
U zapadnim krajevima postoji brojna građa koja se u poslednje vreme sve intenzivnije obrađuje i objavljuje i toga će biti sve više, posebno iz 18. i 19. veka, što je naročito interesantno. Za područje Vojne krajine naročito je važan arhiv u Gracu, tamo je te građe najviše. Iz tog arhiva je značajan dokument ‘Popis Like i Krbave iz 1712. godine’ jer daje prikaz stanja posle proterivanja Turaka, nakon Karlovačkog mira iz 1699. godine, kada počinje naseljavanje tih prostora. Tu je popis imanja, nazivi lokaliteta, i imena i prezimena svih muških koji su spremni za vojsku.
Na tom terenu dosta dugo nije bilo pomeranja stanovništva, sve do ukidanja Vojne krajine, kad su Ličani počeli više da se iseljavaju. Išli su u Slavoniju, Bosnu. Branko Ćopić je pisao da su njegovi došli u Bosnu iz Like. Pored toga, za ovaj segment veoma su značjani arhivi na prostorima bivše Jugoslavije, danas Hrvatske i Slovenije.
12. septembar 2012. u 20:40
Aleksandar Petrovic
Dali ima kakih podataka za Priboj da li postoje tapije za zemljisne knjige i Maticne knjige rodjenih ili umrlih iz vremena turske vladavine period druga polovina 19 veka ako imate informacije i da postoje maticne knjige vezane za Priboj pisite mi na mejl [email protected] vec duze vreme pokusavam da napravim porodicno stablo porodice Petrovic interesuje me sudbina cukun babe Marice Petrovic koja je zivela u gore navedenom periodu raspitivao sam se u arhivu Srbije oni su mi rekli da za Priboj imaju podatke samo od 1912 godine posto je Priboj tek 1912 usao u sastav kraljevine Srbije i da bi se trebao obratiti turskom ili Sarajevskom arhivu ako imate saznanja gde bi trebao da se obratim za pomoc pisite mi na mejl [email protected]
20. januar 2013. u 13:35
georgina
Ja bih trebala dokaze o imovini moga djeda Nikole Vojvodica iz 1938, Hrvati su to najvjerojatnije spalili ili nekuda namjerno zaturili zbog velikog imanja koje je jos i danas tamo a oni se upisali kao vlasnici. To je mjesto Kula Atlagic, Benkovac. Ako mi mozete pomoci, gdje bi jos mogli da potrazimo informacije osim u njihovoj arhivi. da li popis imovine mozda bio jos prije u austrijskim ili turskim knjigama, ili mozda negdje u okolnim manastirima? Hvala unaprijed!
14. april 2014. u 21:03
slobodan stanković
Odakle su zapravo Murgaški.Po nekim nepouzdanim saznanjima,grana iz koje ja vodim poreklo,se doselila(iz predela oko reke nere u rumuniji) u okolinu danjašnjeg sela Zmajevo(mađarski-Ker),bačka.Deo te grane postoji i u kanadi i novom sadu pod istim prezimenom.Postoji priča i o porodici istog prezimena iz istog područja ali ne mogu da se setim na koje se područje preselila(ako saznam ispraviću komentar).
18. jul 2014. u 11:03
miroslav
dali postoje neke katastarske knjige iz 1938,39god sa prostora iloka ili sela,bapska,novak…
1. decembar 2018. u 18:11
pavlestefanovic
potrebna mi je informacija o mojim precima ,oni su imali imanje na tromeđi i graničilo se sa vlasinsko blato u reon božice i graničili se sa bugarskom i turskom .naši pašnjaci su bili do turskog paše ,koji uze jednog od mojih predaka i zaposli ga kao ćumurdžiju,.od tada je dobijen naziv ,karapan, ili crni gospodin.,isti oni su držali granicu od davnina 1830g,i u 1,i 2 svet,ratu.moj čukun deda mladen mladenović,je imao 4,sina i kćer ,tačno neznam im imena ,ali znam za petka i ,stefana mladenovića.a stefan je imao sinove ,dragana iliti nenka,kruma stajko ..nama je stalo da saznamo i ranije pretke ,ko je bio otac i deda našem čukun dedi.,jer znamo da su se na tom reonu nalazile dve srbske države pod vođstvom lazara i dejanovića i dragaša .hvala vam na razumevanju
17. jun 2021. u 11:50
Škreba
Citiram:
„Nešto od tih teftera iz 15.,16. i 17. veka je prevedeno. Recimo, prevedeni su bosanski tefteri iz 1468. i 1604. godine, hercegovački iz 1477., popisi požeškog sandžaka i kliškog sandžaka iz 16. veka. Trenutno se u organizaciji Srpskog genealoškog centra i Centra za osmanske studije prevodi tefter smederevskog sandžaka iz prve polovine 16. veka.“
S obzirom da su prevedeni, da li to znači da su prevodi tih teftera objavljeni i izdati, možda slobodni u prodaji? Ako je tako, bilo bi dragocjeno da nas neko kome je to poznato uputi gdje možemo da ih pronađemo i kupimo.
U svakom slučaju, hvala na trudu!