Poreklo prezimena, selo Klinci (Valjevo)

Poreklo stanovništva sela Klinci, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Položaj sela.

Klinci su uparvo nad Petnjičkom Pećinom i onoj kosi, koja se od nje spušta na istočnu stranu. Zemljište je nemirnog izgleda, talasasto i iznad Pećine prepuno vrtača, koje su raznolikog oblika i poređane u krug ili nizove, kad se nazivaju dolovima. Znatnija uzvišenja u selu su: Rogljević, Osoje, Jagodinac, Obrežak, Gusta Kruška i Ostenjak.

Izvorima je selo veoma bogato, ali se pored izvorske vode služi još barskom, bunarskom i rečnom vodom i vodom iz bara (jezera), koje postaju od kiše, kad se ona u njima zadrži. Glavniji izvori u selu su: Ponor na Rogljeviću, koji na jednom kraju vrtače izbija, a na drugom ponire, Studena Voda ispod Guste Kruške, koja opet izbija na jednom kraju vrtače a na drugom ponire, Ćosića Bunar, od koga postaje potok Vrbovac koji silazi kroz sredinu sela u reku Banju, Mijailovački Bunar, od koga nastaje jedan potok i pada u Vrbovec, blizu Banje, Kruglaš i Vladin Bunar, od kojih postaje potok Lipnica i teče istočnim delom sela. Od tekućih voda u ovom selu je jedina rečica Banja, koja kao vrelo izbija iz Donje Petničke Pećine ispod Rogljevića, a na granici ovog sela i sela Petnjice, i koja tako jaka, da odmah spod izvora okreće 2 vitla.

Zemlje i šume.

Zemlje klinačke su od dve vrste; brdske i banjske. Brdske su zemlje ili suviše krečne ili posne, pa ako su krečne i po vrtačama, onda su plodne i po njima dobro uspevaju strmna žita i voće, a ako su posne onda su hladne, peskovite i nisu za useve. Banjske su zemlje, kao i sve druge po dnu sela, koje su na tercijeru belostenskom, crne smolne zemlje, vrlo rodne, masne i podesne za sve vrste useva, kao i za livade. Najlepše zemlje ove vrste su u Palanci, Lipnici, Vrbovcu i Lešću.

Šuma nema u ovom selu. I što ima to je vrlo malo, nema ni toliko koliko je potrebno za letnju potrebu a kamoli za građu i zimski ogrev. Seljaci kupuju šumu za građu i ogrev, a pojedinci što imaju čuvaju i lako ne seku. Na Rogljeviću do Žabara ima malo šume, pa tu i sama raste ali je to suviše malo. Nikakvih zajednica u selu nema.

Tip sela.

Klinci su selo razbijenog tipa. Seoske su kuće poređane u tri grupe, u tri džemata. Prvi je džemat nad Petnjičkom Pećinom, na brdu Rogljeviću i po njemu se zove Rogljević. Drugi džemat je na sever od njega oko Mijailovačkog i Ćosića Bunara a treći još severnije od njega; drugi se zove Mijailovići (češće Mijailovčani) a treći Prodanovići.

Kuće u džematima su udaljene jedna od druge od 20 do 40 metara, a od Rogljevića do Mijailovića i odatle do Prodanovića nema po 200 metara.

Na Rogljevićima su: Todorići, Petrovići i Vasiljevići.

U Mijailovićima su: Mijailovići, Jerinići, Ćosići i Krstići.

U Prodanovićima su: Prodanovići, Marići, Markovići (Markeševići), Jovanovići-Švabići, Jovičići i Dudići.

U selu ima dosta zadruga i zadružni život je ovde jako razvijen. Istina, nisu zadruge velike, ali kad u jednoj kući ima 5-6 oženjenih zadrugara, onda se to može uzeti da su poveće zadruge. Od povećih zadruga su: Todorića (dve kuće), Vasiljevića (dve kuće), Krstića, Dudića (dve kuće) i Prodanovića.

Podaci o selu.

Po haračkim tefterima iz 1818. godine u selu je bilo 22 doma sa 23 poreskih i 56 haračkih ličnosti.

Prema popisu:

-1866. godine – 29 domova i 255 stanovnika.

-1874. godine – 30 domova i 269 stanovnika.

-1884. godine – 36 domova i 291 stanovnika.

-1890. godine – 31 dom i 317 stanovnika.

-1895. godine – 39 domova i 354 stanovnika.

-1900. godine – 46 domova i 382 stanovnika.

Godišnji priraštaj stanovništva ovog sela je od 1866. godine 4,25 a procentni 1,37%.

Ime selu:

Ime starom selu bilo je Palanka, a to je ono mesto, koje je tačno u sredini današnjeg sela. Za dokaz starog naselja na ovom mestu služi, što su se do skora izoravali krbanjci sudova, suvomeđine, ostaci građe i raznog alata.

Za naziv „Klinci“ vezana je ova priča. Nekakav Mitar, iz porodice današnjih Todorića, predak Vasiljevića, išao preko Save da proda volove. Bio je na nekakvom vašaru u Sremu, pa pošto je jedne volove prodao a druge kupio, i usput se obosio, kupi neke potkovane opanke (može biti i drugu obuću) i obuje ih. Opanci su bili potkovani klincima i to vrlo rđavo, da se Mitar usput podbio i od jednog u nogu zabodenog klinca ostao i sakat, te su ga s toga njegovi seljaci prozvali Mitar Klinčanin. Seljaci drže da je otuda došlo ime ovom selu, a to najviše izvode po tome, što se stvarno, i dan danas Mitrovi potomci zovu i smatraju kao pravi Klinčani.

Rogljević je ime brda, pa je otuda došlo ime džemata. Imena Mijailovčani i Prodanovići su od porodica, koje su najglavnije u tim džematima.

Starine u selu.

1. Pred vratima Male ili Gornje Petnjičke Pećine nađeno je kopanjem praistorijsko oruđe, posuđe i sve drugo, što je tadašnji čovek upotrebljavao u svom životu. I u samoj pećini, koja je sva na klinačkom ataru, nađeno je ovo isto, pored ostalih pećinskih znamenitosti.

2. U njivi ispod pećine, koja je danas svojina Vasiljevića iz Klinaca, do skora su se iskopavale i izoravale grede, tesano kamenje, komadi od posuđa, oružja iz istorijskog doba, a ponekad i po kakav zlatan rimski novac. Po narodnom predanju je ovde bila nekakva stara „čaršija“ i narod to lepo veli iz „rimskog doba“,

3. Staro selo je bilo u Palanci, ali nije bilo te sreće da tu ostane. Priča se da je pre Kosova, a i za vreme kosovske bitke, bilo ovde selo, pa se posle pomerilo na severo-istok sadašnjem Mijailovačkom Bunaru, u livade, takozvane Barice. Samo potreba u što većoj grupi imanja izazvala je, priča se, ovo pomeranje.

Pa i u Baricama selo nije moglo ostati dugo, ono se pomerilo pod osoje brda Rogljevića i Ostenjaka i priča se, da je tu bilo u Prvom ustanku. Odatle su ga već Turci raselili i tada jedan deo seljaka siđe Banji i naseli se na mestu zvanom Jaruge, a drugi se opet vrate Mijailovačkomm Bunaru, odakle se nisu ni kretali, nego se širili oko Bunara. Oni opet, što su otišli u Jaruge, u vremenu od 1820. do 1840. godine isele se na Rogljević, gde su i danas. I ovo pomeranje izazvala je potreba u što većem imanju.

Na svima mestima, gde su nekad bile seoske kuće, i dan danas se vide mesta gde su bile kuće, zatim ima mnogo voća zaostalih od starih voćnjaka, kad što i plug izore po kakav kamen ili kakvu kamenu ploču, gde je bio neko sahranjen.

4. Kroz ovo selo prolazio je u tursko doba stari put, koji je vodio iz Užica preko Maljena za Valjevo. Ispod pećine, na 300 metara od njenog otvora, i danas se nalazi na reci Banji lep kameni most iz tog doba, kao i stara kaldrma. Ovim putem je i prota Mateja Nenadović 1805. godine izveo svoje topove, kojima je napadao grad Užice. Ovaj put je danas sasvim napušten, od kada je 1882. godine kroz sredinu sela prosečen put Valjevo-Suvobor-Čačak*.

*Memoari Prote Mateje, strana 215.

Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

Priča se da su u doba kosovske bitke bile u ovom selu tri jake vrlo zadružne kuće: Todorići, Međedovići i Lazići, a za njih se priča da su prvi osnovali ovo selo na mnogo godina pre Kosova. Od ovih porodica danas je u selu samo Todorića*, a druge dve su se ili iselile ili zamrle.

*Ova pričanja o selu, kao i mnogim susednim selima i njihovim porodicama pričao je starac Matija Vasiljević-Ignjatović iz Klinaca, starac od svojih 95 godina, ali potpuno svež, krepak i pouzdan, još primer onih starih ljudi, koji su živa istorija svih ranijih doživljenih događaja.

Matija za svoju porodicu, pošto je on član porodice Todorića, priča ovo: Ko su preci Todorića, stariji od Mitra, ne zna se. Mitar Klinčanin je po pamćenju najstariji Todorić, a kad su živeli ne može se tačno utvrditi. U porodici Todorića zna se da je njihov najstariji predak Gavrilo, praunuk Mitrov, da je Gavrilo poginuo na Vaskrs u petnjičkoj crkvi, kad je nekakvu tursku sajtariju izbacio iz crkve, koja je uhvatila neku žensku da siluje. Gavrilov je sin Rafailo, koji je u dubokoj starosti doživeo ustanak 1804. godine i u 1813. godini umro od kolere. Rafailov je sin Arsenije, koji je učestvovao u svim bojevima Prvog i Drugog ustanka, kao zreo čovek i čovek koji je, kao najbogatiji u selu, svoje imanje morao u dva maha napuštati i seliti se. Po godinama koliko su živeli Arsenije, Rafailo i Gavrilo, daje se izvesti da je Mitar živeo u početku 17 veka ili pri kraju 16. veka, pa se misli da je već tada bila deoba na Todoriće i Vasiljeviće, gde su Vasiljevići od Mitra u neposrednoj liniji, a Todorići u užem smislu od Mitrovog drugobratučeta Kostadina. Prezime Vasiljevići vezano je za deda Matijinog Vasilja, koji je bio seoski i sreski pisar pred Kočinu Krajinu i na skoro umro, pa ga nasledio njegov sin Ignjat, Matijin otac. Vasilj se zvao po Mitru Mitrović, a tako stoji i danas na Ignjatovom belegu.

-Međedovići: Za njih se priča da ih je u doba kosovske bitke bilo 4 kuće i da je na te 4 kuće otišlo na Kosovo 6 ratnika i da su svi izginuli, a da su zaostali ostali u selu sve, dokle nisu ovi krajevi potpali pod Turke, kad su se iselili u Dren i Banat, blizu Temišvara.

-Lazići: Za njih se priča da su i oni bili u vreme Kosova jaka zadružna kuća, da su iz njihove koće dvojica bila na Kosovu i oba poginuli, da je posle kosovske bitke zbog deobe bilo u selu 3 kuće Lazića, da su se dve odselile u Srem, u neko selo blizu Vinkovaca a jedna ostala u selu. Ova kuća se dugo održavala u selu kao jedna, ali je i ona zamrla u muškoj liniji i prizetila jednog doseljenika iz Pilice-okrug užički, koja i danas živi u selu.

-Todorići, Vasiljevići, Petrovići: I za Todoriće se priča da su bili na Kosovu i da je od njih 6 petorica poginula a jedan se vratio. Todorića je bila zadružna kuća kroz duži niz godina, pa se posle vremenom delila i naseljavala u istom selu ili raseljavala. Zna se posigurno da su se Todorići mnog raseljavali i da ih danas ima u Krnulama-posavska Tamnava, Veselinovcima, Mislođinu*, Barajevu*, Bariču* (*okrug beogradski), Progarima u Sremu i Đurđevu u Banatu i Bačkoj.

Todorići su se nekoliko puta iseljavali i vraćali, pa su uvek nalazili pokojega od novih naseljenika, koje su Turci naseljavali na njihovim ranijim imanjima. Todorića danas u Klincima ima 9 kuća i jedan se od njih skoro odselio u Petnicu, ženi na imenje. U Todoriće i Vasiljeviće prizetio se predak današnjih Petrovića, rodom iz Riđana u Nikšićkoj Župi, od porodice Grbovića; doselio se 1818. godine, slavi Lučindan, pa je istu napustio i primio Todorića i Vasiljevića slavu, Nikoljdan.

Sve druge porodice u selu doseljene su i to ovim redom: Kad su Turci iz Valjeva zbog sudelovanja Todorića u pokretu iz 17. i 18. veka ove proterali iz Srbije i njihova imanja konfiskovali, tada su spahije seoske naselile Mijaila Bošnjaka i Mićana Hercegovca, oko 1739. godine. Mijailo Bošnjak je došao u ovo selo iz Mačve, iz sela Dublje, kamo se ranije doselio iz Sarajevskog Polja. Mićan je pak u to doba sišao sa svojih 6 sinova iz Pećnice u Drobnjacima. Oba su se naselila pod Osojem i pri povratku Todorića iz Austrije, onda su i po glavu svoga života, i Mićan i Mijailo, morali dati nešto od imanja, te su se ovi opet naselili.

-Mijailovići su od Mijaila Bošnjaka. Ima ih odseljenih u Srem oko Karlovaca i Posavinu, ovde ih je 19 kuća i slave Avramijevdan.

-Mićanovići su potomci Mićana i njegovih sinova i sve do 1870. godine je bila najjača porodica u selu. Danas ih nema nijedne kuće, mnoge su zamrele a mnoge rasturene po svetu, gde se samo za jednu zna da je u Paštriću, selu ove oblasti. Iz ove porodice je onaj čuveni junak Đoka Mićanović, prvo frajkorac, a docnije i stražmešter u austrijskoj vojsci, koji je svojim garabiljem ubio Gušu Mustajbašu na Bačevcima, za vreme Kočine Krajine.

-Prodanovići, njih su Turci naselili posle Kočine Krajine, kada su Todorići ponovo prognani. Potiču iz „duboke Hercegovine“ iz Zubaca, od bratstva tamošnjih Prodanovića, danas ih je 5 kuća i oni su uglavnom zauzeli Međedovića imanje, slave Đurđevdan.

-Aleksići, predak se doselio kao sluga iz Ojkovice u Starom Vlahu, prizetio se u Prodanoviće i slavi, kao i oni, Đurđevdan.

-Marići, predak se doselio u Prvom ustanku iz Bioske-okrug užički kao sluga, ima ih 3 kuće i slave Jovanjdan.

-Jovanovići-Švabići su od nekog starog Jovanovića, doseljen iz Pilice-oktug užički kao sluga pred Prvi ustanak, prizetio se u stare Laziće pa je umro i udovica uvela nekakvog „Švabu“, seljaka iz Srema, slave Đurđevdan.

-Jovičići, predak se doselio u Drugom ustanku iz Pačadžija u Pilici, prizetio se u stare Laziće; i njegova kuća je na umoru, slave Markovdan.

-Dudići su se doselili pred Prvi ustanak iz sela Leskovica ove oblasti, od porodice Džolića, koja je starinom iz Pive. Petra Dudu doselio je seoski spahija da mu čini usluge i da kod njega odsedava, zašta mu je dao dosta imanja od Međedovića i Lazića, ima ih 4 kuće i slave Đurđevdan.

–Markovići ili Markeševići su doseljeni oko 1819. godine iz Grahova u Crnoj Gori i to prvo u Petnicu, gde se i danas imaju svoja imanja,odakle su posle kupovine imanja prešli u Klince. Rod su Markovićima u Petnici i sa njima su se zajedno doselili (u Petnicu). Ovde ih je 3 kuće i slave Stavanjdan.

-Miloševići: Do pre 7 godina bila je u selu još jedna porodica, koja se zvala Miloševići, koja je po doseljenju bila jedna od nastarijih porodica. Naseljena je kao hajdučka porodica, a i docnije je bilo hajduka iz ove porodice, pa i danas i uvek nevaljalih građana, zbog čega su prodajom imanja od strane državnih vlasti za raznolika zločinačka dela, morali se iseliti iz ovog sela i rasturiti se koje kuda.

U Klincima je 49 kuća od 10 porodica.

Zanimanje stanovništva.

Klinčani se zanimaju svima privrednim poslovima, kojima i susedni seljaci u ovoj oblasti. Mnogo rade zemlju i na njoj seju toliko useva, da im njihove zemlje ne dostižu, s čega mora da kupuju ili da uzimaju pod zakup tuđe zemlje po selu ili susednim selima. Mnogi od Klinčana po Kolubari i drugim selima imaju velika imanja, da su bogatiji od tamošnjih seljaka. I stočarstvo se vrlo pravilno održava i podiže, i to naročito goveda, a po neki gaje i konje. Najmilije zanimanje gotovo svih Klinčana jeste rabadžijanje, u čemu prednjače svoj okolini izborom volova, napravom kola i osobitom veštinnom u tovarenju.

Mnogi znaju po kakav zanat, naročito kolarski, drvodeljski i dr. Nigde izva svoga sela ne udaljavaju se.

Pojedinosti o selu.

Klinci su sastavni deo Petničke opštine u Srezu valjevskom. Sudnica, škola i crkva su u Petnici. Groblje je na Obrešku, kod Guste Kruške i zajedničko za celo selo.

Nemaju zajedničke preslave.

IZVOR: Ljubomir Pavlović, “Kolubara i Podgorina”. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.