Poreklo prezimena, selo Novaci (Ub)

Poreklo stanovništva sela Novaci, opština Ub. Izvodi iz knjige Ljubomira Ljube Pavlovića „Antropogeografija valjevske Tamnave“, izdanje 1912. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.

Novaci su s obe strane Tamnave, na istok od Koceljeve, neravno ali ne i brdovito selo. Brda su s južne i zapadne strane i strmo se spuštaju reci. Seoske kuće su po džematima, s obe strane reke, a kuće su bliske i po stranama, a ne po brdima. Seoski džemati: Suva Jaruga do Batalaga, Gomilice, sredina sela do Tulara; oba kraja na levoj strani reke; Gornjani do Zukava, Donjani oko crkve i Gračica pri izvoru istoimene rečice i do Pambukovice.

Živobare su izvori pored samih reka i potoka, u neposrednoj blizini, otiču, s vodom iste temperature kao i okolni vazduh, plitke, obrasle barskim biljem, koje vremenom stvara male tresave, kao u : Trstenici, Skobalju, Zukvama, Novacima i Bajevcu. Mlakve su ili barske ili rečne otoke s izvorima sa strane, otiču stalno preko zime, ne mrznu se, već se puše, a kako su u koritima reka, one ih pri povodnjima kvare i premeštaju. Ovakvih izvora ima u Lajkovcu, Jabučju, Belom Polju, Koceljevi, Sovljaku Novacima i dr. U oblasti ima dosta izvora, koji svojim imenima opominju na karakter mineralnih izvora. Takvi bi izvori bili: Zmajevac u Kamenici, Mlakonja u Raduši, Hlađani u Družetiću, Živanica u Novacima, Savinac u Zukvama, Vidan u Grabovcu, Slana Bara u Galovićima i Slanac u Koceljevi. U Sovljaku i Vrelu starača se zove Jezava, kojom otiče voda pri povodnjima, inače je prava bara. Ovakvih privremenih i stalnih očaga ima u Brezovici i Novacima i one su preko cele godine bogate vodom, koja ne otiče.

Crkvene zajednice ili crkvena imanja su zaostaci od imanja novijih ili starijih manastirskih crkava, ali koje se ni pri jednoj crkvi nisu očuvale u onoj celini, kakvu su u početku imale. U novije vreme koda su stare manastirske crkve u: Novacima, Dokmiru i Grabovcu prešle u svetovne crkve, njihova su imanja postala crkvena dobra, koja su se u znatnoj meri okrnjila radi održavanja svojih crkva.

Kameničke i Ljutičke zajednice u Šeševici, u prostoru preko 130 ha opet su šumske zajednice, ali lošije vrednosti od Koceljevačkih šuma. Zajednice brdskih sela: Stepanja, Bajevca, Vrhovina, i Kršne Glave su seoski ispusti, dokle zajednice: Goločela, Kozarice, Novaka i Slatine su šumske celine, samo manjeg obima.

Seoske zajednice u brdska sela daju se pod ispašu i nigde se zajednički goveda ne napasaju; uzimaju ih pod zakup pojedinci ili udruženi pojedinci, gde napasaju ili samo svoju stoku ili puštaju i druge seljake. Ispaša ove vrste ima u Koceljevi, Pambukovici, Goloj Glavi, Družetiću, Kamenici i Novacima.

Sela u tamnavskoj ravnici ili su bez mala ili su sa malama, koje se zovu krajvima, u kojima su kuće neobično rasturene i daju tip nemačkog sela. Sve su kuće rasturene s imanjima oko kuća i na sve strane, s malim i ograđenim okućnicama i s prostranim predvorom, koji služi za ulaz u kuću i držanje domaće stoke. Sa zapadne ili severne strane je kakav zabrančić sa voćem, gde se drži sitnija stoka. Ovakva sela preovlađuju u oblasti i njih je najviše u sredini oblasti: Grabovac, Brezovica, Novaci, Vrelo, Stubline, Ljubinić, itd.

Srpska imena sela, koja su postala od prezimena razrođenih porodica ili muških i ženskih imena i nadimaka su, između mnogobrojnih sela, i Novaci.

U Jabučju pažljivo se čuvaju nekoliko spomenika onih mučenika, koje su Turci 1813. godine povešali u istom selu. U Novacima, jedna istaknutija tačka u Gračici, zove se Beleg po jednom spomeniku, gde je sahranjen jedan zasllužni Tamnavac, koji se odlikovao u borbi protiv Turaka.

Manastirskih crkava, osim u Grabovcu, Dokmiru i Novacima, koje su bile kao takve i u početku 19. veka, bilo je još na nekoliko mesta, ali su danas u ruševinama.

Kod povećih reka, ako su brodne (mogu se pregaziti, op. Milodan), sela prelaze i na drugu stranu, ali su tada uz kakve omanje pritoke iste reke, kojima su ušća u glavnu reku na ataru istog sela. Kod ovakvih sela, kao kod Kamenice, Goločela, Koceljeve, Novaka i drugih sela u gornjem i srednjem toku glavne oblasne reke, uvak je na jednoj strani, obično desnoj, uzvišenijoj, glavniji i stariji deo sela, a noviji i rastureniji na levoj, ravnijoj.

U spisku sela valjevske eparhije od 1735. godine, od tamnavskih sela pominju se: Dobrić (Trlić), Jabučje, Sovljak, Stubline, Breska, Grabovac, Vrelo, Tulari, Banjani, Dokmir, Raduša, Bukor, Crniljevo, Goločelo, Kamenica, Svileuva, Nepričava, Palež (Obrenovac), Skela i NOVACI.

U stara sela, koja bi po narodnom predanju postojala od pre 300 (sada 400) godina spadaju i Novaci.

Poreklo familija-prezimena sela Novaci

Prezime – kada su doseljeni – odakle su doseljeni – krsna slava – napomena:

-Aleksići, druga polovina 18. veka, Tupanjci u Podgorini, Sv. Petka.

-Antonići*, stara porodica, Đurđic.

*Antonića je malo u selu, uglavnom su se iselili u Kupinovo, gde i danas ima više kuća.

-Bojanići, druga polovina 18. veka, Oglađenovac u Podgorini, Alimpijevdan.

-Veselinovići, prva polovina 18. veka, Svileuva, Lučindan.

-Gavrilovići 1, posle 1827. godine, Gornja Bukovica u Kolubari, Jovanjdan.

-Gavrilovići 2, posle 1827. godine, Skela iz oblasti, Đurđic, uljez u stare Antoniće.

-Gajići i Tabakovići. Videti Tabakovići i Gajići.

-Đilasi*, prva polovina 18. veka, Stari Vlah, Nikoljdan.

*Đilasi su stara porodica, danas se ovako zovu u selu, a inače prezivaju se: Manojlovići, Petrovići 2 i Jovanovići. Prvi Đilas je bio u Gračici, a danas su više manje u Gornjanima.

-Đukići, posle 1827. godine, Bela Krajina, Nikoljdan.

-Jankovići, posle 1827. godine, Gornja Bukovica u Podgorini, Đurđevdan.

-Jelići, posle 1827. godine, Srem, Miholjdan.

-Kovačevići, druga polovina 18. veka, Tubravić u Podgorini, Stevanjdan.

-Kuburovići, posle 1827. godine, Nova Varoš, Nikoljdan.

-Lazarevići*, prva polovina 18. veka, Osat, Lazarevdan.

*Lazarevići iz Novaka su od iste porodice od koje su Perići u Stublinama i Živkovići u Gvozdenoviću. Danas su bogata, ugledna i vrlo velika seoska zadruga.

-Lukići, posle 1827. godine, Osat, Aranđelovdan.

-Milanovići, druga polovina 18. veka, Lopatanj u Podgorini, Đurđic.

-Mitrovići, druga polovina 18. veka, Kolašin, Nikoljdan.

-Mićići, posle 1827. godine, Oglađenovac u Podgorini, Alimijevdan.

-Mladenovići (Mihailovići), prva polovina 18. veka, Koceljeva, Pantelijevdan, od koceljevačkih Babića.

-Obrenići, posle 1827. godine, Lopatanj u Podgorini, Đurđic.

-Obrenovići, posle 1827. godine, Ravnje u Kolubari, Jovanjdan.

-Ostojići, prva polovina 18. veka, Bosna, Đurđevdan.

-Petrovići 1, druga polovina 18. veka, Kovačica u Kolubari, Sv. Trojice.

-Petrovići 2, posle 1827. godine, Krajina, Đurđevdan.

-Petrovići 3, posle 1827. godine, Sitarice u Podgorini, Lazarevdan.

-Petrovići 4, posle 1827. godine, Gornja Bukovica-okrug valjevski, Aranđelovdan.

-Popovići, posle 1827. godine, Krajina, Nikoljdan.

-Radivojevići, posle 1827. godine, Čučuge, Đurđevdan, dovodci.

-Radovanovići, posle 1827. godine, obližnje Batalage, Jovanjdan, imućna i ugledna zadruga.

-Rankovići, druga polovina 18. veka, Bobova u Podgorini, Nikoljdan.

-Ristići, druga polovina 18. veka, Bobova u Podgorini, Nikoljdan.

-Simići, prva polovina 18. veka, Mataruge, Lazarevdan.

-Tabakovići 1 i Gajići, prva polovina 18. veka, Ocrkavlje, Đurđic.

-Tabakovići 2, posle 1827. godine, Tuzla, Velika Gospojina, uljezi u Tabakoviće 1.

-Tanasići, druga polovina 18. veka, Dragijevica u Podgorini, Đurđic.

-Tešanovići, posle 1827. godine, Ostružanj u Podgorini, Aranđelovdan.

-Tešići 1, prva polovina 18. veka, Koceljeva, Sv. Avramije, od koceljevačkih Kovačevića, ugledna zadruga.

-Tešići 2, posle 1827. godine, Lelić u Podgorini, Miholjdan, najveća i najuglednija zadruga u selu.

-Ćirilovići*, prva polovina 18. veka, Drlača u Azbukovici, Đurđic.

*Od doba doseljenja do danas ova kuća isticala se velikim bogastvom, zadružnim životom i što su im predstavnici uvek u selu i okolini vršili mnoge poslove opšte ili političke prirode.

-Džumbići, posle 1827. godine, Krajina, Đurđevdan.

IZVOR: Ljubomir Ljuba Pavlović „Antropogeografija valjevske Tamnave“, izdanje 1912. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.