Poštovani,
ova stranica je u pripremi.
Pozivamo vas na saradnju.
Pošaljite nam svoj prilog, sve što znate o ovom prezimenu na osnovu usmenog predanja ili citiranjem navoda iz knjiga (navedite kojih) ili onog što je već objavljeno na ostalim internet sajtovima (napomenite kojim).
Obavezno napišite i koju krsnu slavu slavite i područje u kojem se ovo prezime pojavljuje.
Navedite i ime poznate ličnosti (gde je rođen-a, čime se bavi), koja nosi ovo prezime.
Vaš prilog ostavite u komentaru ili pošaljite na i-mejl:
2. februar 2018. u 17:38
Vojislav Ananić
ZMIJANJE
Današnja oblast Zmijanje obuhvata sela Gornje Ratkovo, Donje Ratkovo, Stražice, Sitnicu, Lokvare, Dujakovce, Lusiće, Stričiće i Sokolovo, na području između Banja Luke i Ključa. Današnje Zmijanje, u navedenim okvirima, središte je nekada znatno prostranije oblasti, koja je nosila isto ime. U tursko vreme Zmijanje je bilo posebna nahija, i obuhvatalo je, u prvoj polovini 16. veka, prostor između reka Vrbasa i Sane i planina Kozare (na severu) i Dimitora i Lisine (na jugu).
Stanovnici Zmijanja, pravoslavci, imali su poseban status, počevši od dolaska ove oblasti pod tursku vlast (u 16. veku), pa sve do prestanka turske vladavine nad Bosnom u 19. veku. Zmijanjci, kako se nazivaju zajedničkim imenom stanovnici Zmijanja, imali su unutrašnju samoupravu pod Turcima i filurdžijski status. Oni su plaćali poseban porez, koji se nazivao filuruija (po kome su i nazvani filurdžijama), ali nisu imali kmetska davanja, pošto su bili slobodni ljudi i nisu bili podložni turskim zemljoposednicima, agama i begovima. Povlastice koje su uspela održati sela centralnog dela starog Zmijanja, među kojima i Ratkovo, retko su se gde sačuvala po srpskim zemljama za sve vreme turske vladavine. Takav je slučaj zabeležen samo još u Starom Vlahu i Negotinskoj Krajini. Zmijanje je, kao oblast sa unutrašnjom samoupravom imalo svoje posebne nasledne kneževe, koji su se od 16. do. 19. veka birali iz porodice Kneževića u Ratkovu (potomci kneza Ratka).
Na Zmijanju, odakle Stančevići i njihovi srodnici vode poreklo, i danas živi rod sa slavom sv. Alimpije. U pitanju je rod Mačkića, kojih ima 11 domaćinstava u Donjem Ratkovu. U novije vreme je kod Mačkića zabeleženo nekakvo “predanje”, pre bi se moglo reći sasvim neutemeljena hipoteza o poreklu, koja govori o doseljavanju ove porodice iz Rovaca u crnogorskim Brdima, preko zaječarskog kraja i Uba u Srbiji u Ratkovo. Prema toj hipotezi, starija prezimena porodice bila su Mihajlović i Živković. “Migracije” koje su ovde zabeležene nisu logične, niti poznate nauci, pa zbog toga nisu ni realne. I starost Mačkića na Zmijanju ide u prilog tome, da je, usled nedostatka stvarnog predanja, ova hipoteza izmišljena u novije vreme.
Mačkići smatraju da su svoje današnje prezime dobili u 18. veku, po pretku koji se “kao mačak uzverao uz neki visoki spomenik”. Tvrdi se da su preci ove porodice na Zmijanje doseljeni u vreme kneza Ratka, koji im je i dao zemlju na Zmijanju. Kada se odigralo naseljavanje Mačkića, vidi se po činjenici da se sin pomenutog kneza Ratka, knez Vuk, pominje u jednom turskom popisu 1541. godine. Predak Mačkića koji se doselio, iznosi se dalje u predanju, imao je tri sina, od kojih se jedan odselio u Knežpolje, i njegovo potomstvo danas živi u Bosanskoj Dubici. Porodica drugog sina je zamrla, a od trećeg su Mačkići u Ratkovu. Najverovatnije se ove tvrdnje baziraju na starom i autentičnom porodičnom predanju, pa bi trebalo da su zbog toga tačne, barem u većem svom delu.
Mačkića sa slavom sv. Alimpije ima i u parohiji Gomionica kod Banja Luke, gde su, bez sumnje, došli iz Ratkova. Sa druge strane, Mačkiće sa slavom sv. Nikola nalazimo u parohijama: Dubovik Alibegov i Ruiška kod Krupe, Kukulje kod Bosanske Gradiške i Hrge kod Maglaja. Mačkići u okolini Krupe, koji slave ovu slavu, doseljeni su u drugoj polovini 19. veka od reke Sane. Svakako su i oni u srodstvu sa svojim zmijanjskim prezimenjacima, samo što su promenili slavu. Takođe, nailazimo i na porodicu Mačković sa slavom sv. Alimpije u parohiji Junuzovcima kod Bosanske Gradiške. Bez sumnje su i Mačkovići u srodstvu sa zmijanjskim Mačkićima. U parohijama Turjak i Mašići – Romanovci kod Bosanske Gradiške postoji porodica Zmijanac sa slavom sv. Alimpije, očigledno poreklom od Mačkića.
Najintenzivnije doseljavanje hercegovačkih Srba u Bosansku Krajinu odigralo se u drugoj polovini 15. i tokom 16. veka.
Dakle, rodovi sa slavom sv. Alimpije po Bosanskoj Krajini su, velikom većinom ili u potpunosti, u međusobnom srodstvu. Oni su se po krajiškim prostorima (Bosanskoj Krajini, Dalmaciji, Baniji…) proširili sa Zmijanja, oblasti između Banja Luke i Ključa. Najstarije poreklo ovi rodovi, po svemu sudeći, vode iz Hercegovine.
Pojam “Hercegovina” se ranije odnosio na znatno veću teritoriju nego u naše vreme. Na Zmijanju, tačnije u zmijanjskom selu Donjem Ratkovu, očuvao se do danas jedan stari ogranak ovog roda sa slavom sv. Alimpije, porodica Mačkić. Od ovog roda su bili i preci Stančevića, Šljivara i Jerkovića, koji su se sa Zmijanja, najverovatnije krajem 17. veka, preselili u Golubić kod Knina. Iz Golubića su se ogranci porodica sa slavom sv. Alimpije iseljavali na različite strane, naročito u Bosansku Krajinu (Unac, Pounje, Lužačko Polje i dr.). Tamo su se od ovih iseljenika formirali brojni Pilipovići, Predojevići i još neke familije. Stančevića sa slavom sv. Alimpije ima iseljenih iz Golubića na Baniju i u druge oblasti.