Poreklo prezimena, selo Goločelo (Koceljeva)

Poreklo stanovništva sela Goločelo, opština Koceljeva. Izvodi iz knjige Ljubomira Ljube Pavlovića „Antropogeografija valjevske Tamnave“, izdanje 1912. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Goločelo je vlašićko selo, na istok od Crniljeva i sa obe strane reke Tamnave, pravo brdsko i šumovito selo sa kućama u vrhovima potoka i oko njihovih izvora. U selu su tri odelita i velika džemata: Brda, na levoj strani Tamnave do Kaone i Kozarice, Dren do Crniljeva i Reka do Kamenice.

Tokom Prvog srpskog ustanka Prota Mateja i pop Luka imali su i čestitih svojih saradnika, Tamnavaca, čija su imena vredna pomena: Isailo Lazić iz Krtinske, Petar Erić iz Zvečke, pop Leontije Marković iz Urovaca, Živan Petrović iz Kalenića, Vasilj Pavlović iz Bajevca, Đura Kostić iz Crvene Jabuke, Iguman Jeremija iz Grabovca, Milovan Zujalović iz Tulara, Živko Dabić iz Gole Glave, Jovan Tomić-Belov iz Crniljeva, Mihailo Gluvac iz Kamenice, Rade Radosavljević iz Goločela i dr.

Druga valašićka kosa počonje u šabačkom Crniljevu na onom mestu odakle Tamnava otpočinje teći umesto severnim, istočnim pravcem. Druga kosa je niža od prve i razlikuje se dosta od prve, mada su obe tačno jugoistočnog pravca. Kao što je kod prve kose glavni i najznatniji vis Beleg u Miličinici i iznad valjevskog Crniljeva, tako je i ovaj drugi, Jautina u Goloj Glavi najglavniji, jer koliko je Beleg udaljen od početka Vlašića, toliko je i Jautina od Crniljeva. I kosa i njene suviše kratke i severne i južne kosanice širokoh su pleća, sa jasno izraženim krečnjačkim poljicima, jer celom dužinom kose na više mesta ispoljeni su sekundarni krečnjaci, ispod kojih su peščari, konglomerati i filiti. Krečnjačka poljica: Odžino Polje između Miličinice i Goločela, Preseka na Šeševici, Jasikova Ravan u Ljuticama, Konjski Grob na međi Bresnice i Koren u Družetiću, su poljica bez vidnih ostenjaka, i rtova sa vrtačama po sredini, koje su starijeg i novijeg porekla, široke, zadnivene i obdelane.

Bunari su retko pored kuća već zakopani u stranama pojedinih brda ili iskopani u dolinama potoka i jaruga. Neka brdska sela: Kamenica, Kozarica, Goločelo i Đukovine i nemaju mogućnosti da kopaju bunare, zbog čega se služe preko cele godine izvorskim vodama.

Najbogatija sela su s izvorima na dodirnoj zoni tamnavskih peskova i sekundarnih slojeva i najjači izvori su u prugama koje služe kao međa peskovima i brdskom delu oblasti. Izvori ovog dela su stalni, bogati vodom i svaki ponaosob gradi po jedan stalni potočić ili rečicu. Većina ovih izvora izbija iz krečnjačkih prslina i liče na vrela, ali ih narod ne zove tim imenima, počem su slabi vodom. Takva mala vrela su: Crkvena Česma u Stepanju, Bajevac u Bajevcu, Crkvenac u Dokmiru, Crkvenac u Koceljevi, Vodice u Subotici, Zmajevac u Kamenici, Lisnik u Goločelu i Turska Voda u Bukoru.

Tamnava je brdska i ravna oblast, kao i oblast niske ravnice, prema čemu ima i raznih sela. Tamnava ima četiri vrste tela: brdska, tamnavska, polojska i drumska. Brdska sela su u gornjem i srednjem toku Tamnave i u podnožju slovačke kose; nije ih mnogo, a ima ih koja su pojedinim krajevima brdska, a ostalim tamnavska. Kuće ovih sela su u malama ili džematima, gde su džemati po visovima, pristanjcima i ulegnućima, a nikad u dolini potoka ili rekavica.

Svaka gologlavska mala ima po jedan ili po dva zasebna potesa, a sve zajednički po jedan deo svog Polja, a tako i kod bukorskih mala, čiji je zajednički potes Mokro Polje do Galovića. Kad se mala namnoži i nema gde da se više širi, onda malo podalje stvara drugu malu, koja se po vremenu spaja sa svojom maticom. Tako su se u Bukoru spojile Donja Mala sa svojom maticom Divičem, u Goloj Glavi Balačka sa Brđanima, u Ljuticama Rasnica sa Ljuticama itd. Tipska brdska sela su: Bukor, Gola Glava, Družetić, Ljutice, Crniljevo, Goločelo, Galović itd.

Kameničke i Ljutičke zajednice u Šeševici, u prostoru preko 130 hektara opet su šumske zajednice, ali lošije vrednosti. Zajednice brdski hela: Stepanja, bajevca, Vrhovina i Kršne Glave su seoski ispusti, dokle zajednice: Goločela, Kozarica, Novaka i Slatine su šumske celine samo manjeg obima.

Tamnavske šume su danas ili privatna svojina ili seoske zajednice. Privatne šume, gajevi ili zabrani su izdvojeni i ograđeni i najviše u dolinama reka i stranama brda. Nema doma, koji ne bi imao svoj zabran ili gaj ili bar jedan deo livdadske i ziratne zemlje odvojen i pošumljen. Najveću vrednost imaju privatni zabrani, koji su u zajednici s više sela, kada grade velike šumske celine i daju selima lepši izgled. Šumski kompleksi ove vrste su: Burovača u Bukoru i Galovićima, Gaj, Cerov Rt i Braznik u Crniljevu, Goločelu i Miličinici, Avala u Raduši, Slatini, Čučugama i Pambukovici, Bobija u Kršnoj Glavi i Dokmiru, Posovo u Goloj Glavi i Brankovini i dr.

Kod tamnavskih brdskih sela, koji jednim delom zalaze u brdovite krajeve, a drugim u ravnije, primećuje se dve vrste mala. Brdske male su kao i kod pravih brdskih sela, a druge su razbijenog tipa, ali ne i rasturenog i na više mesta su spojene. I ovakva su sela starovlaškog tipa, jer su okućnice, rasporedi i kuća i zgrada istovetni. Ovakva su sela: Kamenica, Goločelo, Ljuticce, Subotice, Bajevac, Raduša i dr.

Imena data po plastičnim osobinama zemljišta je, između ostalih, i Goločelo.

Izoravanja starih vatrišta, ognjišta i pepelišta po Bukoru, Jabučju, Skeli, Trliću, Tvrdojevcu, Stublinama i Goločelu dokazuju da je tu bilo ranijeg života.

U spisku sela valjevske eparhije od 1735. godine, od tamnavskih sela pominju se: Dobrić (Trlić), Jabučje, Sovljak, Stubline, Breska, Grabovac, Vrelo, TULARI, Banjani, Dokmir, Raduša, Bukor, Crniljevo, Goločelo, Kamenica, Svileuva, Nepričava, Palež (Obrenovac), Skela i Novaci.

Među rukopisima Narodne Biblioteke u Beogradu sačuvani su vojnički tefteri tamnavskih buljubaša iz 1807. godine. Ovi tefteri su spisak ondašnjih vojnika iz gornjih posavo-tamnavskih sela: Kamenice, Goločela, Ćukovina, Galovića, Gradojevića i Crniljeva.

Poreklo familija-prezimena sela Goločelo:

Prezime – kada su doseljeni – odakle su doseljeni – krsna slava – napomena:

-Boškovići, posle 1827. godine, Miličinica u Podgorini, Nikoljdan, došli na kupljeno imanje.

-Vukašinovići, druga polovina 18. veka, Drlača u Azbukovici, Jovanjdan, uljezi u stare Grguroviće.

-Grgurovići i Trifunovići. Videti Trifunovići i Grgurovići.

-Đukići, stara izumrla porodica.

-Ignjatovići*, prva polovina 18. veka, Stari Vlah, Đurđic.

*Ignjatovići ili Bogosavljevići su veća porodica u Goločelu, poreklom od one velike starovlaške porodice, koja se naselila po svima izbrdnim selima ove oblasti. Iz ove porodice je Rada Radosavljević, buljubaša iz 1806. i 1807. godine, a posle kapetan posavsko-tamnavski. Biografiju kapetana Rada napisao je M.Đ. Milićević i izneo u Spomeniku (rimsko) 33. Rade je bio stalno vojnik i buljubaša do 1813. godine. Te nesrećne godine nije prešao u Austrougarsku, već se vratio kući i odmetnuo u hajduke. Hajdukovao je u društvu Rade Kovača iz Batalaga, oca Jovana Ćirilovića iz Novaka, i drugih uglednih Tamnavaca tog doba. Za ustanak u Takovu nije znao, pa se ni hajdučije nije hteo odmah mahnuti. Knez Miloš ga je poznavao izranije, pa ga je preko naročitih ljudi doveo sebi i nagnao ga, da se kući vrati i ostavi hajdučije. Rada je poslušao svoga gospodara, predao oružje i odmah postao kapetan u Posavotamnavi. Bio je kapetan u Posavotamnavi i posle odlaska Obrenovića 1844. godine, poginuo je kao kapetan, mada već star čovek, od ruke Stojana Cukića, vođe Katinske Bune. Kao kapetan sedeo je ili kod kuće ili u Šapcu i na dan smrti desio se u Šapcu. Sahranjen je kod crniljevske crkve, kojoj je za života bio veliki ktitor, ali su mu nezahvalni potomci uništili spomenik, koji je u svoje doba podigao njegov, u svakom pogledu, primeren i čestit sin Damnjan, koji je, po pričanju starca Velimira Trifunovića, dostojno predstavljao svoga oca i revnosno čuvao njegovu svetlu uspomenu.

-Jovići, prva polovina 18. veka, Stari Vlah, Aranđelovdan.

-Kovačevići, prva polovina 18. veka, Kovači u Gackom, Đurđevdan.

-Kokoravci i Pantelići. Videti Pantelići i Kokoravci.

-Matići, stara izumrla porodica.

-Mihailovići, druga polovina 18. veka, Plužac u Podgorini, Stevanjdan.

-Pantelići i Kokoravci, druga polovina 18. veka, Gunjaci u Azbukovici, Mitrovdan.

-Savići, posle 1827. godine, Crniljevo u Podgorini, Jovanjdan.

-Simići, druga polovina 18. veka, Gornja Ljuboviđa u Azbukovici, Đurđevdan.

-Trifunovići i Grgurovići, prva polovina 18. veka, Crna Gora, Trifundan.

-Uroševići, posle 1827. godine, Bugarska, Đurđic, uljezi u Ignjatoviće.

-Cvetinovići, druga polovina 18. veka, Donja Trešnjica u Rađevini, Jovanjdan, uljezi u Đukiće.

IZVOR: Ljuba Pavlović, Antropogeografija valjevske Tamnave. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.