Poreklo stanovništva sela Vinjište, Gradska opština Stanovo, Grad Kragujevac – Šumadijski okrug. Prema knjigama Todora Radivojevića „Naselja u Lepenici“ i „Lepenica“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Vinjište je na obema stranama Milićanskog (Milićkog) Potoka i potoka Popadinca, koji utiču u Lepenicu. Prvi potok dolazi sa Kremenca a drugi sa Orašja više Gornje Male. U vrhu obadva potoka i sa obeju njihovih strana prostire se Gornja Mala. Niže nje je, na obema stranama Milićanskog Potoka, Donja Mala. Prva je pod Kremencom i Neškovim Grobom a drugo ispod Dubova i Vuksanovice. Između obeju mahala na Milićanskom Potoku razdaljinaje više od 20 minuta hoda preko polja i kroz seoske šumarice.
Vode.
Doskora se Vinjište služilo samo bunarskom (izvorskom) vodom, jer ima dosta bunara sa dovoljno vode. Tek u najnovije vreme meštani su krenuli kopati đermove (sada ih ima sedam), zbg udaljenosti bunara od mnogih seokih kuća. Po jačini prvo mesto zauzima bunar Pištovac u Gornjoj Mali, pa Barski Potok na Kremencu. Voda ovog drugog zaudara na sumpor, te je meštani samo u izuzetnim slučajevima upotrebljavaju za piće. Iste jačine je i Stublina i Donjoj Mali. Neznatniji su Česma i Bunar pod Dubovima, pod Oskorušom i pod Badnjom. Suva Česma u istoimenom polju ne liči na izvor, već na kopan đeram. Ona je duboka 4 metra a visina vode je u njoj oko 2 metra. Kada padaju velike kiše ili posle otapanja snega, voda se iz nje preliva i otiče.
Nijedan od pomenutih potoka koji navodnjavaju selo, ne šteti polja čak ni pri najvišem vodostaju u njima.
Zemlje i šume.
Oranica i livada ima u selu između obeju mahala, ali je većina van sela, iza kuća, najdalje 40 minuta hoda. Livade su poglavito u Ravnom Gaju i na Kremencu a šume u Kremencu i na Stolici.
Ceo vinjiški atar prostire se na 376 hektara. Od toga na ziratnu zemlju dolazi 287 a na šume 89 hektara. Ziratna zemlja obuhvata – njive 179 i livade 108 hektara – od čega je u drugom ziratnom redu 100, trećem 98, četvrtom 68 i petom 21 hektar dok je privatna šuma sva u petom šumskom redu – svega 2,84 ha. Na zajedničku šumu i utrinu dolazi 86 hektara.
U ataru Vinjišta maju svoje zemlje samo meštani Dragobraće a Vinjištancima pripadaju neka polja u ataru Dragobraće.
Tip sela.
Gornja Mala ima tri dela – grupe kuća, na trima kosama. To su kuće Sekulića, Mikića i Miloradovića. Donja Mala ima dva dela na suprotnim stranama Milićasnkog Potoka, to su Milićani i Andrejići. Kroz obe mahale vodi po jedn glavna (i nekolik sporednih) ulica te selo izgleda kao drumsko naselje.
Ime selu.
Seljani zovu svoje selo Vinjište ili Vinjišta. Oni pričaju da mu je ime došlo otuda što je nekada na kosi ispod Dubova bilo mnogo vinograda, koji su pripadali kragujevačkim spahijama. To mesto, na kome je vino rađalo u izobilju nazvaše meštani Vinjište, pa je docnije ovaj naziv preneto na selo, kada je ono zauzelo ovo polje.
Starine u selu.
Staro Groblje na Dubovima i Crkvine u njegovoj blizini ukazuje na neko ranije naselje, o kome seljani, po predanju, kažu da je postojalo pre turskog doba.
Postanak sela i poreklo stanovništva.
Selo su pre 160 godina osnovali rodovi: Milićani, Sekulići, Miloradovići, Andrejići i Lazovići (Lazarevići). Ovi poslednji su izumrli a od ostala četiri roda Vinjište danas ima 82 kuće. Izuzev 7 domova docnijih doseljenika njima pripadaju svi ostali seoski domovi.
I selo i obe njegove mahale postale su u isto vreme od zbegova a narasli su, gotovo isključivoo, rađanjem i deobom zadruga.
Vinjište je najpre uneseno u Upisnik 1818. godine kao Vinvište, zatim u Popisnik 1822. godine kao Vinjište. U Vukovoj Danici 1827. godine i u Pirhovom Putovanju 1829. godine zabeleženo je pravilno, kao Vinjište, a u Gavrilovićevom rečniku 1848. godine kao Vinvšte dok je na Milenkovićevoj karti 1850. godine je upisano kao Vinvšče.
Poreklo porodica:
Redni broj–prezime (ogranci)-odakle su doseljeni-Krsna slava.
Doseljeni u periodu od 1737. do 1787. godine:
-83, Andrejići (Andrejići, Pantelići i Sekulići), Kosovo, Nikoljdan.
-155, Milićani, Kuči (Crna Gora), Mitrovdan.
-201, Sekulići (Rankovići, Andrijići, Milovanovići, Jovićijevići, Milojevići – Todorićevići i Todorovići, Nešovići – Sretenovići i Maksimovići), Stari Vlah (užičko-moravički okrug), Đurđevdan.
Doseljeni u periodu od 1815. do 1903. godine:
-1199, Švabići, Banat, Sv. Vrači.
-1392, Vučkovići, Dragačevo, Đurđevdan.
-1460, Jovanovići, Trn (Bugarska), Aranđelovdan.
-1543, Lukovići, Knić (Gruža), Miholjdan.
-1682, Jovanovići, nepoznato (Grošnica), Jovanjdan.
-2135, Vasovići, Čestin (Gruža), Mitrovdan.
Ostali podaci o selu.
-Godine 1903. U Vinjištu je bilo 10 rodova sa 89 domova u kojima je 1900. godine živelo 536 stanovnika da bi 1910. godine broj kuća iznosio 97 a broj stanovnika 632. Na dan 31 januara 1921. godine u selu je bilo 581 stanovnik.
Seosko groblje je na Crvenom Groblju – blizu grošničke crkve – u Donjoj Mali.
Zavetina je Tomindan a litija se nosi u Belu Subotu po Trojicama.
IZVOR: Prema knjigama Todora Radivojevića „Naselja u Lepenici“ i „Lepenica“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)