Poreklo prezimena, selo Struganik (Mionica)

Poreklo stanovništva sela Struganik, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik  i SANU. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.

Položaj sela.

Struganik je na desnoj obali reke Ribnice. Seoske su kuće po stranama pojedinih brda ili glavne rečice ovog sela Kopljanice. Zemljište je brdovito i skoro planinsko. Glavnija uzvišenja su: Petkovača i Perovo Brdo nad Ribnicom, Baćenac i Krive Strane do Planinice i Goveđe Brdo do Berkovca. Geološki je sastavljeno iz sekundarnih stena, od kojih na istočnoj strani preovlađuju peščari, a na zapadnoj litografski kamen, koji se ovde javlja u moćnim skladovima.

Izvora u selu ima dosta. Ispod Krivih Strana i Baćenca, gde je najviše seoskih kuća, imaju 3 jake česme, od kojih postaje Kopljanica, potok i rekavica ovog sela, koja teče na sever kroz ovo selo. Na Baćencu ima vrlo jak izvor čija voda otiče kroz Carevu Kosu u Paležničku Rijeku, koja teče sa istočne strane ovog sela. Pod Cerovim Brdom u koritu Ribnice nalaze se tri jaka izvora, koji posle kratkog toka padaju u Ribnicu, a jedan je od njih poznat pod imenom Hajdučka Česma. Na Perovom Brdu imaju 3 jaka izvora, poznata pod imenom Kaljevića i Mišovića Bunari.

Zemlje i šume.

Struganik je sa omalo zemlje, najviše niz Kopljanicu, po Baćencu i Goveđem Brdu sve izvan kuća. Zemlja je isuviše posna, suva i peskovita, te nije za usev, ako se ne bi torila. Livada i pašnjaka nema, a koliko ih je oni su do Planinice i po planiničkim visovima, koji ulaze u ovo selo.

Šuma je od lisnatog drveta i ima je mnogo. Osim Perovog Brda, čije su padine iznad Ribnice krševite, sva druga brda su pošumljena i daju selu pravi planinski izgled. Najlepše su šume po Cerovoj Kosi, koja je seoska zajednica, i na Krivim Stranama, koje su svojina pojedinih seljaka ovog sela.

Tip sela.

Struganik je selo razbijenog tipa. Kuće su u uvalama Perovog Brda i Petkovače, ali u izvorištu Kopljanice i oko Baćenca. One su u tri džemata, koji nemaju svojih zasebnih imena, već se zovu po viđenijim porodicama; njihove kuće su rasturene, retko da su na rastojanju od 50 metara.

U selu su: Šutuljići (Milutinovići), Popovići, Mijailovići, Kaljevići, Markovići, Mačuri, Stanišići, Milosavljevići, Paunovići, Arnautovići, Mišovići (Mišići) i Matijevići.

U selu su zadruge: Šutuljića, Popovića, Kaljevića i Mačurska.

Podaci o selu.

Struganik je prema haračkim tefterima iz 1818. godine imao 15 domova sa 19 porodica i 42 haračke ličnosti.

Prema popisu:

-1866. godine – 25 domova i 261 stanovnika.

-1874. godine – 28 domova i 278 stanovnika.

-1884. godine – 35 domova i 323 stanovnika.

-1890. godine – 41 dom i 352 stanovnika.

-1895. godina – 41 dom i 359 stanovnika.

-1900. godine – 49 domova i 413 stanovnika.

Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 4,77 a procentni 1,48%.

Ime selu.

Litografski kamen ovog sela seljaci zovu „struganik“ i po njemu je dato ime selu. Selo je poznato još u 1737. godini, jer ga već nalazimo u spisku sela paleškog okruga pod istim imenom, kakvim se i danas zove.

U selu se priča da su u doba austrijske okupacije prvo se javili nekakvi Talijani, pod upravom nekakvog Pijetra Domina, i počeli vaditi kamen i izvoziti. Pijetra su seljaci zvali Pjero i po njemu nazvali brdo, gde se vadio kamen Pjerovo (Perovo) Brdo. Rad nije dugo trajao, nastavljan je i prekidan i do današnjih dana.

Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

Staro selo je bilo je oko izvora Baćenca, pa se docnijim deobama i doseljavanjima premeštalo na sever i naselilo se oko Kopljanice i iznad Ribnice.

-Šutulje: Najstarija porodica u selu su Šutulje, koji za sebe kažu da su doseljeni „još nekada“ iz Đakova u Staroj Srbiji. Prvo su naseljeni oko Baćenca, pa su gotovo svi i danas tu i odatle se raseljavali, slave Đurđevdan.

-Stanišići: Najstariji doseljenici posle njih su Stanišići, doseljeni pred kraj 17. veka iz Nikšićke Župe od porodice Kolačke u istom mestu. Stanišićima su rod Spasojice u Gunjici i Kolaci u Babajiću; njih je 3 kuće, slave Lučindan.

-Kaljevići, Markovići, Mišovići (Mišići) Paunovići i Matijevići: Druga po doseljenju vrlo stara porodica jesu današnji Kaljevići, doseljeni pred početak austrijske okupacije od nekuda iz Starog Vlaha, od one iste porodice, od kojih su i užički Kaljevići. Kaljevići su ranije doseljeni iz Tepaca u Drobnjacima i prvo se naselili u Starom Vlahu, pa odatle sišli u ovo selo u 3 porodica od kojih su potomci gore pomenute familije, ima ih 20 kuća slave Tomindan a dugo su prisluživali (prekađivali) Đurđevdan.

-Mačuri i Nikolići, doseljeni kad i Kaljevići iz istoimenog sela i bratstva u Kučima, ima ih rasturenih po ovoj obalsti, slave Nikoljdan.

-Arnautovići, predak doseljen u doba Karađorđevog pohoda na Sjenicu iz Bihora u Staroj Srbiji, radio kao čobanin kod Šutulja, koji su ga oženili i okućili oko seba, slave Đurđevdan.

-Popovići su potomci svešteničke porodice, doseljeni iz susedne Planinice od istoimene porodice, slave Đurđevdan. Stari pop Joša prešao je u ovo selo oko 1830. godine.

-Mijailovići su iz Gornjeg Lajkovca od Grezalaca, prešao u ovo selo posle deobe na svoje imanje, slave Đurđevdan.

-Milosavljevići, predak dobegao uz Babinsku razuru iz Bistrice u Polimlju i prizetio se u Stanišiće, slave Lučindan.

U Struganiku je 47 kuća od 8 porodica.

Zanimanje stanovništva.

Struganičani se zanimaju zemljoradnjom i stočarstvom, pored voćarstva. Zemlje su njihove siromašne, s toga se spuštaju u dolinu Ljiga i Toplice i tamo kupuju imanja ili uzimaju pod zakup, pa na njima zasejavaju potrebne useve i tako nalaze potrebne životne namirnice. Stoke drže dosta i preko leta drže po suvatima i ispustma njihovih seoskih ili privatnih imanja, a s proleća je izgone u doline reka Topliice ili Ljiga.

Kad god su stranci vadili litografski kamen, onda su se odavali tom poslu, i pojedinci i zadruge, obučeni u tim poslovima, radili su i dalje. Kako se od početka prošlog veka uveliko otpočelo tražiti izrađeno peščarsko kamenje, kojega je u ovom selu vrlo mnogo, od tog doba pojedinci su se otpočeli baviti glačanjem, vađenjem, preradom i prodajom kamenja. Skoro svaki seljak ima svoj alat i radionicu i na dokolici izrađuje spomenike, basamke, tocila i drugo tesano kamenje pa s proleća i prema potrebi prodaje u selu i izvan njega. U ovom poslu, koji su izučili od talijanskih i srpskih radnika ove vrste iz Primorja, doterali su daleko.

Struganičani spuštaju se iz ovog sela i sele na svoja imanja, pa tamo i ostaju, što naročito biva posle deobe u selu.

Pojedinosti o selu.

Struganik je sastavni deo Gornjo-topličke opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica je u Gornjoj Toplici, a škola i crkva u Ribnici (ja mislim Mionici, op. Milodan). Groblje je izdeljeno po krajevima. Selo preslavlja Tominu Nedelju. Na Perovom Brdu ima jedna mehana, pored mnogih građevina zaostalih iza starih rudarskih radova.

IZVOR: Ljubomir Pavlović, “Kolubara i Podgorina”. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.