Poreklo stanovništva sela Borač, opština Knić – Šumadijski okrug. Prema knjizi Mihaila Dragića „Gruža“. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Položaj sela – topografske prilike.
Glavno naselje je ispod Boračkog Krša u dolini Boračke Reke a po bližim stranama i temenima brda sa obe strane reke. Uz klisurasti deo Boračke Reke i njenih pritoka – Grčkog Potoka – ima takođe seoskih kuća, koje se nalaze na malim zaravanjcima – delovima terasa tih reka. Krajnje kuće na istoku spuštaju se u gružansku ravnicu. Ovo selo se nalazi na zemljištu vrlo raznolike plastike i stoga je u pojedinim delovima različitog tipa.
Vode.
Selo se mahom služi izvorskom vodom. Izvori su: Studena Voda (na Zlatnom Vrhu), Česmica kod Klenka (ona je u Potočanima i njom se selo služi), Grabova Voda, Hajdučka Voda (ne služi se selo), Izvor u Kršu, Buban, Lutovačka Česma, Taranska Česma i dr.
Zemlje i šume.
U planini ima seoskih šuma. Selo ima 10 koliba (trla) u planini i 5 u polju.
Tip sela.
Selo je razbijenog tipa. Grupe srodničkih kuća su međusobno obično udaljene 200-500 metara, ali često i preko kilometar. Naročito su kuće u planini jedna od druge jako udaljene. Najzbijenije kuće su u ravni ispod Boračkog Krša, gde su dućani, kafana, škola i dr. Taj deo zovu „varošica“. Tu su kuće ušorene pored sreskog puta, koji odavde polazi za Opaniće ili Knić.
Podela na mahale i krajeve ovde nema. Pojedini delovi nose imena po familijama, koje tu žive.
Starine u selu.
Na Boračkom Kršu nalaze se ostaci od starog grada Borča, u kome je živeo vlastelin Radič Postipović, čiji je otac Milutin učestvovao u boju na Kosovu. Ispod Boračkog Krša je sadašnja crkva, koja je podignuta 
za vlade cara Sulejmana i vladike Makarija. Podignuta je od stvaranja sveta 7061 leta. Posle je bila zapuštena, pa je ponovo propevala tek 1815. godine. Slavi Sv. Arhanđela Gavrila. Više Miškovića kuća bila je crkvina; ta crkva je bila od brvana.
U Potočanima ispod izvora Česmice u Ješevcu bilo je ranije naselja. To se vidi i po samom imenu, jer naziv Potočani se moralo odnositi na stanovništvo, koje je tu živelo. Uostalom tu se i danas jedno mesto zove Gagića Kućište. Gagići su se docnije, vele, selili u Pretoke. Za selo u Potočanima (ili neko ranije naselje) vezana je priča o poznatoj Mrnji, koja je tu služila kod nekog domaćina Stanoja. U Potočanima se nalazi selište u kome je crkvina, niže starog grobljišta. Od te crkvine jedva da se raspoznaje temelj. U grobljištu su samo velike ploče i stenjaci. To je groblje, kažu, bilo srpsko. Ploče su okrenute ka istoku.
Na mestu Dublju takođe postoji grobljište; nekoliko kamenih ploča okrenutih ka istoku. Nema nikakvih znakova ili natpisa.
U samom selu iskopavane su razne starine, koje svedoče o tome da je tu bilo staro naselje (bakrači i sl); iskopavane su i stare cigle.
Ime selu.
Ime ovoga sela je staro. Izgleda da je izvedeno iz glagola „boriti se“. Grad je postojao za vreme poslednjeg perioda srednjovekovne srpske države.
Postanak sela i poreklo stanovništva.
Najstarije familije su iz poslednje četvrtine 18. veka a doseljavale se od Vasojevića i Tare. Za vreme Karađorđa stanovništvo se doseljavalo od Sjenice, Kolašina, Tare, Bihora i Starog Vlaha. Najznatnija su doseljavanja su iz obližnjih sela. Ima familija iz Osata u Bosni a ima i Sjeničana doseljenih posle Prvog srpsko-turskog rata. Pojedinačnih naseljavanja bilo je iz raznih krajeva srpskih do najskorijih vremena, ali su ona bez naročitog značaja.
-Lutovci (Miškovići, Tatići ili Ćurčići i Markovići). Oni su bili ovde za vreme Kočine Krajine. Došli su ovamo iz plemena Vasojevića i najstarija su familija u selu. U Vasojevićima u bivšoj turskoj granici doista ima Lutovaca. Slave Srđevdan.
-Vesovići (Topalovići, Đokovići, Dimitrijevići, Miloševići, Milosavljevići i Lukići). Spadaju u jedne od nastarijih familija u selu. Došli su iz sela Tovrljana (Dobrič) pa ih zbog toga zovu Tovrljanima. Kažu da vode poreklo od Belopavlića. Slave Aranđelovdan.
-Tarani (Marići, Pavlovići, Jevtovići, Đokovići i Vučićevići). Ovde su došla braća Jezdimir (od koga su Jevtovići); Joja (od njega su Vučićevići); Teodor (od njega su su Marići-Pavlovići) i Dragutin (od njega su Đokovići). Doseljeni su pre Karađorđa „od vode Tare“. Stara im je slava bila Simeundan, danas slave Aranđelovdan, letnji.
-Vasiljevići su došli kada i Tarani iz sela Gorobilja (Stari Vlah). Slave Aranđelovdan.
-Ilijaševići su došli početkom 19. veka iz Trešnjevice u Dragačevu. Slave Mitrovdan.
-Andrići (stvarno prezime Tomići). Doselili su se u vreme Karađorđa iz Trudova u Starom Vlahu. Slave Nikoljdan, preslavljaju Đurđevdan što im je bila ranija slava, ali pošto su došli na imanje svoje tetke, to su šrimili i njenu slavu, Nikoljdan.
-Vukovići (Radovanovići). Došli su za vreme Karađorđa od Tare. Slave Aranđelovdan, letnji.
-Biorci. Ovde su došla braća Nika, Aleksa, Antonije i Dimitrije iz Bihora za vreme Karađorđeva ratovanja na Sjenici. Slave Jovanjdan.
-Čairovići su verovatno doseljeni od Sjenice u vreme Karađorđa. Imaju familiju u Goloboku. Slave Nikoljdan.
-Kolakovići (Kolaci). Došao preded Nikola iz Kolašina za vreme Karađorđevog ratovanja oko Sjenice i Novog Pazara. Familija su im Kolakovići u Vitanocu – Donja Gruža. Slave Nikoljdan.
-Pačarizi. Za vreme Karađorđa došli „od gore“, verovatno iz Bihora, jer su „još u vilajetu“ držali kumstvo sa Biorcima, koje i danas čuvaju. Slave Aranđelovdan.
-Pajović („Biorac“) je doseljen pre 50 godina iz Mokre Gore i ušao u biorsku familiju. Slavi Jovanjdan.
-Popovići su došli za vreme Karađorđa iz Bukovika (preko Javora). Došao pop „Ero“ a posle njega njegova braća Bogosav i Simo; do 1875. godine sva im se familija doselila ovamo iz Bukovika. Slave Nikoljdan.
-Božovići su došli za vreme Karađorđa iz Dujaka kod Sjenice. Slave Nikoljdan.
-Čolakovići. I njih je Karađorđe „selio“ od Sjenice (kažu iz sela Čolak-Antića). Toma Vučić iz Knića bio je od ove familije. Prema tome oni su ista familija i sa Pavlovićima u Gornjoj Vrbavi. Slave Lučindan.
-Pajovići. Oni su od Žujovića, koje je knez Miloš rasterao sa Ješevca. Starinom su iz Korita. Slave Lučindan.
-Milovići. Došao ded Milo Mikolić („Osaćanin“) iz Osata u Bosni kao majstor. Slave Mratindan.
-Dimitrijevići (Dimitrijevići i Milivojevići). Došao ded Ivan iz Osata u Bosni kao majstor pre 60 godina. Slave Jovanjdan.
-Glišovići. Predak došao iz Preteka pre 40 godina u Popovića familiju. Slave Lučindan.
-Popovići su došli posle Prvog srpsko-turskog rata iz Bukovika i familija su sa prethodnim Popovićima. Slave Nikoljdan.
-Nikolići su došli iz Bresnice pre 40 godina. Slave Nikoljdan.
-Vukadinovići (bojadžija). Došao otac od Peći pre više od 30 godina. Slave Lazarevdan.
-Krstići su došli iz Ćuprije pre 30 godina. Ne kaže se koju slavu slave.
-Vasići su došli iz Bukovika pre 30 godina. Slave Đurđevdan.
-Vučkovići su došli iz Ostrvice u Gornjem Ibru po Prvom srpsko-turskom ratu. Slave Aranđelovdan.
-Popovići su došli pre 30 godina iz Vujetinaca. Slave Mitrovdan.
-Andrići. Otac došao 1879. godine iz sela Crvskog (na Pešteru). Slave Jovanjdan.
-Đokovići su došli odmah posle Prvog srpsko-turskog rata iz Ostrvice (okrug štavački, srez rožajski). Slave Nikoljdan.
-Jelići su došli 1890. godine iz Bukovika (preko Javora). Slave Stevanjdan.
-Vučićevići su došli iz Donje Crnuće pre više od 20 godina. Slave Aranđelovdan.
-Čekerevac je došao iz Bresnice pre 20 godina. Slavi Nikoljdan.
-Pejatovići su došli pre 20 godina od Nove Varoši. Slave Lazarevdan.
-Đorđevići i Novakovići su došli oko 1880. godine od Nove Varoši. Slave Aranđelovdan.
IZVOR: Mihailo Dragić „Gruža“. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
*
DODATAK: Spisak poreskih glava sela Borač iz 1835. i 1839. godine, kao i popis stanovništva iz 1863. Priredio saradnik portala Poreklo Nenad Spasić.
Spisak poreskih glava u selu Borač 1835. godine
Spisak poreskih glava u selu Borač 1839. godine
Popis stanovništva sela Borač 1863. godine
Najstariji zapisi iz matične knjige krštenih (rođenih) crkve u Borču za 1837. godinu
Najstariji zapisi iz matične knjige venčanih crkve u Borču za 1837-1840. godinu
Komentari (0)