Poreklo prezimena, naselje Korićani (Stanovo-Kragujevac)

Poreklo stanovništva naselja Korićani, danas u sastavu Grada Kragujevca, Gradska opština Stanovo, Grad Kragujevac – Šumadijski okrug. Prema knjigama Todora Radivojevića „Lepenica“ i „Naselja u Lepenici“. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj naselja.

Korićani su na obema stranama Lepenice, desno od Čačanskog Druma. Seoske kuće su po stranama Tolićkog Brda i Pireva a i pod kosom koja deli vodu Lepenice i njene desne pritočice – potoku Poljištu (Vinjiškom). Samo je nekoliko kuća u ravni lepeniče doline.

Vode.

U Korićanima imaju šest bunara-izvora sa živom vodom. Najjači je Panjevac u Beloj Jaruzi u Gornjem Kraju. Osim toga Gornji i Donji Kraj imaju još po dva a Ciganska Mala jedan bunar. U Donjem Kraju jači se bunar zove Babinac.
Kako su, osim Panjevca i Babinca, ostali bunari slabi a Panjevac je udaljen od najvećeg broja seoskih kuća, meštani su bili primorani da kopaju đermove, kojih danas ima 29. U Ciganskoj Mali nema nijedan đeram a izvor im je vrlo slab, te vodu zahvataju iz Potoka u Sastavcima ili zahvataju vodu sa Barskog Bunara.
Kada su velike vode Lepenica plavi polja u ravni svoje doline a nekada i sve kuće koje su na dolinskom tlu. Štetu nanosi i potok Poljište, koji dolazi iz Vinjišta a Potok u Sastavcima u polju Pirevu nikada ne plavi korićansko imanje.

Zemlje i šume.

Zemlje za obrađivanje i livada ima vrlo malo u samom selu a ostale su van sela udaljene do jednog časa hoda od krajnjih kuća.
Korićasnki atar zauzima rostor od 567 hektara. Pod ziratnim zemljištem 347 i pod šumom 220 hektara. Od šuma je lična svojina pojedinaca ili pojedinih rodova 149 ha a „selska“ je zajednica velika 70 hektara. Ziratna zemlja je pod njivama 229 i pod livadama 147 hektara.
U ataru Korićana svoje zemelje imaju meštani Đurisela, Drenovca i Dragobraće. Korićanci imaju svojih imanja u atarima tih sela i Vinjišta.

Tip naselja.

Naselje se deli na Gornji i Donji Kraj i Cigansku Malu. Idući niz Lepenicu najpre dolazi Gornji Kraj, niže njega je, na desetak minuta hoda, Donji Kraj. Prema Gornjem Kraju, sa desne strane druma idući iz Kragujevca postoji Ciganska Mala.
U krajevima grupisane su kuće većih rodova. U Gornjem Kraju takve grupe imaju Milosavljevići i Vlajovići; u Donjem Kraju – Dragićevići i Tošovići dok su u Ciganskoj mali grupisani Dimitrijevići.

Ime naselja.

U Korićanima postoje dva tumačenja o postanku njegovog imena. Jedni kažu da je ime došlo po koritima na bunaru u Starim Korićanima, gde je nekada bilo ovo selo i na kojima su Turci pojili stoku. Drugi pričaju da su Stari Korićani zasnovani na mestu na kome suu ranije doba živeli neki turski Cigani koritari, koji su snabdevali koritima celu okolinu a naročito Kragujevac. Po tim koritarima nazvano je selo Korićani. Obe ove priče su, sva je prilika, izmišljene, jer se ispitivanjem utvrdilo da je ime selu dato po messtu porekla njegovihh osnivača Milosavljevića, koji su dobegli ovamo iz Korita u Crnoj Gori. Njih su docniji doseljenici nazvali Korićani, pa je postepeno ovaj naziv prenet na celo selo.

Starine u selu.

Starine su Staro Groblje i Crkvina, verovatno iz srednjovekovnog srpskog doba. Pod Ćavom postoji starinsko Obadsko Groblje za koje se misli da je bilo groblje prvog naselja Grošnice. Tu su meštani nalazili veliko pločasto kamenje sa natpisima (oni kažu slovenskom), ali su ih se do jednog uništili.

Postanak sela i poreklo stanovništva.

Korićani su nastali pre oko 150 godina na mestu koje se danas zove Stari Korićani. Osnovali su ga Milosavljevići, za kojima su ovamo odmah dobegli Vlajovići i Jakovljevići, te se ova tri roda smatraju kao osniači ovog naselja. Oni danas imaju u Korićanima 30 domova, skoro trećinu od ukupnog broja. Oba kraja su jednake starosti, jer su postali za vreme Prvog ustanka, kada je ovo naselje premestilo iz Starih Korićana. Ciganska Mlala osnovana je pre 50 godina; ona je nastala od čergi.
Selo se prvi pput pominje u Upisniku 1818. godine, gde je upisano kao Koritjani. U Naznačeniu 1819. godine i Popisniku 1822. godine pravilno je upisano. Tako isto i kod Vuka u Danici 1827. godine i Gavrilovićevom Rečniku 1846. godine.
Selo je raslo gotovo u jednakoj meri novim doseljavanjima i razgranjavanjem-deobom rodova i rađanjem. Za vreme Kočine Krajine ovamo su dobegla 4 roda, u doba Prvog ustanka 5 rodova a posle 1815. godine 11 rodova.
Korićani su doseljeni iz 10 oblasti. Najviše iz Stare Srbije -6, Starog Vlaha -3, Dragačeva -3, Crne Gore -2, Bosne -2, Makedonije -2, Gruže- 2 i po jedan rod iz Lepenice, Vranjske Pčinje i Bugarske.
Više od polovine rodova – 12 dobeglo jeovamo u zbegove, na svoje imanje su došla 2 roda, kao uljezi 6, dunđeri -2, sluga i kirajdžija po jedan rod.
Korićani su od osnivanja do Prvog ustanka bili na mestu zvanom Stari Korićani pod brdom Ćavom bliže Lepenici i Čačanskom Drumu. Kako su često stradali od lepeničkih poplava i janičarskih zuluma – da bi se spasli tih nevalja i dobili vodu za piće oni su se premestili u današnji Gornji i Donji Kraj. U Starim Korićanima potrebu za vodom su podmirivali sa samo jednog đerma, koji je – po zapovesti Turaka – iskopan gotovo na samom drumu da bi Turcci pojili stoku kada su prolazili drumom.

Poreklo porodica.

Redni broj, prezime (ogranci), odakle su doseljeni, Krsna slava:

Doseljeni u periodu od 1737. do 1787. godine.

-100, Vlajovići (opšte prezime i Vlajići – posebna prezimena Radovići, Simovići-Matovići; Stevanovići, Đokovići, Milenkovići i Savići), Stari Vlah (užičko-moravički okrug), Petrovdan.

-574, Biorci, Bior (Stara Srbija), Aranđelovdan.

-124, Jakovljevići (Jakovljevići, Jovanovići, Maksimovići i Stevanovići), Rasno kod Prijepolja, Nikoljdan.
-161, Milosavljevići (Mladićevići – Petronijevići; Obradovići, Maričići, Milovanovići i Milosavljevići), Korita (Crna Gora), Lučindan.

Doseljeni u periodu od 1788. do 1803. godine:

-407, Miloševići (Tomići i Lukovići-Lukići), Stari Vlah (užičko-moravički okrug), Sv. Petka.
-408, Milutinovići, Dragačevo, Nikoljdan.
-522, Tašovići (Tanaskovići i Tašovići), Stari Vlah (užičko-moravički okrug), Aranđelovdan.

Doseljeni u periodu od 1804. do 1814. godine:

-662, Dragićevići (Petrovići i Nedeljkovići), Sjenica, Alimpijevdan.
-707, Zdravkovići (Krsmanovići), Sjenica, Nikoljdan.
-719, Ilići, Sjenica, Sv. Petka.
-953, Pešovići (Petrovići), Korita (Crna Gora), Lučindan.

Doseljeni u periodu od 1846. do 1903. godine:

-1396, Petrovići, Trn (Bugarska), Nikoljdan.
-1478, Kostići, Bitolj, Vavedenje.
-1566, Simovići, Belo Polje (Stara Srbija), Nikoljdan.
-1694, Uroševići, Berane (Makedonija), Nikoljdan.
-2139, Ilići, Vranje, Nikoljdan.
-2222, Dimitrijevići (Romi), Sarajevo, doseljeni 1852. godine, Nikoljdan.
-2229, Stevanovići (Romi), Bosna, 1856. godine, Sv. Petka
-2270, Nikolići (Romi), Dragačevo, 1893. godine, Sv. Petka.
-2274, Purići (Romi), Slepci – zaseok sela Grabovca u Gruži, 1899. godine, Đurđevan.
-2279, Petrovići (Romi), nepoznato poreklo, 1902. godine, Sv. Petka.

Ostali podaci o selu.

Korićani su 1903. godine imali 23 roda u 94 doma sa 439 stanovnika a 31 decembra 1910. godine u njima su bilo 84 kuće sa 489 stanovnika da bi na dan 31. jaunara 1921. godine u selu živelo 465 stanovnika.
Groblje je jedno za celo selo. Ono je pod Kosom između Lepenice i Vinjiškog Potoka.
Zavetine nema a litija se nosi na Beli Utorak, odnosno Trećeg dana Sv. Trojice.

IZVOR: Prema knjigama Todora Radivojevića „Lepenica“ i „Naselja u Lepenici“. Priredio saradnik Porekla Milodan.