Срби у Шумберку (Мађарска)

21. јануар 2015.

коментара: 0

ПРИРЕДИО: Сарадник портала Порекло Бранко Тодоровић

Шумберак (мађ. Somberek) је веће сеоско насеље у Барањи смештено северно од Мохача. За време османлијске власти припадало је санџаку Мохач – Сечуј, а тада је било насељено искључиво Србима, као и већина места у овом делу Угарске. После ослобођења Барање (1686), за време Велике сеобе Срба (1690), у Шумберку се населило још неколико српских породица.

У попису Барање са почетка XVIII века (Conscriptio domestica generalis annis 1715 et 1716 continuative peracta Nr. 5-to), који се некад чувао у Архиву барањске жупаније у Печују, наведено је да су чисто српска села Шумберак, Божук, Вемен, Бојард, Литоба, Мађар-Боја, Иван-Шарок, Бремен, Будимир, Виљан и многа друга на овом простору. Други попис Conscriptio inclyti Comitatus Baranyiensis, такође из 1715. године, доноси и имена старешина домова. За Possessio Sonberg наведена су и ова: Митар Апачанин, Симон Герчинац, Грујица Лукић, Никола Бошњак, Радојица Осичлија, Радашан Чавић, Грујића Лукић, Ристо Салашлија, Ђурађ Завишић, Јакша Томашинац, Богдан Верић, Митар Алмашац, Радивој Бачванин, Милош Ланчушанин, Ђура Савин, Станко Црни и други.

Убрзо после ових пописа обавила је Печујска бискупија канонске визитације у свим парохијама, укључујући и српске православне. За Шумберак је забележено да је село одувек „шизматичко“ („possesionem eotum ex integro schismaticum“). Важан је податак да је 1721. године, када је обављена визитација, у Шумберку већ постојала православна црква.

У првој половини XVIII века спроведена је државна и властелинска колонизација Немаца, што је утицало на расељавање Срба. Тако у једном извештају стоји и ова процена демографског стања: „Како су се множили Немци, тако су нестајали Срби“, па су они у појединим селима постепено заменили староседелачки српски живаљ. У Шумберак су колонизоване породице „фулденских Шваба“. Од тада и у овом месту почиње потискивање Срба.

И поред отежаних услова живота, број Срба је у XVIII веку порастао на 756 душа, колико је било 1796. године, док је средином XIX век у селу било преко 800 житеља српске народности. Крајем XIX века, према првом шематизму Будимске епархије, забележено је осетно смањивање на 564 становника православне вере.

Садашња, друга по реду црква у Шумберку, сазидана је крајем XVIII века. Прво је подигнута црквена лађа, испред које је 1793. призидан торањ. То је већа једнобродна сеоска црква грађена у маниру провинцијског неокласицизма. Карактеристична је бакарна барокно рашчлањена капа торња, са лантерном у средњем делу. Иконостас је рад непознатог иконописа из средине XIX века.

ИЗВОР: Динко Давидов, Горња земља, Београд, 2008, стр. 180-181

Домаћинства пописана 1711/1713. године

Apatianin, Bacsvanin, Bajusovics, Borjathovics, Bosnyak, Bugarin, Csambasz, Csavics (2x), Csolos, Czerni (2x), Derntov, Dobrokesan, Dobrokesanin (3x), Dracsina, Gerecsinacz, Glavati, Hagymasacz, Hajmasacz, Igalia (3x), Jovanicsanin, Knecz, Kolar, Kopanlia, Kopcsa, Kreso, Lancsusanin, Lepinyacz, Litobacz, Lukics (2x), Milanics, Novoszelacz (2x), Nyergesacz (2x), Nyirgesacz, Osaicsanin, Ozora, Pavlia, Regelacz, Sirimicza, Stipcsevics, Szalaslia, Sztaracz, Sztopano, Szuin, Szviracz, Tenacz, Tolnanin, Tomasinlia, Tomics, Tradanan, Vuk.

ИЗВОР: Claus Heinrich Gattermann, Die Baranya in den Jahren 1686 bis 1713, Göttingen, 2005, str. 466-467

Попис Систематске комисије из 1715. године

Illés Vok, Mittar Apacsanin, Simon Geresinacs, Fridericus Csolocs, Michael Lukics, Stolya Nyergesacs, Romi Miat, Stojan Sambacs, Nicolaus Bosnyak, Stephanus Borochia, Radvicsa Osicslia, Radasan Csavics, Groicsa Lukics, Rista Salaslia, Csvio Igalia, Gyuracs Szavisics, Jaksa Thomasinacs, Bogdan Veress, Mittar Almasacs, Radivoj Bacsvanin, Stojan Bogarin, Miat Csipastovics, Sobota Dobrokcsevics, Szava Nyergesacs, Ruak Dobrotecsonin, Radosan Dovonto, Marko Nyergesacs, Milos Lancsicsanin, Gyura Szavin, Stanko Cserni, Radusa Osorlia, Nicola Igalia, Radosa Kopenlia.

ИЗВОР: Az 1715. évi országos összeírás

Попис Систематске комисије из 1720. године

Miath Tomaszinacz, Vok Illia, Mittar Apacsanin, Simon Gercsinacz, Teodorius Csoloz, Michael Lukiz, Osztolya Nyergesacz, Romi Miat, Nicola Zambacz, Nicola Bosznyák, Stefan Baratlia, Radoicsa Osislia, Radosa Csavicz, Groicsa Lukicz, Risto Salaslia, Csvio Igalia, Gyuracz Zafsicz, Jaksa Tamasinacz, Bogdany Vevicz, Mittar Almasacz, Stojko Bacsvanin, Szabota Dobrokosacz, Radosa Doronto, Marko Nyergesacz, Milo Laucsucsanin, Stanko Cserni, Radoviza Ozorlia, Nicola Igallia, Radosa Kopaulia, Radivo Bosznyak, Raduva Bosnyak, Radulyko Bosnyak.

ИЗВОР: Az 1720. évi országos összeírás

Пописани у Шумберку 1766. године

Raczko Csavics, Maxim Osziszka, Petko Jankovics, Martin Stájberlin, Mihajlo Csavics, Adam Tadics, Georg Fridrich, Johanes Pámholczer, Johanes Kilián, Czvio Csolos, Mathias Haim, Todor Csolos, Bartl Smitt, Ninko Csámbaz, Mihajlo Paskovics, Joseph Vinter, Beli Csámbaz, Sztojan Hidosán, Nicsitt Hidosán, Todor Zundán, Johanes Lingh, Johanes Kroft, Peter Szavics, Nikola Radmanovics, Ignácz Paskovics, Tomo Paskovics, Szava Kopcsics, Szava Subassa, Jakab Perkátlia, Melchior Miltner, Antun Szubassa, Jakab Gligoria, Jován Csámbaz, Jakab Kurucz, Maleta Kopcsics, Jován Urszi, Hanczjerg Emert, Jakab Ully, Jerg Trunk, Petter Kroni, Bartl Liebler, Szava Tessan, Peter Gyurgyicsh, Adam Fogl, Tosko Lukics, Fajt Szotlh, Adam Videmon, Jakab Auer, Axszentia Simonovics, Michl Frich, Nicolaus Khilt, Jován Radovánovics, Nicolaus Pajerle, David Liptovácz, Joseph Ruklmyer, Johanes Kaufmon, Johanes Pajer, Lazo Kumadin, Maxim Janics, Georg Stikl, Nicsitt Mislen, Andrea Gyorgyics, Nicsitt Beriszav, Hanczjerg Nertl, Gyuraj Dobrokeszácz, Gliso Dobrokeszácz, Tyiro Janics, Sztepan Tolnai, Andrea Mamula, Tyiro Berzanácz, Todor Hajmási, Luka Mislen, Tomo Krezovics, Misko Baranyev, Jován Piásenovics, Peter Szeligh, Tomo Sztankovics, Christian Kromich, Gyuraj Sztokánovics, Jován Hajmási, Alexa Bácsfanin, Czvio Mandics, Nikola Sztoinics, Pantelia Mandics, Jován Sásdi, Jován Gyurisics, Damián Bácsfanin, Nicsitt Márkovics, Dávid Jovics, Jován Czvirácz, Johanes Hok, Johanes Korrot, Jakab Hidosán, Kuzmán Nikolacsics, Gyurágy Jaksics, Czvio Hajmási, Peter Folt, Alexa Gyurisics, Hainrich Miller, Jovicza Jurisics, Todor Zavicsics, Maxim Sztánkov, Jován Szuics, Georg Vaszner, Adam Hortvik, Francz Hoffsteter, Andreas Tangl, Andreas Nect, Valentin Reen, Michl Verner, Dávid Stork, Francz Vincs, Philip Moller, Johanes Kultsmit, Johanes Snelerperger, Peter Horengel, Johanes Paur, Johanes Turn, Mittar Mandics, Johanes Hajdlmajer, Sebastian Strock, Gasper Ráis, Jakab Déér, Joseph Raich, Bernhart Solly, Valentin Siller, Philip Siller, Michl Teller, Joseph Majer, Peter Puremon, Georg Paur, Francz Szeligh, Nicolaus Krien, Philip Bartole, Valentin Meszt, Nikola Sásdi, Landelin Kontner, Gasper Nánczl, Mathias Phoff, Johanes Fülerlin, Johanes Krenczer, Georgh Svójczer, Antoni Stierk, Georg Irgius, Peter Reder, Bartl Kremer, Philip Romsájt, Johanes Jakl, Michl Peer, Joseph Klugler, Georg Stamle, Andreas Amon, Valentin Krichenpájer, Rájmund Sterkh, Adam Hauszer, Leorencz Sterk, Christian Lájble, Johanes Alth, Christoff Alle, Johanes Irch, Johanes Sterk, Johanes Kújcz, Michl Hoffmon.

Попис земље из 1828. године

Pantaleon Csovits, Joann. Muller, Josephus Csovits, Georgius Pfald, Zachari Komadin, Marti Geri, Sabbas Jankovits, Marti Folker, Gabriel Jankovits, Cyrill. Csambasz, Eustimi Radovan, Cajeta. Zundan, Jovits Csovits, Joannes Lisz, Stanisl. Bodits, Arzenia Hidosan, Ferdinan. Glatz, Thimot Zundan, Stephanus Kremmer, Bosz Zundan, Carolus Reder, Joann. Moritz, Petrus Muthsler, Joann. Rittlinger, Nest. Szubasa, Joann. Hoffman, Pride. Obeliszl, Joann. Lengel, Marcus Szubast, Stephanus Szavits, Joannes Klee, Petrus Szviratz, Simeon Csoros, Micha. Szuits, Daniel Csoros, Jovita Saslin, Jacobus Csoros, Nicol. Csanibasz, Nicolaus Volzner, Stojan Kopesits, Theod. Csombasz, Thomas Czolos, Nicol. Csombasz, Conrad Ruff, Andreas Mildner, Joan. Perkatlia, Antoni Vogel, Joan. Ull, Adamus Neer, Micha. Klfi, Joann. Moglich, Joan. Hoffman, Jacobus Schultz, Joan. Vazner, Joann. Speiser. Joan. Andrits, Petrus Ali, Petrus Szubara, Joannes Gobel, Georgius Vinter, Casparus Pentz, Petrus Csambasz, Joann. Vozner, Francis. Hoffman, Francis. Vozner, Antoni Bayerle, Joannes Erb, Antoni Haim, Math. Emert, Lazarus Sosgits, Jacobus Rittlinger, cosm. Urszi, Adamus Vogel, Fride. Schneider, Lauren. Hock, Joannes Reder, Bernar. Miller, Josephus Bauer, Joann. Tucho, Joannes Hesz, Joann. Tranbert, Joannes Schnellenberger, Joann. Henkl, Georgius Rittlinger, Gabriel Ploresits, Georgius Neer, Frideri Mering, Vid. Salamon Krauzer, Josephus Gabel, Andreas Muthsler, Adamus Rezner, Michael Hain, Frideri Loth, Valenti Milch, Tobias Vaymayer, Georgius Vinter, Joann. Szapler, Michael Neer, Michael Veber, Michael Lengel, Francis Gayer, Math. Auth, Georgius Bauer, Joannes Ull, Georgius Rittlinger, Joannes Vazner, Joannes Auer, Joannes Bayerle, Joannes Remm, Georgius Moritz, Matheus Konnert, Nicol. Bauer, Andreas K6nig, Nicol. Babits, Joann. Vigant, Francis Korner, Joseph Eschen, Georgius Kue?kovits, Petrus Szitakovits, Joannes Teumiel, Francis Klausz, Const. Gruits, Joannes Rupp, Conradus Ali, Joannes Emert, Josephus Millerley, Marti. Bauer, Fride. Klatz, Joannes Bmert, Barth. Muller, Joannes Sauberling, Valenti Sziber, Adamus Grenzer, Petrus Emert, Math. Mfillerley, Vendel. Bacher, Micha. Scheinost, Carolus Knobloch, Vendeli Eichhorn, Antoni Neymayer, Marti. Gayer, Petrus Komadin, Magda. Reder, Josephus Lang, Andr. Szavits, ?Len. Misler, Szako Gorgits, Jovita Beritsav, Nicolaus Beritsav, Stepha. Dobrokoz, Joannes Vazner, Joannes Klu, Jere. Dobrokoz, Petrus Piasonovatz, Gabriel Novakovits, Marcus Tolnay, Stephanus Tolnay, Andre Bersanatz, ??eni Bersanatz, Valenti Schlott, Ignati Janits, Michael Stank, Joann. Stank, Jacobus Volker, Micha. Janits, Zacha Misler, Petrus Michelits, Joannes Bittner, Jacobus Schneider, Adam Tesan, Simeon Urszi, Georgius Militits, Georgius Hoffman, Joannes Stank, Joannes Stokanovits, Joannes Hajmas, Elias.Svabits, Jacobus Hajnus, Sabbas Vranits, Procopl. Mandits, Zacha Stojnits, Panta Patwan, Jovi. Nikolisits, Gabriel Saskits, Andre Mandits, Stephanus Tessanin, Mathi Saskin, Simeon Dadits, Jeto Czolos, Laza. Stojnits, Mari. Batsvan, Jovita Mankovits, Nesto. Simonovits, Anna Frey, Joann. Bauer, Volfgan. Jaszgl, Jere. Szviratz, Ladisl. Szviratz, Melchior Mausz, Xverius Rittlinger, Nico. Szelig, Steph. Sviratz, Procopi. Nikolitsits, Stephanus Mialovits, Steph. Nicolitits, Jovita Berzsenatz, Mich. Markovits, Stepha- Perkatlin, Stanisz Szuits, Andreas Taunk, Marti Eisenhauer, Henri. Schauer, Joannes Vaymayer, Micha. Bosnyak, Joann. Huffner, Joann. Mildner, Elias Geszner, Stepha. Kresovits, Joann. Schabl, Andreas Heller, Florianus Spitz, Francis Frey, Math. Vogel, Valent Stulp, Joannes Obeliszt, Joannes Hibschenberger, Joannes Hoffreiter, Valent. Engert, Joann. Hieb, Joann. Stekler, Petrus Bernhart, Joannes Stulp, Joannes Auth, Petrus Szelig, Joannes Scheidler, Joannes Speiser, Sebast. Lentz, Georgius Stulp, Micha. Butsi, Frideri. Engert, Math. Englert, Joann. Geri, Joann. Lengel, Michael Reder, Joann. Stalp, Joann. Burger, Joann. Gaitz, Joann. Bernhart, Joseph Bauer, Joann. Schrainer, Georgius Schrainer, Joann. Gintner, Joann. Fuchs, Elias Hubert, Petrus Hoffman, Frider. Echert, Joann. Gaitz, Joann. Ull, Georgius Jurisits, Joann. Pirgel, Joann. Spitz, Stoka Szuits, Georgu Stankovits Jovita Sanits, Emericus Grupp, Athana. Szadisits, Jovita Bogovits, Cajetas Szuits, Joannes Reder, Joannes Moritz, Math. Sauberling, Math. Sauberling jun., Jacobus Ruits, Andre Moritz, Balth. Haffner, Joan. Rittlinger, Marti. Bauer, Casparus Fuchs, Jacobus Moritz, Nicol. Hajdelmayer, Josephus Eichhorn, Antonius Frey, Joann. Miklits, Joseph Schneider, Andre Milits, Adamus Roth, Georgius Reder, Adamus Mith, Joan. Mihelits, Marti. Obeliszt, Jacobus Vinter, Math. Bacher, Balth. Lengel, Joan. Mihelits, Joan. Bauer, Joan. Burman, Math. Lovengel, Joan. Lang, Joan. Reder, Liborius Englen, Elisabe Volker, Joannes Hild, Joannes Schalla, Vitus Schvink, Josephus Remmer, Urosius Komandin, Michael Schveitzer, Andreas Petsurlits, Joannes Schreger, Nicol. Pfister, Jacobus Unger, Nicolaus Reder, Michael Hell, Jacobus Bosovitz.

ИЗВОР: Martha Remer Connor, GERMANS & HUNGARIANS 1882. Land Census Baranya County Hungary, Las Vegas, 1991, str. 368-371

Списак српских оптаната из Шумберка (1920-1931)

Алмашић (3), Андрејевић (8), Анђелић (1), Бабић (5), Бачван (7), Бебић (1), Берженац (1), Берисављевић (3), Берић (2),  Богосановић (1), Бошњаковић (1), Бошњак (6), Брженац (9), Бугарић (3), Будисављевић (1), Вранић (7), Вујић (2), Гавриловић (2), Гајић (2), Грујић (12), Дворнић (1), Десанчић (2), Доброкес (14), Довшић (2), Ђукић (3), Живковић (1), Зец (1), Завишић (1), Зилић (1), Зундановић (24), Јанић (13), Јанковић (4), Јовановић (1), Козарац (1), Козић (1), Комадиновић (7), Крестић (4), Кристовић (1), Лачанин (1), Љубовић (1), Мандић (5), Марковић (4), Матић (1), Мијатовић (5), Милиновић (1), Михајловић (4), Мишљенац (4), Николић (3), Новаковић (5), Озорлић (3), Павловић (3), Пављанић (1), Пантелић (1), Перишић (2), Перкатлић (2), Петковић (1), Плавшић (1), Плећаш (1), Побулић (3), Поправац (1), Радаковић (1), Радановић (1), Радиновић (1), Ристић (4), Савић (4), Стојнић (2), Субашић (7), Суботић (1), Сујић (9), Тадић (3), Товљанић (9), Тодић (2), Трумић (4), Урсић (11), Хармат (2), Хидошанин (4), Хидошан (2), Хорват (1), Циковац (5), Цицак (2), Чалош (2), Чавић (3), Чорбаш (1), Џамбас (14), Шашлић (9), Шимуновић (1), Шолош (2).

У заградама је наведен број оптиралих домаћинстава по презимену.

ИЗВОР: Гојко Маловић, Сеоба у матицу – списак српских оптаната у Мађарској 1920-1931., Нови Сад, 2010, стр. 469-487

Списак свештеника у Шумберку од 1735. године до данас

Мојсеј (1735-), Тимотеј Мишљеновић (1759-1768), Роман Комадиновић (1777-1814), Милош Комадиновић (1814-1823), Сава Крунић (1823), Адам Гојковић (1823-1861), Лазар Катић (1861-1864), Петар Мирковић (1846-1883), Добрен Михаиловић (1883-1884), Стефан Ђурђевић (1885-1890), Богољуб Топенарски (1890-), Душан Андрић (1891-1894), Светозар Бољарић (1895-), Јован Б. Милић (1895-1920), Сергије Јанковић (1920-1921), Софроније Живковић (1921-1925), Алексеј Бабић (1925-1934), Теофан Раднић (1934-), Светозар Ластић (1937-1938), Милош Апић (1939-), Алексеј Бабић (1939-1941), Владислав Мајер (1942-1945), Радован Степанов (1946-2003), Милан Дујмов (2003-2006), Радован Савић (2006-2007), Јован Бибић (2007-).

ИЗВОР: Милан Дујмов, Листа свештеника Српске православне епархије Будимске, Будимпешта, 2013, стр. 84

Наредни чланак:
Претходни чланак:

Коментари (0)

Одговорите

Тренутно нема коментара. Будите први и оставите коментар.