Poreklo prezimena, selo Osladić (Valjevo)

Poreklo stanovništva sela Osladić*, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

*Ovaj opis sastavljen je prema opisu g. Mil. I. Protića, sveštenika kameničkog, koji je ranije opisao ovo selo.

Položaj sela.

Osladić je na južnom podnožju Blašića na obema obalama Osladićske reke, koja teče iz Vlašića. Seoske su kuće rasturene po visovima, a nema ih po dolinama potoka i Reke. Zemljište je krečnjačko i od sekundarnog krečnjaka s vrtačama, koje su većinom zadnivene i obdelane. Najviše je vrtača u zapadnom delu sela do Tuđina i Dragijevice. Glavniji visovi su: Šerbetovac, Prancić, Krstić, Beljine i Đelovo Brdo. Visovi su srednje visine, ali su im strane vrlo strmenite, a vrlo retko ogoljene.

Izvora je dosta. Svaki kraj sela ima svoj izvor, a gotovo svaka kuća ima po jedan mali ili veći izvor, kojima se služe i za piće i za svakodnevnu domaću upotrebu. Glavniji su izvori: Blizanac, Studenac, Begovac, Jankovac, Mlakva, Smrdan, Vodice, Sijerina, Točak, Čavčinovac, Čokopan, Šljivčine, Sige i Kotline. Od tekućih voda je Crna Reka, koja dolazi ispod najvišeg vrha na Vlašiću, Belega i Reka, koja dolazi od Kamenice i sastaju se na Blizancu, odatle teku na zapad do mesta zvanog Gradište, i zajedno utiču u Dragijevačku Reku i grade Jadar.

Zemlje i šume.

Osladićske se zemlje daju podeliti na brdske i rečne. Brdske su po Vlašiću i isuviše posne, hladne i suve, pa stoge i nerodne. Brdske zemlje oko vrtača i po vrtačama su krečne, toplije i za strmna žita podesnije od drugih brdskih zemalja. Zemlje oko rekavica i potoka su nanosne, rodne i podesne i za oranicu i za kosanicu. Najlepše zemlje livadske su oko Reke, ispod Krstića i pri ušću Reke, a ziratne po Šerbatovcu i oko Blizanca.

Šume je u izobilju. Vlašić i svi njegovi ogranci koji ulaze u selu su pošumljeni. Šuma je od lisnatog drveta i ima je i krupne i sitne u izobilju i za gorivo i za građu. Ceo Vlašić je seoska zajednica, najlepši je kraj pri izvoru Crne Reke. U donjim krajevima seoske zajednice pojedini seoski džemati zahvatili su čitave šumske krajeve, pa po njima napravili pojedinačne njive i zadržali džematske zajednice u šumi. Ove džematske i porodične zajednice ne vode se posebno u opštinskim knjigama, nego kao seoske, mada ih džemati zajednički seku, zirate ili daju pod zakup, kad rode žirom.

Tip sela.

Osladić je selo razbijenog tipa. Kuće su po visovima i u grupama, gde su dosta bliske jedna drugoj. Veće ili manje grupe kuća čine ma(h)ale, koje su udaljene jedna od druge 200 do 500 metara. Male su: Plećići, Gavrići, Šumerovići, Lazići po Šurbatovcu, Stančići i oni po Vlašiću, pa se zovu Vlašićani. Sve su ovo male na severnoj strani puta Valjevo-Loznica. Na južnoj strani Maletići, Marinovci, Dumani, Stančići i Vučićevići.

U selu ima dosta zadruga, a ima ih i većih, gde je najveća zadruga Rakića iz Plećića, zatim poveće zdruge: Živanovića, Radojičića, Lazića, Stančića (dve kuće) itd.

Podaci o selu.

Osladić je prema popisu od 1818. godine imao 29 domova sa 46 poreskih i 120 haračkih lica.

Prema popisu:

-1866. godine – 64 doma i 626 stanovnika.

-1874. godine – 79 domova i 683 stanovnika.

-1884. godine – 88 domova i 741 stanovnika.

-1890. godine – 101 dom i 932 stanovnika.

-1895. godine – 102 dioma i 935 stanovnika.

-1900. godine – 114 domova i 1086 stanovnika.

Godišnji priraštaj stanovništva od 1886. godine je 15,11 a procentni 1,91%.

Ime selu.

Otkuda je ime selu, ne na se. Imena pojedinih mala su po prezimenima porodica, koja su u njima. Vlašićani se zovu po planini Vlašiću, Dubrava po mestu, gde je nekad bila gusta šuma koje sada nema. Marinovac po nekakvoj Baba-Mari, koju je ubio nekakav hajduk Stanko.

Starine u selu.

Na zapadnom kraju sela, na mestu gde se Osladićska reka sastaje sa Dragijevačkom Rekom i gradi Jadar, nalaze se i danas razvaline nekakvog srednjevekovnog grada, koje danas zovu Gradište. Narod ovog kraja drži da su ovaj grad zidali i držali Madžari. Za ovaj gradić vezana je ova narodna priča: Gradom je uprvljao jedan madžarski vlastelin srpske narodnosti i jednom prilikom, kad mu se našlo dete, pozvao je kuma iz Srema da mu dete krsti. Kum vlastelin, kad je dete krstio i kad je trebao poći, dobio je od svoga kuma konja na poklon, kojega dotle niko nije jahao pa kad ga je uzjahao i pošao kući, padne sa konja, na 300 metara na severnu stranu od Gradišta i ostane na mestu mrtav, a konj se poplaši i mrtvog ga izvuče do na Vlašić, gde se nekako oslobodi i tu zastane. Vlastelinu iz Srema bilo je ime Radoslav i njegove sestre kad čuju kako im je brat stradao, dođu u ove krajeve i nađu mrtvo telo svoga brata, ožale ga, opojaju i sahrane na Vlašiću. Na tom mestu, gde je Radoslav poginuo, sestre su postavile beleg bez natpisa na mestu gde su ga sahranile podigle su beleg, koji se i dan danas zove „Radosavljev beleg“ ili prosto „Beleg“, danas najviša tačka Vlašića, ispod koje izviru Tamnava i Ub. Beleg je od belog jedrog krečnjaka, visok 2 metra usred šume i, priiča se, da su ga jedva 12 jarmova izvukli na breg.

Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

Seljaci pričaju da im je selo vrlo staro i da su ga osnovale dve vrlo stare porodice:

-Pengići i Majići: Obe su porodice zamrle, mada se ne zna da su nekad imale dosta predstavnika.

-Uroševići, Lazići, Andrići, Davidovići i Šumerovići su vrlo stare porodice u selu, ali su ipak doseljene i to: Lazići i Davidovići iz Osata u prvom austrijskom ratu; Uroševići od preko Drine, od Višegrada, Andrići iz Bosne sa Glasinca, a Šumeri (Šumerovići) dublje iz Hercegovine. Ove su porodice doseljene pojedinačno, i kad su se doselile našle su pomenute stare porodice, koje su ih rado primile; njih je danas 29 kuća i ne kaže se koje su im krsne slave.

Sve ostale porodice doseljene su docnije i one su iz bližih krajeva:

-Dumani-Stančići su doseljeni u Kočinoj Krajini iz sela Stankova u Osatu, ima ih 36 kuća i slave Nikoljdan.

-Plećići su doseljeni iz Bobove, sela ove oblasti, a ranije iz grada Jajca u Bosni, zbog zuluma seoskog bega; ima ih 19 kuća i slave Časne Verige.

-Gavrići su došli iz Bosne u Prvom ustanku, od Sarajeva su, ima ij 4 kuće i slave Stevanjdan.

-Kovačevići su sišli iz Suvodanja, slave Lučindan.

-Petronići su iz Gunjaka, okruga podrinjskog, slave Alimpijevdan.

-Pološtani su iz Pološtice-okruga užičkog, slave Đurđevdan.

-Simonovići su iz Rujevca u okrugu podrinjskom, slave Aranđelovdan.

-Vučićevići su iz Sitarica, sela ove oblasti, slave Stevanjdan.

-Gujići su iz Petrca, od Sokola, došli pre 100 godina, slave Lazarevdan.

-Jevtići su iz Pričevića, slave Nikoljdan.

-Marinovčani su doseljeni u Prvom ustanku, doselila ih Baba-Mara sa silnim nekim blagom iz Osata, ima ih 8 kuća i slave Aranđelovdan. Naselili su se na imanju starih Pengića.

U Osladiću je svega 119 kuća od 16 porodica.

Zanimanje stanovništva.

Osladićani se zanimaju zemljoradnjom i voćaratvom. Stočartstvo je sporedno zanimanje, od stoke se ponajviše gaje svinje i ovce. Mnogi od seljaka odaju se izučavanju raznovrsnih zanata, koje rade po selu ili po drugim selima, a kako je selo bogato u svom južnom kraju pločastim belim krečnjakom, od koga se daju izrađivati i glačati izvrsne ploče i spomenici, znatan deo seljaka bavi se tim poslom, kao sporednim. Kako je zemljište u selu dosta slabo i ne daje sve potrebne namirnice, znatan se deo seljaka iselio u ravnija mesta, a i danas se sele, kad god ime se ukaže kakva zgodna prilika.

Pojedinosti o selu.

Osladić je sastavni deo Osladićske opštine u Srezu podgoričkom. Sudnica je pored škole a crkva u Kamenici. Groblje je podeljeno po krajevima.

Selo nema zajedničke preslave.

IZVOR: Ljubomir Pavlović, “Kolubara i Podgorina”. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.