Poreklo stanovništva sela Kličevac*, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
*Kličevac nema svoga kmeta niti predstavnika u opštini, iako se smatra kao predgrađe grada Valjeva, pošto su mu stanovnici pravi seljaci i uvršćujemo ga u red sela (LJ. Pavlović).
Položaj sela.
Kličevac je u ataru Opštine grada Valjeva, na severnoj strani po kosanjicama, koje se iz Grabovice i Rađeva Sela dosta strmo spuštaju u kolubarsku dolinu. Zemljište je posve neravno, pokriveno moćnim tercijernim šljunkom i nagnuto ka jugu. Jedina izdignutija tačka u selu je Kličevac.
U selu ima dosta izvora i seljaci se većinom služe izvorskom vodom, dokle kopaju bunare i bare. Glavniji izvori su: Đenovac, Stublina u Zukvama, Milićev Bunar i dr.
Zemlje i šume.
Zemlje po Kličevcu su peskovite, priprte i dosta strmenite, te su jedino podesne za vinograde i šume. Donji deo sela ima kolubarske nanosne zemlje i osobito su rodne i podesne i za oranje ali i za livade i popaše.
Šume su vezane za grabovičke šume, ali ih nema mnogo, pošto su glavni delovi ovog sela postali ili državna ili opštinska svojina. Najlepše su šume u Đenovcu i oko Kličevca. Što ima šume to nije seljaka ovog sela, nego onih sa strane, koji ovde imaju svoja imanja.
Opština grada Valjeva ima skoro trećinu atara ovog sela, tu su Krušici, mesto gde su pešadijske kasarne i vojna vežbališta i Zukve ispod Krušika. Ispod Krušika Okrug valjevski ima svoje veliko brdo Đenovac, gotovo sav pod šumom i ustupljen državi, radi vojnih potreba. Država je dobila od opštine i dva komada zemlje; Kulinu i Kličevac i na njima je podigla magacine, opet za vojne potrebe.
Tip sela.
Kličevac je selo razbijenog tipa, ali ne razbijenog po džematima, već sasvim rasturenog. Kad se sa visa Kličevca pogleda Valjevu, onda se najviše kuća pribilo uz brdo, a drugi deo rasturio se oko državnih i opštinskih dobara.
U Kličevcu su ove porodice: Radovići, Radulovići, Milatovići, Đorđevići, Živkovići, Tešići, Ilići, Savkovići, Pelovići, Savići, Lalevići, Jevtići, Miletići, Stevanovići i Srećkovići.
U Kličevcu nema zadruga, niti se zna da se ovde mogla održati koja poveća zadruga.
Podaci o selu.
Selo je staro, njegovo je ime u haračkim tefterima, ali se vodi kao asovina grada Valjeva, kao carska domena.
Pri docnijim popisima od 1866. i 1874. godine selo nije popisivano zasebno nego u okviru grada Valjeva. Tek od 1884. godine zasebno se pominje i od tada mu se izdvaja broj domaćinstava i stanovništva, tako da je Kličevac prema popisu po godinama imao:
-1884. godine – 17 domova i 104 stanovnika.
-1890. godine – 18 domova i 119 stanovnika.
-1895. godine – 22 doma i 143 stanovnika.
-1900. godine – 28 domova i 169 stanovnika.
Ime selu:
U selu je najviša tačka, upravo najviši vis njegov, zove se Kličevac, a naselje je po podnožju njegovom, pa otuda je i dato ime selu.
Starine u selu.
1. Na vrhu Kličevca, na mestu gde je današnji barutni magacin, i danas se nalazi šanac, koji su gradili Austrijanci u ratovima od 1788-1791. godine, a koji i Prota Mateja Nenadović pominje u svojim „Memoarima“ na nekoliko mesta. Pored ovog šanca postoji i Karađorđev šanac, odakle je ovaj mislio da brani Valjevo u slučaju jake turske najezde, što pominje i Prota Mateja i u kome je zasedavao Skupštinom izabravši valjevski okružni sud.
2. U dnu Kličevca je kula, nekada stan (1813. god) turskog bogataša, Valjevca, bega Jajića, a danas je barutni magacin. Kulu je u cilju današnjem, u pogledu hercegovačkih muslimanskih kula zidao 1804. godine vojvoda Jevrem Nenadović. U Drugom ustanku bila je svojina vojvode Jakova Nenadovića i njegova je bila i onda, kad je živeo u Besarabiji u Hotinu. Po povratku iz Besarabije u Srbiju Jakov je kulu trampio sa Milošem za neko imanje u Beogradu, a Knez Miloš je već 1835. godine poklanja otadžbini, sa namenom da bude barutni magacin, što je i danas.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
Nigde nije bilo teže nego ovde dokučiti koje su porodice osnovale ovo naselje, jer nigde nije bilo tako čestih promena, tako čestih progona i rasseljavanja, kao ovde. Kličevac, odlična strategijska tačka za napad i odbranu Valjeva, morao je uvek da žrtvuje svoje stanovnike da se prilikom ma kakvih pokreta sele i da beže iz svog rođenog sela.
Kad se ovo ima u vidu, onda nije nikakvo čudo što danas nema čak ni potomaka onog Manojla, koji je Knez Aleksino telo preneo u Brankovinu i predao porodici da ga sahrani, već je sve mlađe. Ovde je sasvim novo, sveže naselje i svaki noviji pokret u Bosni, Crnoj Gori i Hercegovini ima po kojeg predstavnika. Najviše je doseljenika iz Crne Gore, a iz ostalih krajeva vrlo malo.
-Pelovići: Najstarija porodica u selu, doseljena pred Kočinu Krajinu iz Grahova u Crnoj Gori, jeste Pelovića, koja je već na umoru, od koje je onda, a i danas, bila jedna kuća, slave Stevanjdan.
Ostale porodice:
-Tešići, doseljeni u prvom ustanku iz Grahova, ima ih 4 kuće, slave Jovanjdan.
-Ilići, doseljeni kad i Tešići sa Zagarča u Crnoj Gori, ima ih 3 kuće slave Nikoljdan.
-Živkovići doseljeni iz Pogane u Nikšićkoj Župi uz Vukalovića Bunu 1857. godine, njih je 4 kuće, slave Lučindan.
-Miletići, su doseljeni iz Pješivaca, kada i Živkovići, ima ih dve kuće, slave Jovanjdan.
-Srećkovići su doseljeni 1866 godine, srodnici su sa Miletićima i naseljeni su pored njih, slave Jovanjdan.
-Stevanovići doseljeni kad i gornji iz Pješevica, ima ih dve kuće, slave Začeće Sv. Jovana.
U periodu od 1870. do 1899. godine u Kličevac su se naselili:
-Radovići su doseljeni sa Zagrada na Čevu, ima ih 5 kuća, slave Aranđelovdan.
-Jevtići su sa Ceklina, ima ih dve kuće slave Đurđevdan.
-Radulovići je sa Ćeklića, slave Ilindan.
-Milatovići su sa Vražegrmca, slave Sv. Petku.
-Lalevići su iz Bratonožića, slave Stevanjdan.
-Savići su iz Đinovića u Katunskoj nahiji, slave Đurđevdan.
-Savkovići su iz Kosijera u Crnoj Gori, slave Sv. Vasilija.
-Đorđevići su iz okoline Trna u Bugarskoj, slave Nikoljdan.
U Kličevcu je 30 kuća od 14 porodica.
Zanimanje stanovništva.
Kako se Kličevac nalazi u predgrađu Valjeva a naseljen je u novije doba, s toga njegovo stanovništvo nije moglo doći do potrebnog zemljišta, na kome bi se razvila zemljoradnja i stočarstvo, zbog čega su Kličevčani prinuđeni raditi tuđe zemlje, na njima zasejavati sve, što im je potrebno za ishranu, a i za prodaju. Tako na zemlji gaje dosta povrća, a kod svojih kuća pate poviše stoke, te njome se služe i njihove proizvode prodaju po varoši. Mnogi se od Kličavčana bave rabadžilukom, mnogi nadničenjem po gradu, a mnogi opet odaju se i izučavanju kakvog zanata, te se odvajaju od kuća i silaze u grad.
Pojedinosti o selu.
Kličevac je još od turskog doba sastavni deo Opštine grada Valjeva. U Valjevu je škola, crkva kao i opštinska sudnica. Nikad nisu, pa ni danas, imali u opštini svoga predstavnika, pa retko i odbornika. Groblje je u sredini sela i zajedničko.
Preslave nemaju.
IZVOR: Ljubomir Pavlović, “Kolubara i Podgorina”. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Komentari (0)