Poreklo prezimena, selo Rajković (Mionica)

Poreklo stanovništva sela Rajković, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Položaj sela.

Rajković je na obema obalama reke Lepenice, koja teče u istočnom pravcu kroz selo. Zemljište je neravno i brdovito, a seoske kuće su po pojedinim brdima, plećima i njihovim osojnima stranama. Brda su širokih pleća, visoka i naglo se spuštaju reci a gledani sa strane izdaju prave krečnjake i rtove. Po plećima brda su vrtače kamenitog dna i sa crvenicom. Seoska su brda: Međednik, Petruševo Brdo i Biljevine do Robaja i Ključa na desnoj obali reke, Radanovac, Vis i Bobija do Pauna i Đurđevca sa leve strane reke. Izvora je malo i u padinama brda, u rečnoj dolini i oko kuća. Jedini izvori su: Jaruga, Rupeljevo i Mijatovac pod Međednikom i Bukava u Radanovcu. jedina seoska tekuća voda je reka lepenica,koja presušuje u ovom selu ili u najboljem slučaju da ima vode u virovima. Narod se služi i rečnom i barskom vodom,kao i vodom sa jezera i bunara, koji se kopaju u vidu cisterni.

Zemlje i šume.

Glavna seoska imanja su na levoj obali reke, poznate pod imenom Radanovac i Pasjak. Ovo su najbolje seoske zemlje, dobre i oranice i kosanice, dokle brdske zemlje po plećima brda su krečne, s vratačama i dolovima podesne za voća i strmne useve. I ove zemlje, ako se đubre i dogone, daju dobar rod, a kako su sve oko kuća, još i mogu biti dobre ziratne zemlje.

Šume je malo. Što je ima još su pojedinačni zabrani u padini Petruševa Brda, oko reke i po Radanovcu. Šume je i kod pojedinaca i kod većeg broja malo, kupuju se za ogrev i za građu. Biljevine su nekad bile seoske zajednice u šumi, ali je selo iseklo šumu i danas su potpuno gole i krečnjački rt. Nikakvih drugih zajednica nema.

Tip sela.

Selo je razbijenog tipa. Položaj sela, raspored kuća i reka stvorili su u selu tri džemata: Brđane po plećima Petruševog Brda, Međedovce po plećima i padini Međednika i rečane oko reke i na sever do Pasjaka. Kuće su vrlo bliske u brdskom kraju, dokle su u reci na većem rastojanju, prva dva džemata su spojena i kuće su jedne do druge.

U Brđanima su: Tomaševići, Gorići, Lazarevići, Mićovići, Vidići, Stanimirovići, Mijailovići, Karovići, Marići, Liknići, Tomići, Tanasijevići, Pivaljevići, Tešanovići (Stanići) i Iliševići.

U Međedovcima su: Rafailovići, Mišovići, Jovanovići i Spasojevići.

U Rečanima su: Terzići, Đuričići i Radovići.

Podaci o selu.

Rajković je po haračkim tefterima iz 1818. godine imao 31 dom sa 49 porodica i 108 haračkih ličnosti.

Prema popisu:

-1866. godine – 48 domova i 430 stanovnika.

-1874. godine – 63 doma i 435 stanovnika.

-1884. godine – 68 domova i 547 stanovnika.

-1890. godine – 74 doma i 625 stanovnika.

-1895. godine – 86 domova i 612 stanovnika.

-1900. godine – 93 doma i 668 stanovnika.

Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 6,68 a procentni 1,30%.

Ime selu.

Za ime selu priča se ovo: Kad su neku babu od doseljenih Lazarevića zapitali, kako im je na novom mestu, gde su se doselili, ona je odgovorila: „došli smo u pravi raj“, pa vele da se po tome prozvalo i selo Rajković.

Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

Rajković je vrlo staro naselje. Najstarije naselje bilo je na Petruševom Bdu oko starog, danas napuštenog, groblja. I danas su tu starije porodice, a docnije doseljene razmeštale su se pored ovih i preko reke. Priča se da se stalo selo zvalo Radanovac, čije je ime danas očuvano u najznatnijem potesu ovog sela i kad bi se ovo mesto moglo utvrditi i sa druge strane, onda bi ono selu u spisku sela od 1738. godine, pod nazivom Radovinoviz bilo ovo isto selo. Pošto se više od dve trećine sela i sve naselje na levoj obali reke i danas zove Radanovac, pa i moglo bi se tvrditi da se gornje ime može odnositi na ovo selo.

Tomaševići: Najstarija porodica u selu, koja se smatra kao osnivač sela i koja je ovde bila u vreme kosovske bitke, je Tomašević. Za Tomaševiće se priča da ih je u doba kosovske bitke bilo 12 kuća i da je svaka poslala po jednog vojnika na Kosovo i da su mnogi tamo poginuli. Tomaševića je uvek bilo dosta, ali ih se mnogo iselilo u Srem i Bačku, gde ih i danas ima oko Sentomaša (Srbobrana) više od 12 kuća, za koje i ovi u Rajkoviću znaju. Tomaševića ima i u Popadiću u ovoj oblasti, a ima ih i u Tamnavi. Za Tomaševiće drži se, da su uvek bili najuglednija porodica u selu i okolini, što je isti slučaj i danas, njih je 19 kuća i slave Đurđic.

Lazarevići, Mićovići, Vidići, Stanimirovići, Mihailovići, Karovići, Marići i Tomići: U najstarije doseljene porodice u selu računaju se Lazarevići (čiji su potomci ostale navedene familije). Oni su doseljeni kao jaka porodica iz Krička u Polimlju, doseljeni su u prvoj polovini 17. veka i slave Aranđelovdan.

Spasojevići, Rafajilovići, Mišovići i Jovovići: Među starije doseljenike dolaze Spasojevići, doseljeni pred kraj 17. stoleća iz sela Bistrice u Polimlju i naseljeni na Međedniku i njihovi potomci su ostale navedene familije, slave Lučindan.

Đuričići, doseljeni u prvoj polovini 18. veka iz Pive u hercegovini, koji su ista porodica sa radovićima u selu Todorićima u Ključu. Slave Đurđevdan.

Pivaljevići i Tanasijevići, u daljem srodstvu su sa Đuričićima, doseljeni iz Pive pred kraj 18. stoleća i naseljeni do Ključa po Biljevinama, slave takođe Đurđevdan.

Stanići (Tešanovići) doseljeni su iz Nikšićke Župe uz Kočinu Krajinu, ima ih ovde i u Đurđevcu, slave Lučindan. Stanići su srodni sa porodicama Sekulića u Ključu, Davidovićima u Klašniću i Mijatovićima u Robajama.

Terzići, prešli oko 1790. godine iz Đurđevca od porodice današnjih Radovića, koji su starinom Drobnjaci, slave Mratindan.

Liknića predak je bio uskok u Prvom ustanku i kao sluga našao se u selu, a poreklom je iz Like, pa se posle prizetio u Lazareviće, slave Aranđelovdan.

Gorića predak je iz sela Graca od tamošnjih Gorića, prizetio se u Tomaševiće pre 35 godina, slavi Malu Gospojinu i Đurđic.

Iliševići su iz Trnavaca u Starom Vlahu, doselio se uz Babinsku Razuru, slave Aranđelovdan.

U Rajkoviću je 100 kuća od 9 porodica.

Zanimanje stanovništva.

Rajkovčani se zanimaju privrednim poslovima, kojima i susedni seljaci ove oblasti. Glavna su zanimanja zemljoradnja i voćarstvo. Osobito mnogo gaje voća, naročito poslednjih godina, a podižu i vinograde. Rajkovčane nagoni priroda mesta na izučavanje zanata, trgovinu i druge privredne poslove, s toga u selu ima svakovrsnih zanatlija. Nigde se ne sele, niti kuda izvan sela ne idu u nadničenje.

Pojedinosti u selu.

Rajković je sastavni deo Rajkovačke opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica je u selu na suvoborskom putu, a tu je i škola, dokle je crkva u Paunama. Na mestu gde je škola i opštinska sudnica nalazi se mehana i pored nje i dva dućana. Dućane drže seljaci iz sela a mehanu drugi. Dućandžije i mehandžije ne zanimaju se zemljoradnjom. Ne kaže se ništa za preslavu.

IZVOR: Ljubomir Pavlović, “Kolubara i Podgorina”. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.