Poreklo prezimena, selo Veliki Šenj (Stragari-Kragujevac)

Poreklo stanovništva sela Veliki Šenj, Gradska opština Stragari, Grad Kragujevac – Šumadisjki okrug – Prema knjigama Todora Radivojevića „Lepenica“ i „Naselja u Lepenici“. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Veliki Šenj je na obema stranama Šenjske Reke, koja sa leve strane utiče u Uglješnicu.

Vode.

U selu se služe bunarima-izvorima i đermovima. U Velikom Šenju su bunari: Češma, Jazbinjak i Pavlova Voda; u Zreočićima – Banja, Studena Voda, Topola i Ilica. Osim njih Gornji Kraj ima pet a Donji Kraj šest kopanih đermova.
Ni Šenjska Reka ni Ilica ne čine selu nikakvu štetu, jer se ne izlivaju iz svojih korita zbog dubodolina kojima teku i neznatne količine vode u njima.

Zemlje i šume.

Polja i zabrani su u selu između krajeva i van sela udaljena 50 minuta hoda.
Atar Velikog Šenja zauzima prostor veličine 300 hektara. Od toga dolazi na ziratnu zemlju 150 hektara – njive 100 i livade 50 hektara. Šume se prostire na 150 hektara.
Selo poseduje zajedničku „selsku“ šumu sa utrinom na Kršu, koja zahvata prostor od 11,8 hektara. Ova je površina uračunata u šumski prostor seoskog atara.
U ataru Velikog Šenja svojih imanja imaju meštani iz jaseničke Vlakče a stanovnici Velikog Šenja imaju zemlju u Maloj Vrbici.

Tip sela.

Šenjska Reka teče kroz Gornji Kraj, koji se zove Veliki Šenj a prostire se pod brdom Lupoglavom. Ispod ovog kraja je Donji Kraj ili Zreočići, na levoj strani Šenjske Reke pod brdom Kršem.
U svakom seoskom kraju su po dve mahale. U Velikom Šenju (Gornjem Kraju) su Stankovići i Lazarevići a u Donjem Kraju (Zreočićima) su Đorđevići i Drinjakovići(?).

Ime selu.

O postanku imena ovog sela postoji narodno tumačenje, objašnjeno pri opisu sela Mironić:
Postanak imena ovog sela, Pajazitova, Velikog i Malog Šenja tumači se u ovom kraju naročitom pričom. Kada je turski car Bajazit upao sa vojskom sa vojskom u Srbiju i došao do Šumadije, on se utaborio na kosi zvanoj Taborište. Pošto je sišao sa te kose zaustavio se u metu Bajazitovo, gde je danas Pajazitovo. Odatle je krenuo dalje i kada je došao u Mironić, tu ga stignu srpski izaslanici, sa kojima je sklopio mir, otuda se najpre mesto a zatim i selo nazvalo Mironić. U čast izmirenja Turci su napravili veliki a Srbi mali šenluk (veselje) na obližnjim mestima, koja su po tome nazvana Veliki i Mali Šenj.
Zreočići su nazvani stoga što je ovaj kraj nešto župniji u odnosu na okolinu, te u njemu sve brže sazreva – naročito voće.

Starine u selu.

U selu postoje dva stara groblja. Jedno je Svatovsko Groblje blizu Krša kod Krečana, za koje narod veruje da je iz doba naše srednjovekovne države kao i Staro Selo. Drugo je Džidovsko Groblje i Zreočićima kod Topole. Ono je, po svoj prilici, rimsko, jer se na njemu i danas izoravaju i iskopvaju stari rimski novac. Osim toga ovde su nalazili i novac poljskog kralja Vladislava III, savremenika despota Đurđa što je utvrdio pok. Mihailo Valtrović, profesor Arheologije na Velikoj Školi u Beogradu. Ovde su se do pre desetak godina raspoznavali temelji starih zgrada, čije su cigle razneli meštani i upotrebili za svoje građevine. Ima i jedna Crkvina, gde je bila neka stara crkva, o kojoj narod misli da je iz tog doba.

Postanak sela i poreklo stanovništva.

Veliki Šenj je osnovan je u doba Prvog ustanka, 1805. godine. Osnovalo ga je pet rodova: Arsići, Đorđevići, Lazarevići, Udovičići i Vasilijevići. Oni danas u selu imaju 21 dom, nepunu trećinu od ukupnog broja kuća u selu.
Veliki Šenj se najpre pominje u Popisniku 1822. godine a zatim u Ruskoj karti 1831. godine kao Šeilj Bolđšoi. U Upisniku i Naznačeniu zapisan je kao Šen a u Gavrilovićevom Rečniku 1846. godine kao Šenđ, u Vukovoj Danici Veliki i Mali Šenj označeni sa kao jedno naselje – Šen a u Pirhovom putovanju samo Šenj veliki (Schen weliki).
Selo je naraslo poglavito novim doseljavanjem a zatim i razgranjavanjem rodova. Za reme Prvog ustanka ono je dobilo 4 roda a posle 1815. godine u ovo selo se doselilo 17 rodova.
Veliki Šenj je naseljen iz 13 oblasti. Stara Srbija mu je dala 7 rodova, Jasenica – 6, Lepenica -3. Ostale oblassti dale su samo po jedan rod, i to: Crna Gora, Drina, Kosovo, Gruža, Ljig, Nišava, Đetinja, Dragačevo, Rzav i Golijska Moravica.
Devet rodova je dobeglo u Veliki Šenj u zbegove, 11 rodova je doseljeno na imanje, dva kao uljezi, dva kao dovoci, jedan rod kao usinjenik i jedan u službu.

Poreklo porodica.

Redni broj, prezime (ogranci), odakle su doseljeni, Krsna slava:

Doseljeni u periodu od 1737. do 1787. godine.

-151, Mijailovići (Stevovići), Požega, Lazarevdan.

Doseljeni u periodu od 1804. do 1814. godine:

-567, Arsići, Sjenica, Simeundan.
-600, Vasiljevići (Vasilijevići), Peć, Đurđevdan.
-680, Đorđevići (Nikolići, Mladenovići, Milovanovići i Jevtovići-Jevtići), Sjenica, Nikoljdan.
-741, Jovanovići (Arunovići), Sjenica, Nikoljdan.
-810, Markovići (Lazarevići), Sjenica, Nikoljdan.
-952, Pešići (Petrovići), Stari Vlah (užičko-moravički okrug), Aranđelovdan.
-980. Radojevići (Stankovići – Pavlovići, Nedeljkovići, Radovanovići od njih Veličkovići; Ješići i Sretenovići), Morača (Crna Gora), Sv. Ćirilo i Metodije.
-998, Rakići (Markovići), Pirot, Aranđelovdan.
-1085, Udovičići, Sjenica, Jovanjdan.

Doseljeni u periodu od 1823. do 1903. godine:

-1191, Matejići, Kosovo, Jovanjdan.
-1404, Ilići, Ljuljaci (Gruža), Đurđevdan.
-1437, Mijailovići, Guča (Dragačevo), Aranđelovdan.
-1456, Vasiljevići (Miloševići i Nikolići), Sjenica, Đurđic.
-1529, Vukolići, Kruščica (Rzav), Đurđevdan.
-1659, Stančići, Kotraža (kragujevačka-jasenički okrug), Đurđic.
-1752, Božovići, Rudnik, Nikoljdan.
-1800, Stepanovići, Trnava (Jasenica), Lazarevdan.
-1811, Blagojevići, nepoznato (Lužnice), Nikoljdan.
-1962, Mitrovići, nepoznato (Mala Vrbica), Jovanjdan.
-2034, Nikolići, Ovsište (Jasenica), Nikoljdan.
-2118, Živkovići, Trnava (Jasenica), Lazarevdan.
-2129, Ranići, Trnava (Jasenica), Nikoljdan.
-2161, Petrovići (Stevanovići), Trnava (Jasenica), Jovanjdan.

Ostali podaci o selu.

U Velikom Šenju je 1903. godine živelo 26 rodova u 68 kuća sa 465 stanovnika. Prema popisu 1910. godine Veliki Šenj je imao 103 doma sa 536 stanovnika a 31. januara 1921. godine u njemu je bilo 476 stanovnika.
Veliki Šenj ima dva groblja. Jedno je u Šenjskim Livadama za Gornji Kraj a drugo je u Osmanovcu za kraj Zreočiće.
Zavetine nema a litija se nosi na Trojički Beli Četvrtak.

IZVOR: Prema knjigama Todora Radivojevića „Lepenica“ i „Naselja u Lepenici“. Priredio saradnik Porekla Milodan.