Poreklo stanovništva sela Donji Lajkovac, opština Lajkovac. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan
Napomena: U knjizi je prikazan Lajkovac, a ne Donji Lajkovac uz objašnjenje da je u vreme pisanja ove knjige na prelazi 19. i 20. veka postojao Gornji Lajkovac pod Maljenom, sadašnje Selo Lajkovac se (u knjizi) zove Donji Lajkovac. Lajkovac kao varoš(ica) u to vreme nije postojao da bi nastankom železničkog čvora u Lajkovcu ta lokacija bila nazvana Lajkovac, prvo varošica pa varoš, Donji Lajkovac je „postalo“ Selo Lajkovac a Lajkovac o kome ovde pišemo dobija naziv Donji Lajkovac mada se u lokalnoj komunikaciji ovo selo zove i „Lajkovčić“.
Dakle, Donji Lajkovac:
Donji Lajkovac je krajnja istočna tačka ove oblasti, u onom uglu, koji gradi Ljig (reka) sa Kolubarom. Ceo ovaj kraj pri stavama ovih dvaju reka, sa valjevske strane, zove se Ključ, te prema tome je i selo u ovom Ključu. Kuće seoske su ili po padinama onih blagih uzvišica oko Bogovađe, koje se postupno spuštaju i gube u Ključu, ili su sasvim spuštene u samu ravan. Znatnije uzvišice su: Pusto Brdo do Bogovađe, Padine do Latkovića, Tubećak pod Bogovađom (delom bivšeg Prnjavora), Kose u selu i Predor do Vračevića.
Izvora ima dosta, oni su ispod kosa ili u ravnici. Malo ih je čija se voda upotrebljava, nego se većinom upotrebljava bunarska voda. Glavne tekuće vode su: Grabovac, potok koji dolazi iz Vračevića i u ovom selu se sliva u Ljig i Jeovac, koji dolazi iz Pepeljevca i u Ključu pada u Ljig.
Zemlje i šume:
-Donjolajkovačke zemelje su nanosne ili crne smolne zemlje, podesne za oranicu i kosanicu. Na njima rađa svakovrsno žito, a osobito kukuruz oko Ljiga. Oko Ljiga ima i dobrih livada i još boljih pašnjaka, u kojima seljaci i susednih sela napasaju svoju rogatu stoku. Najlepše livade i ziratne zemlje su u Ključu, a tu su i čuvene manastirske livade.
Šume u selu ima dosta. Najlepši šumski delovi su oko Bogovađe i po dnu Vračevića. Šume su lisnatog drveta. U selu nema nikakvih zajednica.
Tip sela:
Donji Lajkovac je selo rasturenog tipa. Po celom ataru i po ravnici, kao i po brdu, rasturene su kuće bez ikakvog reda tako, da se retko mogu naći dve do tri zajedno, koje predstavljaju neko bliže srodstvo. Prema ovome i vo ljiško selo nema džemata, kao i sva druga sela pored njega, a najviše s toga što su ovo novija naselja, koja se popunjavaju novijim doseljenicima iz ove oblasti i sa strane.
U Donjem Lajkovcu su: Rankovići, Perovići, Milovanovići, Blagojevići, Pavlovići 1, Jevtići, Budimirovići 1, Radovanovići, Jovanovići, Radojičići 1, Janići, Hadžići, Maksimovići, Teodosijevići, Božići, Lazići, Đurići, Budimirovići 2, Andrići, Ilići 1, Nedeljkovići, Vlajići, Rajići, Petrovići 2, Đorđevići, Krštenići, Milutinovići, Ilići 2, Živkovići, Milivojevići, Radojičići 2, Srećkovići, Krstići, Miškovići, Savčići, Radojičići 3, Milekići, Pavlovići 2(Marinkovići), Kikojevići, Krstivojevići, Čolakovići, Neškovići i Petkovići.
Zadružni život nije razvijen u ovom selu, a od kuda se može razviti, kada su svi skorašnji i pojedinačni doseljenici.
Podaci o selu:
-Po haračkom tefteru iz 1818. godine u ovom selu, koje se pisalo „Vlajkovici“ bio je 21 dom sa 24 porodice i 56 haračka lica. Po popisu iz 1866. godine bilo je 35 domova sa 215 stanovnika, dokle po popisu od 1874. godine bio je 41 dom sa 225 stanovnika. Po popisu iz 1884. godine bilo je 50 domova sa 255 stanovnika, dokle po popisu od 1890. godine bilo je 52 doma sa 262 stanovnika. Po popisu od 1895. godine bilo je 53 doma sa 284 stanovnika, dokle je po popisu od 1900. godine bio 71 dom sa 388 stanovnika.
Godišnji priraštaj stanovništva je od 1866. godine 6,12 a procentni 2,26%.
Ime selu:
-Ime selu je, kao prvom Lajkovcu, bilo Vlajkovci, a došlo je otuda, što su ga neke stare porodice iz Gornjeg Lajkovca prvo naselile, ali koje su se u toku vremena izgubile ili zamrle, pa ih danas nema.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela:
-Narod ovog kraja očuvao je vrlo dobro u svojoj uspomeni sva zverstva, koje su Turci činili s manastirom Bogovađom, njenim duhovnicima i svetinjama, kao i narodom. Kod njega su sveže priče o ovim pokoljima i jurenjima, koja su najjača bila pred kraj 18. veka. Mnogo je ovo uticalo na stanovnike ovog prvog sela do Bogovađe, s čega su njegovi stariji stanovnici, morali napuštati svoje kuće i bežati u kolubarske šume okruga beogradskog, a odatle se vraćati ili odlaziti može biti i dalje. Ni pored svega toga ima jedna stara porodica ovo g sela, koja je bežala i ponovo se vratila, to su takozvani Filipovići, doseljeni u ove krajeve odnekuda od staro-srbijanske Mitrovice, još u opštoj seobi, uz nekakvog svoga srodnika kaluđera, koji, kad ga je bratstvo bogovađskog manastira primilo pod svoje okrilje, nije hteo dalje ići, nego i svoju porodicu zadržao i ovde naselio. Filipović se niko ne zove, a izgleda da je Filip bio rodonačelnik ove porodice. Oni se danas zovu raznim prezimenima (Rankovići, Petrovići 1, Milovanovići, Blagojevići, Pavlovići, Jevtići, Hadžići i Radovanović) osim jednog jedinog, koji živi u Valjevu i koji je uzeo sam ovo staro prezime. Ovde ih je 22 kuće, slave Nikoljdan.
U ovu porodicu se se prizetili:
-Budimirović od Budimirovića iz istog sela, slavi Nikoljdan a svoju slavu je ostavio.
-Janić iz Todorinog Dola, slavi Nikoljdan.
-Hadžić, je od Filipović iz Briježđa, slavi Alimpijevdan i Nikoljdan.
-Jevtić iz Popadića, slavi Nikoljdan, svoju slavu ostavio.
-Radojičić od Radojičića iz istog sela, svoju slavu ostavio slavi Nikoljdan.
-Jovanović iz Berkovca, slavi Nikoljdan.
Sve su ovo doseljenici iz poslednjih godina prošlog (18.) veka.
Od starijih seoskih porodica, doseljenih pred kraj 18. veka, u Kočinoj Krajini, jesu drugi Filipovići (ili donji Filpovići, Ravničari). Oni su se doselili iz Zvezde u Polimlju; ima ih u selu (a i raseljenih) pod prezimenima (Vlajići, Rakići, Petrovići 2 i Đorđevići) i slave Đurđic.
U ove Filipoviće przetili su se krajem 18. veka:
-Krštenić, doseljeni iz Srema kao manastirski sluga, slavi Đurđic.
-Nedeljković iz Rosića-okrug užički, slavi Đurđic.
-Budimirovići doseljeni u prvom ustanku iz Židovića u Potarju, slave Stavanjdan.
-Andrići, isto.
-Ilići 1, isto.
-Milivojevići doseljeni u Prvom ustanku iz Vardišta u Starom Vlahu i za sebe kažu da su „uskočani“, slave Jovanjdan.
-Radojičići*, isto kao i Milivojevići.
*Od Radojičića su nastali: Srećkovići, Krstići i Živkovići.
Posle Drugog ustanka doseljeni su na ranije kupljeno imanje:
-Maksimovići iz Gornjeg Lajkovca od porodice Kovačevića, slave Đurđevdan
-Božići*, isto kao i Maksimovići.
*Od Božića su nastali: Lazići, Đurići i Teodosijevići.
-Pavlovići (Marinkovići) su doseljeni u Prvom ustanku iz Šljivanskog u Potarju, slave Srđevdan.
-Miškovići* su iz obližnje Kadine Luke od tamošnjih Miškovića, slave Aranđelovdan.
Od Miškovića su nastali: Miloševići, Stojanovići i Savčići.
-Radojičići 2 su iz Cvetanovca od tamošnjih Gavranovića, slave Simeundan.
-Radojevići, isto kao Radijičići 2.
-Milekići su iz Planinice, slave Savindan, posle deobe na svoje imanje.
-Petkovići su, takođe iz Planinice, slave Veliku Gospojinu, posle deobe na svoje imanje.
-Kikojević je iz Nikšićke Župe, doselio se posle 1878. godine, slavi Lučindan.
-Krstivojević je od Krstivojevića u Krčmaru, slavi Lučindan.
-Čolaković doselio se iz Adžibegovca u smederevskom okrugu, slavi Sv. Petku, doseljen zbog nemaštine.
-Neškovići, isto kao i prethodnik osim što slavi Mratindan.
-Milutinovići, doseljeni oko 1840. godine, iz Komanica, slave Sv. Dimitrija, došao na svoje imanje.
-Ilići 2, isto kao i Milutinovići.
U selu ima 73 kuće od 23 porodice.
Zanimanje stanovništva:
-Donjolajkovčani su zemljoradnici. Nemaju zanatlija u svojoj sredini, a nadniče po selu i kod manastira u Bogovađi.
Pojedinosti o selu.
-Donji Lajkovac je sastavni deo bogovađske opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica, škola i crkva su u Bogovađi. Groblje je u sredini sela. Nemaju zajedničku preslavu.
Još jena napomena: Pomalo je konfuzno sa pojedinim familijama te stoga treba gledati, kod istih prezimena, koju slavu slave.
IZVOR: Ljubomir Pavlović, „Kolubara i Podgorina“. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Komentari (0)